طرح کاهش یا LEZ به کجا رسید؟

خبرگزاری تسنیم: مریم نادری درخصوص وضعیت فعلی طرح کاهش (L.E.Z)، گفت: مطالعه و پژوهش طرح کاهش یا (L.E.Z) در ابتدا توسط شرکت کنترل کیفیت هوای تهران تا رسیدن به مرحله مصوبات آن شروع شد و از طریق بررسی تجربه مشابه در 13شهر کشورهای خارجی انجام شد و به صورت یک گزارش کامل تنظیم شد. اما در حال حاضر این طرح خارج از اختیار و کنترل این شرکت است.وی تصریح کرد: طرح کاهش به مسئولان ارائه شد و با استقبال مناسبی هم مواجه شد اما به مرور این طرح آنقدر با اصلاح و چکش‌کاری مواجه شد که دیگر آن کارایی مورد نظر در طرح اولیه را از دست داد و درحال حاضر هم فقط به بحث اخذ برگه‌های معاینه فنی رسیده است. این در حالی است که قبلا موضوع استانداردسازی خودروها و تشویق تردد خودروهای هیبریدی و برقی در سطح شهر و … در این طرح بود، اما در حال حاضر موضوع کلا عوض شده است.
مدیر واحد پایش و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران تاکید کرد: سیاست اولیه طرح LEZدر ابتدا این بود که خودروهای با آلایندگی کم برای تردد در شهر با تشویق مواجه شود و دولت و مردم به این سمت سوق داده شوند اما حالا فقط از طریق معاینه فنی جریمه‌ها و محدودیت‌ها در حال انجام است.
وی در این خصوص که با وجود اجرای طرح LEZ نه تنها شاهد کاهش آلودگی هوا نبوده‌ایم بلکه هوای امسال در مقایسه با گذشته هم آلوده‌تر شده است گفت: طرح LEZ قرار بوده است از آنچه در حال اجراست سخت گیرانه‌تر باشد. اما اینگونه نشد و همان شرایط گذشته در حال انجام است و فقط معاینه فنی رعایت می‌شود. شرایط جدیدی هم برای معاینه فنی ابلاغ نشده و هنوز همان شرایط گذشته در معایه فنی در حال توجه است. خوب با شرایط موجود، بسیاری از خودروها مجوز لازم را اخذ می‌کنند؛ مگر اینکه شرایط جدید به معاینه فنی ابلاغ شود و سخت‌گیری بیشتری انجام شود.
مریم نادری در ادامه گفت‌گو به آلودگی هوای تهران پرداخت و درخصوص میزان آلودگی‌های موجود در هوای تهران گفت: در شرکت کنترل کیفیت هوای تهران از طریق ایستگاه‌های سنجش آلودگی به بررسی میزان آلودگی‌های معیار و استاندارد پرداخته‌می‌شود که مشتمل بر مونوکسید کربن، ذرات معلق، اکسیدهای نیتروژن، اکسیدهای گوگرد و ازن می‌شوند که هر روز سنجش می‌شوند و حد آلودگی آنها همه روزه اطلاع‌رسانی می‌شود و مجموع این آلودگی‌ها تبدیل به شاخصی می‌شوند که برای توجیه عمومی اعلام می‌شود.
مدیر واحد پایش و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اشاره به اینکه میزان تولید آلودگی سالانه شهر تهران از منابع آلاینده مورد بررسی، بالغ بر 720 هزار تن در سال می‌باشد گفت: در این میان سهم منابع ساکن 15% و سهم منابع متحرک 85% است.
وی میزان آلودگی هوا توسط منابع متحرک را مرتبط با آن دانست که استاندارد خودروها چگونه است و تعداد خودورها چه تعداد است؟
مدیر واحد پایش و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در ادامه به آماری از سهم آلودگی‌کننده برخی خودروها پرداخت و گفت: یک پیکان حدود 62گرم بر لیتر آلودگی تولید می‌کند که می‌توان گفت تقریبا 50برابر یک خودروی یورو چهار است.
وی همچنین با اشاره به اینکه حدود یک تا 1.5 میلیون موتور سیکلت در تهران بدون هیچ محدودیتی در حال تردد است و می‌تواند در آلودگی هوای تهران بسیار تعیین کننده باشد گفت: موتورسیکلت‌ها هم براساس اینکه چقدر و چگونه کارکرده باشد بین 4 تا 7تا 8 برابر یک خودروی ایده‌آل آلودگی تولید می‌کنند.
نادری درخصوص اتوبوس‌های شهر تهران هم گفت: 55درصد از این خودروها دیزلی و 45درصد از آنها گازسوز هستند و دیزل هم در تولید ذرات و دوده بسیار موثر است و آلاینده شاخص تهران هم ذرات معلق است که همواره در صدر آلودگی‌ها قرار داشته، توسط این خودروها تولید می‌شوند.
وی همچنین تاکید کرد تمام خودروهایی که دارای سن بالا و استاندارد پایین هستند در تولید ذرات معلق هوا نقش زیادی دارند.
وی خودروهای در حال تردد در تهران را دارای استاندارد پایینی دانست و گفت: بر اساس مطالعاتی که در دو سال گذشته انجام شده است و طبق آمار مرکز شماره‌گذاری، درصد خودروها به این شرح است: پراید 28 درصد، 18 درصد پژو405، 13 درصد پژو206، 7درصد سمند که جمعا حدود دوسوم خوردهای تهران را شامل می‌شود و استاندارد آنها هم غالبا یورو2 است و برخی هم که دارای استاندار ECE هستند که استانداردی پایین‌تر است.
مدیر واحد پایش و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران تاکید کرد این استانداردها امروزه در بیشتر دنیا منسوخ شده و بیشتر کشورها به سمت استانداردهای یورو4 و یورو5 و یورو6 رفته‌اند.
وی ضمن تاکید بر استاندارد پایین خودروها در تهران گفت: به زعم ما حدود 4میلیون خودروی سواری در تهران در حال تردد است. از سوی دیگر هم به آن صورت خودرویی به عنوان خودروی فرسوده اسقاط و خارج نمی‌شود و تعداد خودروهای زیاد و با استاندارد پائین و عدم نوسازی و خروج خودروهای فرسوده، از جمله مشکلات اصلی آلودگی هوا می‌باشد.
مدیر واحد پایش و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در ادامه با تاکید بر اینکه ذرات معلق موجود در هوا بیشترین خطر را برای مردن تهران دارد به سهم خودروها در تولید ذرات معلق هوای تهران پرداخت و گفت: با توجه به اینکه ذرات بیشترین سهم آلودگی در هوای تهران را دارد در این میان خودروهای دیزلی بیشترین سهم را در تولید ذرات معلق و آلودگی هوای تهران دارند. کامیون‌ها حدود 32درصد، اتوبوس‌های شرکت واحد حدود 18 درصد و اتوبوس‌های سرویس حدود 26درصد سهم تولید ذرات معلق را دارا هستند. درحقیقت سهم خودروهای دیزلی در تولید ذرات معلق در تهران بیش از 76درصد است. موتورسیکلت‌ها هم حدود 15درصد و مینی‌بوس‌ها هم حدود 6درصد سهم در تولید ذرات معلق موجود در تهران دارند. اما سواری‌ها هم حدود 2درصد و وانت‌ها هم دارای 1درصد سهم تولید ذرات معلق در هوای تهران را به خود اختصاص داده اند.
مریم نادری در ادامه به برخی راهکارهای کاهش انتشار ذرات معلق توسط خودروهای دیزلی پرداخت و گفت: نصب فیلترها روی اتوبوس‌ها که با نظارت شرکت کنترل هوای ترافیک تهران و به صورت پایلوت آغاز شده است از روش‌های موثر در کاهش آلودگی هوای تهران است به گونه ای که این فیلترها تا 99.9 درصد می‌توانند انتشار ذرات معلق در هوا را کاهش دهند. تعدادی از این فیلترها به صورت پایلوت نصب شده و قرار بوده تعداد 150 عدد نصب شود و البته تا نصب بر روی همه اتوبوس‌های حمل و نقل عمومی شهر تهران راه زیادی باقی است.
وی درخصوص سهم 15درصدی منابع ساکن از جمله صنایع در آلودگی هوای تهران هم گفت: هر یک از صنایع سهم آلودگی خود را دارند. شهرهای اراک و اصفهان هم آلودگی اصلی خود را از صنایع اطراف شهر دارند. تهران هم تا حدی از این قضیه و از صنایعی که در جاده کرج قرا ردارد آسیب می‌بیند و چون بادهای تهران هم غرب به شرق است و متاسفانه این صنایع بیشتر در غرب تهران احداث شده است، گاهی دیده می‌شود که باد از غرب تهران وزیده و آلودگی‌ها در شرق تهران متقوقف مانده و شرق تهران از غرب آلوده‌تر شده است.
مدیر واحد پایش و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اشاره به اینکه در موضوع آلودگی هوای تهران نهادهای و سازمان‌های متعددی مسئولیت دارند، یکی از مشکلات در این خصوص این است که این نهادهای مسئول کار خود را انجام نمی‌دهند و هر یک دلایل خاصی را برای خود ارائه می‌دهند و مشکلات را مطرح می‌کنند.
وی به راهکار اصلی بهبود کیفیت هوای تهران پرداخت و گفت: با اشاره به اینکه 85درصد از آلودگی هوا به جهت منابع متحرک است باید زیرساخت‌های توسعه حمل‌ونقل عمومی را تقویت کنیم. مترو بابه با قدرت تقویت شود و شبکه عنکبوتی آن به گونه‌ای در شهر ایجاد شود که شهروندان با ده دقیقه پیاده‌روی در هر کجای شهر، به ایستگاه‌های مترو دسترسی داشته باشند.
مریم نادری افزود: در خصوص اتوبوس‌ها هم همینطور، باید به گونه‌ای خطوط اتوبوس‌رانی توسعه یابد که مردم به تردد با خودروهای شخصی نیاز نداشته‌باشند. اینها راه‌هایی است که بسیاری از کشورها این مسیر را طی کرده‌اند و به نتایج مطلوبی هم رسیده‌اند.
مدیر واحد پایش و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درخصوص گام دیگر برای رفع آلودگی از هوای تهران گفت: استانداردسازی خوردوها و استفاده از تکنولوژی‌های به روز که آلودگی نداشته باشند، گام دیگری است که می‌توان برای کاهش آلودگی هوای تهران برداشت.
مریم نادری گام بعدی را پس از توسعه حمل‌ونقل عمومی و به روزرسانی استاندارد خوردوهای سطح شهر را فرهنگ‌سازی مردم دانست و گفت: مبحث دیگر این است که پس از اینکه این شرایط آماده‌سازی شد، فرهنگ‌سازی شود و به مردم گفته شود که دیگر بیرون آوردن خودروی شخصی هنر نیست. باید به گونه‌ای فرهنگ‌سازی شود که سوار شدن به اتوبوس و مترو به یک هنجار اجتماعی و فرهنگ تبدیل شود و مشابه دیگر کشورهای توسعه‌یافته، همه مردم به تردد در شهر با استفاده از سامانه‌های حمل‌و نقل عمومی روی آورند.