همه خطرهای استخر برای زنان

یکی از لذتبخش‌ترین تفریحات تابستانی شنا کردن و انجام بازی‌های آبی است که باوجود پارک‌های آبی متنوع و هیجان‌انگیز، این روزها طرفداران بسیاری پیدا کرده‌اند. اما نظافت و سلامت آب استخر مهم‌ترین سوال و دغدغه افرادی است که قصد دارند از خاطره این ورزش هیجان‌انگیر و تفریح تابستانی لذت ببرند نه اینکه درد و ناراحتی به یادگار نگه دارند!

این روزها یکی از موثرترین شیوه‌های تبلیغاتی مجموعه‌های آبی و البته مانور برای اعلام وجه تمایز با رقبا، استفاده از گاز «ازون» در تصفیه و ضدعفونی محیط استخر است و البته تاکید و اصرار به حذف کلر در این فرآیند.

 حال این سوال مطرح می‌شود که برای قدیمی‌ترین یار استخرها چه پیش آمده است که کنار رفته؟ کلر بهتر است یا ازون؟ تاثیر این مواد بر سلامت بدن به ویژه بانوان چیست؟ علی اعظم سلکی کارشناس ارشد بهداشت در این باره بیشتر توضیح می‌دهد.

چرا ازون جایگزین کلر شد؟

« ازون» اکسید کننده‌ای بسیار قوی است که قابلیت حذف ترکیبات بیماری‌زا و بی‌اثر کردن کلیه میکرو ارگانیسم‌های مقاوم در برابر کلر را دارد. این ماده برخلاف کلر ترکیبات مضر تولید نکرده و مشکلات مربوط به کلر ازجمله سوزش چشم، خشکی پوست و غیره را نیز ایجاد نمی‌کند. این خواص باعث اقبال عمومی به استفاده از آن شده است.

استفاده از ازون برای تصفیه آب و ضدعفونی کردن استخرهای شنا برای اولین‌بار از سواحل لاجوردی مدیترانه در جنوب فرانسه آغاز شد. بوی بد متصاعد شده از کلری که به‌منظور ضدعفونی آب استخر استفاده می‌شد بسیار آزاردهنده بود. در آن زمان ابتدا برای تصفیه آب و ضدعفونی آن، الکترولیز نمک جایگزین کلر شد اما به‌دلیل استهلاک بالای دستگاه‌های الکترولیز، صاحبان استخرها سراغ گزینه دیگر یعنی استفاده از گاز ازون که گران‌تر از سایر گزینه‌ها نیز بود، رفتند. به‌تدریج و با پیشرفت تکنولوژی تولید ازون، این گزینه نیز از لحاظ کیفیت و قیمت در بسیاری از موارد از سایر گزینه‌ها مقرون به‌صرفه‌تر شد و سرانجام به‌طور کلی جانشین کلر و سپس الکترولیز شد.

آیا واقعا ازون بی عارضه است؟

صاحبان بسیاری از استخرها به منظور حذف مشکلات مربوط به کلر و ارائه خدمات بهتر درصدد جایگزینی این محصول جدید به جای کلر جامد یا گاز کلر هستند اما تمام منابع معتبر پزشکی و زیست‌محیطی از‌جمله آژانس حفاظت محیط‌زیست (EPA) به صراحت تاکید می‌کنند که «ازون» به تنهایی برای ضدعفونی کردن آب استخر کافی نبوده و در کنار آن استفاده از یک ضدعفونی‌کننده مکمل ضروری  است. مهم‌ترین سوالی که مطرح می‌شود این است که اگر ازون اکسید‌کننده‌ای قوی‌تر از کلر بوده و ترکیبات مضر جانبی هم تولید نمی‌کند پس چرا نمی‌توان به تنهایی برای ضدعفونی کردن آب و محیط استخرها از آن استفاده کرد؟ مهم‌ترین دلایل برای پاسخ به این سوال عبارتند از:

ازون محلول در آب به سرعت تجزیه می‌شود و به این دلیل ازون برای گندزدایی آلودگی‌های ثانویه کاربرد ندارد.

ازون موجود در آب باعث آسیب رساندن به شش‌ها، مخاط، تحریک پوست و ایجاد خارش می‌شود.

بوی ازون حتی در غلظت‌های بسیار پایین هم بسیار نامطبوع و گزنده است.

همین سه دلیل ‌کافی است که به تبلیغات استخرهایی که مدعی هستند آب و محیط استخر را فقط با ازون ضدعفونی می‌کنند ندیده بگیرید زیرا دریافتیم که به منظور جلوگیری از بروز آلودگی‌های ثانویه در داخل استخر، تزریق کلر ضروری است.

چه میزان و چه وقت؟

با این تفاسیر می‌توان گفت که ازون باید به‌گونه‌ای به آب استخر تزریق شود که تا قبل از ورود به استخر تمام آن از بین برود و در کنار آن برای ازبین بردن آلاینده‌های ثانویه مقدار کمی کلر نیز به‌عنوان مکمل به آب تزریق شود.

ازون باعث ازبین بردن ترکیبات مضر کلر از قبیل تری‌هالومتان‌ها و کلرآمین‌هایی می‌شود که منبع تولید سرطان و بو در استخرها هستند و از طرفی دیگر به‌دلیل خاصیت اکسیدکنندگی بالا به سرعت، میکروارگانیسم‌هایی که نسبت به کلر مقاوم هستند را ازبین می‌برد و باعث شفافیت آب استخر می‌شود. تجربه ثابت کرده است که استفاده از ازون باعث کاهش مصرف کلر تا حد بسیار زیادی می‌شود.

چرا نباید ازون را حذف کرد؟

اضافه کردن کلر به آب برای از بین بردن باکتری‌های موجود در آن لازم است زیرا در استخرهایی با گنجایش بالا و البته شلوغ، امکان تخلیه و پر کردن مجدد آب پیش از ورود شناگر جدید  وجود ندارد. بنابراین، آب نه تنها باید به خوبی قبل از ورود به استخر از نظر اصول بهداشتی سالم باشد، بلکه باید در طول زمان استفاده نیز تمیز باقی بماند. باکتری‌ها در یک استخر بدون کلر به احتمال زیاد آسیب‌های بهداشتی بیشتری از خود کلر ایجاد می‌کنند. فواید بهداشتی شنا و استحمام بسیار بیشتر از هر‌گونه عوارض جانبی اثبات شده است. کلر بیش از حد ممکن است موجب خارش چشم شود، اما اگر شما درنظر بگیرید که میکروارگانیسم‌هایی که سبب ‌آلودگی آب مانند اسهال خونی، هپاتیت A و وبا می‌شوند را ریشه‌کن می‌کند، به آسانی می‌توانید مزایای کلر را درک کنید.

کی نگران شویم؟

اگر از کلر به درستی استفاده شود، خطری سلامت شما را تهدید نمی‌کند. خطر اصلی، زمانی است که مسئول کلرزنی استخر، کلر را بیش از حد مجاز تعریف شده به آب اضافه می‌کند. با استفاده مقدار مجاز کلر، میزان  PH استخر (شدت اسیدی بودن آب) در سطح پیشنهاد شده 7/4 خواهد بود یعنی PH اشک شما. اگر میزان کلر در استخر بیش از این میزان باشد، می‌تواند باعث بوی شیمیایی قوی، گلودرد، تحریک پوست و قرمزی چشم‌ها شود. هنگامی که میزان کلر بیش از حد بالا باشد، عرق، پوست و دیگر ترکیبات آلی می‌توانند با کلر واکنش نشان داده و منجر به تولید گازهای مضری شوند که باعث سوزش چشم، پوست و دستگاه تنفسی می‌شوند.

از آنجا که بیشتر لوازم آرایشی و بهداشتی، کرم‌های ضدآفتاب و لوسیون بدن حاوی ترکیباتی است که با کلر واکنش نشان می‌دهند نیز می‌تواند باعث بروز این پدیده شوند. از این رو باید قبل و بعد از ورود به استخر یا جکوزی دوش کافی و مناسب گرفته شده و آرایش صورت، لوسیون بدن، کرم ضدآفتاب و… پاک شود.

مراقب زیبایی تان باشید

تغییر رنگ موی سر، خشکی پوست و زبری آن از عوارض مجاورت در آب حاوی این ترکیبات شیمیایی است ولی اگر موی سرتان سفید یا مش و هایلایت موی شما در استخر، سبز رنگ شد، به احتمال زیاد در آب استخر، مس وجود دارد و PH آب بالاست (فرسایش اتصالات مسی استفاده شده در تاسیسات) و این اتفاق ربطی به کلر ندارد.

عفونت های زنانه را جدی بگیرید

خشکی پوست، خارش چشم‌ها، خشکی ناخن‌ها و… از شایع‌ترین ناراحتی‌های پوستی بین شناگران است.

محیط مرطوب استخر‌ها و کلر موجود در آب احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی دستگاه تناسلی زنان را بیشتر می‌کند، بنابراین در انتخاب استخرها باید از سلامت آب ‌آنها مطمئن شوید.

خطر احتمالی ناباروری در کمین است

هرچند میزان نامناسب ازون در محیط زندگی بر روند تخمک‌گذاری و باروری‌ موش‌های آزمایشگاهی تاثیر می‌گذارد ولی قطعا میزان بالای آن در هوای تنفسی و تداوم قرارگیری در محیط‌های آلوده بیشتر از استخرها در این فرضیه نقش دارند.

اوزن یا اشعه ماوراء بنفش

در این روش، آب تحت تابش نور ماوراءبنفش قرار گرفته و باکتری‌های موجود در آن کشته می‌شوند. این روش می‌تواند آب ورودی استخر را مطابق با اصول بهداشتی پاک‌سازی کند، اما تاثیری روی باکتری‌های جدیدی که توسط ورود شناگر جدید به آب استخر وارد می‌شود، ندارد. اینجاست که برای داشتن آبی پاک و سالم ضرورت وجود و استفاده از کلر مجددا اثبات می‌شود.

نکاتی برای حفظ سلامت مو

برای حفاظت از موهای‌تان قبل و بعد از استخر بهتر است به این نکات دقت کنید:

آداب شناگری را رعایت کنید

شست‌وشوی کامل با آب تمیز را فراموش نکنید، قبل و بعد از شنا در استخر. شست‌وشوی مو قبل از شنا کمک می‌کند تا تماس آب حاوی کلر با موهای‌تان کمتر شود. اگر طولانی‌مدت در استخر هستید، هر نیم ساعت یک‌بار دوش بگیرید و موهای‌تان را با آب فراوان بشویید.

کلاه شنا فقط برای افراد حرفه‌ای نیست. اگر موهای شما به صورت طبیعی خشک هستند یا به‌دلیل رنگ و استفاده از ابزارهای حرارتی آسیب دیده‌اند،  استفاده از کلاه شنا اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

روغن درمانی کنید

روغن‌های طبیعی مثل‌ روغن نارگیل یا روغن مخصوص حالت‌دهی مو، می‌تواند مثل یک سپر دفاعی موهای شما را در برابر کلر آب محافظت کند. برای این کار بهتر است قبل از پوشیدن کلاه شنا روغن را به موها و کف سرتان بمالید. استفاده از روغن‌های سبک مثل نارگیل و روغن درخت چای مناسب‌تر است. روغن‌های سنگینی مثل زیتون و… باعث آلودگی آب استخر می‌شوند.

از خشکی موها پیشگیری کنید

استفاده از نرم‌کننده مو قبل و بعد از استخر کمک می‌کند علاوه بر محافظت از مو در برابر خشکی ناشی از کلر، آسیب‌های ناشی از آن را هم ترمیم می‌کند. ‌خشکی مو معمولا به‌دلیل ازدست دادن میزان زیادی آب از ساقه ایجاد می‌شود که برای آب‌رسانی و درخشش بیشتر موها می‌توانید از درمان‌های ترمیمی و نرم‌کننده‌های بدون نیاز به آبکشی استفاده کنید.

مانع سبز شدن موها شوید

یک ماسک خیلی ساده از مواد طبیعی که می‌تواند سبزی ناشی از مس موجود در آب را درمان کند. این ماسک شامل ۲ قاشق غذاخوری نرم‌کننده طبیعی، آب گرم، روغن رزماری و اسپری مو است. این ماسک را هر روز به صورت تازه تهیه کنید و بلافاصله بعد از خروج از استخر آن را روی موهای‌تان بمالید، 20دقیقه فرصت بدهید سپس با آب فراوان بشویید.

بی خیال رنگ مو شوید

 اگر قصد دارید این تابستان، زمان زیادی را در استخر بگذرانید، بهتر است از رنگ کردن موها  خودداری کنید. این کار باعث می‌شود کوتیکول موهای‌تان کمتر آسیب ببیند و درنتیجه به ساقه مو کمک می‌کند تا در برابر نفوذ کلر خشن و مس سبزکننده، مقاومت بیشتری داشته باشد.