کليه 14ميليون ايراني درد دارد
بر اساس آخرين آمارهاي موجود که مربوط به سال 90 است، 30 درصد جمعيت کشور يعني 14 ميليون ايراني به نوعي درگير بيماريهاي کليوي هستند و از هر 5 ايراني يک نفر نياز به بررسي وضعيت جسمي از نظر ابتلا به بيماريهاي کليوي دارد. آنگونه كه گزارش‌هاي بيمارستان‌هاي محتلف كشور نشان مي‌دهد به طور متوسط هر سال دو هزار پيوند کليه در کشور انجام مي‌شود.
به نوشته روزنامه ابتکار با توجه به فراگير بودن بيماريهاي كليه و از كار افتادگي كليه در بسياري از كشورها از جمله ايران، پيوند کليه هم به امري رايج در کشورمان و ديگر كشورها بدل شده است. پزشکان ايراني از بهترين پزشکان در اين زمينه هستند و شايد هم مي‌شود گفت، ايرانيان بهترين اهدا کنندگان يا فروشندگان کليه در جهان هستند.
در خيابان‌ها شهر و در کنار بيمارستان‌ها، آگهي فروش‌کليه را مي‌شود به راحتي ديد و با انجام يک آزمايش مي‌شود فهميد که کليه مورد نظر مي‌تواند جاي کليه بيمار را بگيرد يا نه! کليه، شايد تنها ترين عضو خريدني بدن انسان است که در ايران براي بار اول در سال 47 از يک بيمار به بيمار ديگر منتقل شد. در ميان كشورهاي منطقه ايران تنها کشوري است که در پيوند کليه با مشکل مواجه نيست در حالي که در کشورهاي ديگر مثل ترکيه 20حدود هزار نفر در انتظار دريافت کليه هستند و موفقيت ايران از نظر پيوند کليه در جهان به دليل روش ايراني با بهره گيري از روش پيوند از خويشاوند، غير خويشاوند و جسد صورت مي‌گيرد.
در حال حاضر، بيش از 90 درصد از پيوندهاي کليه در کشور ايران از غير خويشاوند انجام مي‌شود و ايران با انجام بيش از 20 هزار پيوند کليه در 20 سال گذشته در رتبه اول خاورميانه و رتبه چهارم جهان قرار دارد. با اين حال هنوز بيماران كليوي در ايران هم با مشكلات متعددي دست و پنجه نرم مي‌كنند.
کمبود دستگاههاي دياليز در کشور، عدم ساماندهي بازار خريد و فروش کليه، سيستم ناکارآمد بيمه براي پوشش دارو و درمان، رايگان نشدن داروهاي پيوندي و کمياب شدن داروهاي خارجي پيوند بخش ديگري از مشکلات بيماران پيوندي و مبتلايان به نارسايي‌هاي کليوي است که حل نشده باقي مانده‌اند.
علي‌رغم حمايت دولت براي کاهش حداقلي هزينه‌هاي درمان، تخصيص يارانه به داروهاي بيماران خاص، توليد مشابه داروها در کشور و تسهيل ورود داروهاي خارجي بويژه در برهه کنوني که کشورهاي بيگانه سعي دارند با اعمال تحريم‌ها ايران را تحت فشار بگذارند، باز هم هزينه‌هاي درمان بيماران کليوي به طور خاص و ساير بيماران خاص به طورعام بالاست. به طوري که بسياري از آنها را به اذعان وزير بهداشت، به زير خط فقر مي‌برد و زندگي‌شان را دستخوش گرداب مشکلات مي‌کند.
دکتر محمدرضا نوروزي جراح و متخصص بيماريهاي کليوي در گفت وگويي با مهراظهار داشته است كه فشارخون و افزايش قند خون عوامل اصلي ابتلا به بيماريهاي کليوي است. نوروزي گفت: آمار 14 ميليوني موجود نشان گر اين است كه از هر 5 ايراني يک نفر نياز به بررسي وضعيت جسمي از نظر ابتلا به بيماريهاي کليوي دارد. وي افزود: پيش‌بيني مي‌شود که هر سال حدود 20 درصد به تعداد بيماران دياليزي در کشور اضافه مي‌شود.
نوروزي با اشاره به کمبود 2 هزار دستگاه دياليز در کشور، اظهارداشت: در حدود 50 درصد از دستگاههاي دياليز در کشور بيش از عمر متوسط مورد استفاده قرار گرفته اند و بايد براي آنها جايگزين داشته باشيم. نايب رئيس شوراي عالي نظام پزشکي از وجود 4500 دستگاه دياليز و فعال بودن 450 بخش دياليز در کشور خبر داد و افزود: بر اساس آمارهايي که ارائه مي‌شود، بين 15 تا 30 هزار بيمار دياليزي تحت درمان هستند.نوروزي با اشاره به بالا بودن رشد بيماريهاي کليوي در کشور و کمبود دستگاههاي دياليز، پيوند از مرگ مغزي را بهترين شيوه درمان بيماران دياليزي دانست و گفت: از سال 1345 تاکنون 31 هزار و 850 نفر در کشور پيوند کليه شده اند که سرنوشت 11 هزار و 850 بيمار نامعلوم است. يعني اينکه نمي‌دانيم اين بيماران فوت شده اند و يا دوباره دياليز مي‌شوند. اين جراح و متخصص بيماريهاي کليوي با اعلام اينکه سالانه 2 هزار پيوند کليه در کشور انجام مي‌شود، افزود: در سال 88 سهم پيوند کليه از مرگ مغزي حدود 395 مورد بود که اين آمار در سال 89 به 590 مورد و در سال گذشته به 760 مورد رسيد. نوروزي با اعلام اينکه ايران در رتبه چهل و ششم آمار مرگ مغزي در جهان قرار دارد، گفت: اگر همه موارد مرگ مغزي در کشور حاضر به اهداي هر دو کليه خود شوند بسياري از مشکلات بيماران دياليزي برطرف خواهد شد.
اولين پيوند کليه در ايران سال 47 انجام شد
در آبان ماه سال 47 در بيمارستان نمازي شيراز عمل پيوند انجام شد و اين عمل که توسط پزشکان بيمارستان پهلوي شيراز به مدت هفت ساعت طول کشيد و در آخر اين عمل با موفقيت انجام شد. مهري شيرازي زني بود که به علت بيماري کليه اين عضو بدن خود را از دست داده بود و به همين جهت يکي از بستگان وي که جوان 24 ساله‌اي بود حاضر شد کليه خود را به مهري شيرازي پيوند بزند. بدين ترتيب اولين عمل پيوند کليه در ايران توسط دکتر سنادي‌زاده و دکتر مهربان سميعي در سال 47 انجام و باعث شد که پيوند کليه از آن سال ازعمل‌ها رايج در ايران باشد.
مبتکر اولين پيوند کليه در جهان كه بود؟
دکتر جوزف يي ماري كسي بود كه نخستين عمل جراحي پيوند کليه موفقيت آميز در جهان را انجام داد و به همين دليل جايزه پزشکي نوبل را برد. او به تازگي در سن 93 سالگي به دليل سکته قلبي درگذشت. از زمان نخستين پيوند کليه ميان دوقلوهايي همسان صدها هزار عمل پيوند اندامهاي ديگر نيز در سراسر جهان انجام شده است.
ماري در سال 1990 به طور مشترک همراه با دکتر دونال توماس که در زمينه پيوند مغز استخوان کار مي‌کرد جايزه پزشکي نوبل را به دست آوردند.اين اقدام ماري در ابتدا با انتقاداتي از جانب اخلاق گرايان و رهبران مذهبي مواجه بود که معتقد بودند با اين کار انسان در کار خدا دخالت مي‌کند.تا اوايل دهه 1950 هيچ عمل پيوند عضوي در جهان انجام نشده بود تا اينکه دکتر ماري و همکارانش در بيمارستان پيتر بوستون با روش‌هايي جديدي موفق به انجام موفقيت آميز اين کار در سگها شدند. در دسامبر 1954 آنها بيمار مناسب انساني خود را يافتند ريچارد و رونالد هريک 23 ساله که دوقلوهاي همسان بودند.
به نوشته آسوشيتدپرس به دليل خصوصيات ژنتيکي مشابه اين دو آنها با مشکل زيادي در پيوند عضو روبه‌رو نبودند. ريچارد پس از اين پيوند 8 سال ديگر زندگي کرد با يک پرستار همان بيمارستان ازدواج کرد و از او صاحب دو فرزند شد.ماري پيوندهاي ديگري را روي دوقلوهاي همسان در چند سال بعد از آن انجام داده و تلاش کرد تا اين کار را روي خويشاوندان انجام دهد و دانش خود در مورد رد کردن عضو توسط سيستم بدني را افزايش داد.در نهايت اين پيشرفت دارويي بود که واکنش سيستم ايمني به عضو پيوندي را حل کرد. از وي در سال 2004 و در مسابقات ورزشکاران پيوند عضوي نيز توسط ورزشکاراني که پيوند عضو شده بودند تقدير شد که رونالد هريک نيز در ميان آنان بود.
