تأثیرات فضای مجازی بر زندگی امروز

حالا دیگر کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که گوشی تلفن همراهش به اینترنت متصل نشود و با صفحات مجازی مرتبط نباشد.

دنیای اینترنت و شبکه‌های مجازی بخش زیادی از روزمرگی‌های همه را پرکرده و نقش تعیین کننده‌ای در الگوهای زندگی آدم‌ها بازی می‌کند؛ زنان خانه‌داری که دستورات پخت‌وپز و سلامتی و خیاطی و خانه‌داری و حتی شوهرداری‌شان را از صفحات و کانال‌ها و گروه‌ها استخراج می‌کنند و مردانی که حالا دیگر کمتر کتاب و روزنامه می‌خوانند و همه‌‌چیز را در تلفن همراهشان جست‌وجو می‌کنند. با همه این زیاد خواندن‌ها و بیشتر شدن ورودی اطلاعات به زندگی افراد اما انگار همه قبول دارند که زندگی‌ها بهتر نشده و کیفیت آن بالاتر نرفته است. مشکل را کجا باید جست‌وجو کرد؟ چرا با اینکه بیشتر می‌دانیم اما این دانستن بیشتر، کیفیت زندگی‌هایمان را بالا نبرده است؟ با ما همراه باشید تا پاسخ را جست‌وجو کنیم.

کوهی از اطلاعات بی‌کیفیت

تا همین چند سال پیش که اینترنت و شبکه‌های مجازی در زندگی‌ها رسوخ نکرده بود دغدغه خیلی از آدم‌های تحصیلکرده جامعه، انتقال اطلاعات و مفاهیم به خانواده‌ها بود و مشکل این بود که چطور اطلاعات لازم برای زندگی خوب را به گوش خانواده‌ها برسانند. به نوعی در سال‌های گذشته مشکل خانواده‌ها نداشتن اطلاعات بود. حالا اما وضع تغییر کرده. حالا این اطلاعات تنها با چندبار لمس‌کردن صفحه تلفن همراه به‌صورت گسترده در اختیار همه اعضای خانواده از بزرگ گرفته تا نوجوان و حتی کودکان قرار دارد اما چیزی که در این میان کم است صحت و کیفیت اطلاعات است. حالا انواع و اقسام روش‌های مدیریت و خانه‌داری و فرزندپروری و همسرداری و آشپزی و سلامتی و… به فاصله چند لمس صفحه در اختیار است اما هیچ نظارت و سنجش کیفیتی بر اطلاعات در دسترس ما وجود ندارد. یعنی ادمین محترم کانالی که قرار است به شما اصول تغذیه سالم را یاد بدهد می‌تواند به سادگی اصول ابتلا به بیماری را در قالب اصول سلامتی به خورد جامعه بدهد یا بدون اطلاع دقیق هر مطلبی را که از این‌سو و آن‌سو به‌دستش می‌رسد، بدون تحقیق و راستی‌آزمایی در اختیار شما بگذارد. بنابراین به اعتبار اینکه این پیام ها در کانال های پر جمعیت منتشر شده اند به آنها اعتماد نکنید.

زندگی‌های روی شیشه

روی دیگر سکه تأثیرات فضای مجازی بر زندگی امروز خانواده‌ها، اثر غیرمستقیم زیبایی‌ها و ظاهر زندگی دیگران در صفحات مجازی بر زندگی خانواده‌هاست. صفحات بی‌شماری که از عکس‌های تولد گرفته تا مسافرت رفتن‌ها و‌ ماه‌عسل‌ها و سالگرد ازدواج و کادوهای آنچنانی و لاکچری پر است و به من و شمای بیننده اینطور القا می‌کند که همه زندگی، زیبایی و گل و بلبل و مسافرت و کادو گرفتن و جشن و… است و این زندگی‌ها هیچ تلخی و سختی ندارند. و تازه سرحساب که می‌شویم می‌بینیم ما این‌همه مشکلات و سختی در زندگی داریم و هیچ‌کدام از این گل و بلبل‌ها و جشن‌ها و… را هم در زندگی نداریم پس حتما آنها خوشبختند و ما هم بدبخت. واقعیت این است که اغلب آدم‌ها مثل فروشندگان بوتیک‌ها، ویترین و ظاهر زیبایی از زندگی خود در فضای مجازی در معرض دید دیگران می‌گذارند و تلخی‌ها و سختی‌ها و نازیبایی‌ها را در پس این ویترین پنهان می‌کنند. من و شمای مخاطب اما ظاهر بزک کرده زندگی‌های مجازی را با باطن عیان و بی‌آرایش زندگی خودمان مقایسه می‌کنیم و همین می‌شود که دچار افسردگی و یاس و آدرس‌های اشتباه برای زندگی‌مان می‌شویم. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در یک تحقیق که اخیرا انجام شده، روانشناسان به این نتیجه رسیده‌اند که زوج‌ها و خانواده‌هایی که رضایت کامل از زندگی زناشویی خود دارند، به نسبت زوج‌هایی که کمبودی را در زندگی خود احساس می‌کنند و رضایت کامل ندارند، حضور کمتری در فضای مجازی دارند. یعنی اتفاقا یک جای کار زندگی همان آدم‌هایی که هر روز از دسته‌گل‌های خریداری شده توسط همسرشان برای ما عکس به اشتراک می‌گذارند، می‌لنگد.

چه باید کرد؟

حالا همه اینها را گفتیم اما در این کوران اطلاعات نامعتبر و غیرموثق چه باید کرد؟ پیش از هرچیز این جمله کلیشه‌ای اما مهم را سرلوحه نگاهتان در شبکه‌های مجازی قرار دهید که «هرگز ظاهر زندگی دیگران را با باطن زندگی خود مقایسه نکنید». این یکی از کلیدهای اصلی واکسینه شدن در برابر امواج مخرب شبکه‌های مجازی است. توصیه دیگر اینکه ارتباط خود را با منابع معتبر و موثق قطع نکنید؛ برنامه مشخصی در روز برای خودتان بگذارید. کتاب و روزنامه بخوانید یا از برنامه‌های علمی و تخصصی تلویزیون استفاده کنید. هنوز هم کتاب‌ها و روزنامه‌ها و برنامه‌های رسمی صدا و سیما از منابع معتبر و علمی و کارشناسان خبره و متخصص استفاده و محتوای ارزشمند علمی تولید می‌کنند و نسبت به شبکه‌های مجازی هزاران بار قابل اعتمادتر و موثق‌تر هستند. توصیه بعدی این است که برای امور تخصصی زندگی‌تان از نسخه‌های شبکه‌های مجازی استفاده نکنید. برای امور پزشکی به پزشک، امور روانشناسی و خانوادگی به روانشناس و مشاور، امور تغذیه‌ای به متخصص تغذیه، امور دینی به روحانیون و… مراجعه کنید. اشکالی ندارد اگر از فضای مجازی اطلاعات اولیه بگیرید و دانش اولیه خود را بالا ببرید اما سعی کنید حتما با مراجعه به متخصص هر موضوع اطلاعات خودتان را بررسی و تأیید کنید. خودتان و خانواده‌تان را از آسیب‌ها و خطرات این فضا دور نگه‌دارید.

وقتی همه دست به نسخه می‌شوند

صدها و هزاران کانال و صفحه و گروه همسرداری، مشاوره روانشناسی، زیبایی، سلامت، فرزندپروری، مراقبت از اتومبیل، طب سنتی و غیره و غیره برای لحظه لحظه زندگی‌ها نسخه می‌پیچند. برای اخم شما در برابر همسرتان، نحوه برخورد با فرزندتان و حتی چینش سفره غذا و مواد غذایی مصرفی روزانه‌تان. اما به‌واقع چه چیزی تضمین می‌کند این اطلاعات از منابع درستی به‌دست آمده باشند؟ کدام کانال‌ها و گروه‌های سلامت‌محور توسط پزشکی حاذق مدیریت می‌شوند؟ چه تعداد از کانال‌هایی که محتوای روانشناسی ارائه می‌کنند توسط یک روانشناس اداره می‌شوند؟ واقعیت این است که متأسفانه بسیار کم و در برابر انبوه غیرمعتبرها ناچیز. جو غالب کانال‌ها و صفحه‌های مجازی این است که به‌دنبال یک نفر ممبر و عضو و فالوور بیشتر، هر جنس نامرغوب اطلاعاتی و محتوای بی‌کیفیت و بدون منبعی را سر و شکل زیبایی می‌دهد و در برابر شما قرار می‌دهد و همین می‌شود منبع زندگی شما. به همین راحتی. فلان کانال نسخه می‌پیچد که اگر همسرت فلان جشن مشترک زندگی را فراموش کرد حتما به فلان دلیل است و علاقه‌اش به شما کم شده و همین می‌شود بهانه دوری شما از همسری که نه به‌خاطر کم شدن علاقه بلکه به‌دلیل تلاش مضاعف برای تأمین زندگی خانواده‌اش و در کوران اشتغالات ذهنی، جشنی را فراموش کرده و همین می‌شود مبنای بگومگو و اختلاف و درگیری. فلان خانم سلبریتی در اینستاگرامش روزانه از گلفروشی سر کوچه دسته گل سفارش می‌دهد و با کپشن: «دسته‌گل امروز همسر عزیزم» در معرض دید شما می‌گذارد و همین می‌شود مبنای دلسردی شما از همسرتان که چرا نباید برای من لااقل هفته‌ای یک‌بار از این دسته گل‌ها بگیرد! و هزاران هزار نسخه و دستورالعمل دیگر که بدون منبع موثق و معتبر برای زندگی‌ها پیچیده می‌شود.

مراقب عشقتان در طوفان مجازی باشید

زندگی و همسری فرایندی پیچیده و منحصر به‌فرد میان 2 انسان است. سبک‌های همسری و ابراز علاقه بین زوج‌های مختلف متفاوت است و از زوجی به زوج دیگر تغییر می‌کند. نه‌تنها پروفسورهای همه‌‌چیزدان ادمین در صفحات مجازی بلکه حتی یک روانشناس خبره کاربلد هم نمی‌تواند برای همه زندگی‌ها نسخه‌ای واحد بپیچد و طبابت کند. در صفحات مجازی نوشته‌اند اگر همسرتان شب‌ها با موبایل به خواب می‌رود، حتما در حال خیانت به شماست. یا در کانال دیگری توصیه شده اگر می‌خواهید راحت زندگی کنید، قبل از اینکه خیلی دیر شود وکالت قانونی حق طلاق را از همسرتان بگیرید و یا در صفحه پرمخاطب اینستاگرام فلانی توصیه کرده برای اینکه محبوب قلب همسرتان شوید، از فلان برند لوازم آرایشی استفاده کنید. اینها همه دکان و بازارهایی هستند که برای یک نفر فالوور بیشتر یا حتی با انگیزه مستقیم تبلیغات به سود یک برند خاص منتشر می‌شوند. زندگی‌تان را بر این مبانی سست بنا نکنید و زندگی‌ای را که می‌شود شیرین و دوست‌داشتنی ادامه داد، گرفتار طوفان‌های بی‌دلیل و ساخته ذهن ادمین‌های محترم کانال‌ها و صفحات نکنید. شاید همسر شما هر روز برایتان گل نخرد یا سالگرد ازدواجتان را با صدها شمع قرمز روشن روی کفپوش خانه جشن نگیرد اما از صبح تا شب، قلبش فقط برای شما می‌تپد و با آرزوی خوشبختی شما به‌عنوان همسرش به‌دنبال یک لقمه نان حلال می‌دود.