نیلی با اقتصاد بیمار ایران چه کرد؟

سجاد سیف- کارشناس اقتصادی

خبر
تیتری کوتاه دارد؛ “تحقق تورم تک رقمی پس از 26 سال”. امروز اهالی منصف،
آگاه به امور و اغلب اقتصاددانان بر این باورند که ثبات در فضای اقتصاد
کلان تا حدود زیادی به دست آمده و کارنامه دولت یازدهم در این زمینه مثبت
بوده است.

اما پشت صحنه کارنامه مثبت دولت در بهبود شرایط اقتصادی،
اقتصاددانی کلان نگر، باجسارت و برنامه ریز همچون مسعود نیلی قرار دارد؛ او
در دوران ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی به مدت سه سال معاون
سازمان برنامه و بودجه ایران بود.

وی هم‌چنین به عنوان مشاور
رئیس‌جمهور در امور اقتصادی، دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی جمهوری اسلامی
ایران، استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف؛ رئیس مؤسسه عالی
آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی (ریاست جمهوری) فعالیت داشته و “سند
استراتژی توسعه صنعتی” که در دولت هشتم تهیه و در دولت نهم کنار گذاشته شد،
حاصل تلاش 400 کارشناس اقتصادی به مدیریت او بود.

نیلی جزو تیم
اقتصادی حسن روحانی پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ایران بوده است.
روحانی چندی بعد از تشکیل هیأت دولت، نیلی را به عنوان مشاور اقتصادی رئیس
جمهور منصوب کرد. نیلی چندی بعد جایگزین محمدعلی نجفی، در دبیرخانه ستاد
هماهنگی اقتصادی دولت شد.

اما او شرایط اقتصادی کشور در زمان آغاز
به کار دولت یازدهم را دشوارتر از همه دوران هایی می داند که در آن ها حضور
داشته است. خود گفته است:

“تمام دوره‌هایی که من در آن ها مسئولیت
داشته‌ام، سال‌های سخت اقتصادی بوده است اما می‌توان گفت در حال حاضر با
سخت‌ترین شرایط از نظر سیاسی و اقتصادی روبه‌رو هستیم؛

اگر سال‌های
سخت اقتصاد ایران را به سه دوره تقسیم کنیم متوجه می‌شویم که دوره نخست در
سال‌های 1365 تا 1367 اتفاق افتاد که به دلیل اوج جنگ، بمباران شهرها و
کاهش قیمت نفت، سال‌های سخت و دشواری برای مدیریت کشور بود.

دوره
دوم هم بین سال‌های 1376 تا 1379 قرار داشت که قیمت نفت یکباره کاهش یافت و
به حدود 10 دلار در هر بشکه رسید که دولت وقت توانست کشور را با آن
درآمدها مدیریت کند.

دوره سوم همین دوره کنونی است که دولت یازدهم
بر سر کار آمده است. قسمت این بوده است در هر سه دوره سخت من تجربه حضور در
سیستم کارشناسی و تصمیم‌گیری را داشته باشم.

بنابراین می‌توانم
مقایسه‌ای ملموس انجام دهم؛ با مقایسه شرایطی که هم‌اکنون در آن قرار
داریم، متوجه می‌شویم که پیچیدگی مسائل اقتصادی بیشتر از دو دوره قبل بوده و
مشکلات حقیقتا زیاد است؛ چراکه مرتبا، با دینامیکی موضوعات جدید مطرح
می‌شود.

مثلا در حالی که ما سیاست تورم زدایی و رکود زدایی را در
پیش گرفته بودیم، مشکل کاهش قیمت نفت یکباره در مقیاسی بزرگ وارد اقتصاد شد
و شرایط را سخت‌تر از گذشته کرد.”

نیلی با انباشتي ارزشمند از
تجارب مفيد مديريتي در مراكز مهم و استراتژيك كشور  و درک شرایط حساس و سخت
به خوبي توانست ظرفيت‌هاي مثبت و توانمند در حوزه اقتصاد را گرد هم آورد و
سلسله میزگردهایی که او به عنوان مشاور اقتصادی رئیس جمهور همراه تیم
اقتصادی دولت برگزار کرده است، خود گواه و شاهدی بر این ادعاست.

برون
داد این سلسله نشست ها این است که دولت هیچ گاه نخواهد پنداشت با رفع
تحریم ها همه چیز تمام شده و استراتژی اقتصادی دولت ادامه این راه به شکلی
عقلانیت محور و هدفمند ترسیم کرده است. تا جایی که ادبیات دولت یازدهم نیز
کاملا اقتصادی شده است.

نمونه هایی از تدابیر عملیاتی شده مشاور اقتصادی رییس جهمور را می توان بدین ترتیب برشمرد:
 
1.  اصرار به كاهش تورم به عنوان مهم ترين درد اقتصاد ايران و نهادينه كردن الزامات كاهش تورم در تفكر مديران اجرايي كشور

2.  انضباط پولي و مالي در كشور و كمك به استقلال بانك مركزي به عنوان تنها نهاد تصميم گير در خصوص بازار پول و ارز

3.  حمايت از قيمت گذاري بر اساس نظام عرضه و تقاضا و مخالفت با قيمت گذاري دستوری

4.  تغيير ادبيات اقتصادی رئيس جمهور و استانداردسازی تفكر و كلام سياستگذاران در خصوص تصميم سازي هاي اقتصادی

5.  جلوگيري از اتلاف منابع و تصويب طرح هاي پوپوليستی

6.  جلوگيري از تصميم هاي شتابزده در اقتصاد و روي خط نگه داشتن سياست هاي اقتصادي ضد تورمی

7.  ارائه تحليل های بهنگام در خصوص شاخص هاي كلان اقتصادی

8.  كمك به ثبات در فضای اقتصاد كلان كشور

9.  اصرار به داشتن رشد اشتغالزای پايدار

به
نظر می رسد در سالی که مزین به نام “اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال” است،
تبلور این اندیشه ها را بر مبنای این ریل گذاری درست بیشتر شاهد خواهیم
بود و اقتصاد ایران را با توجه به نهادینه شدن شفاف سازی های انجام شده در
مسیر توسعه، در آیینه‌ای روشن تر رویت خواهیم کرد.