تشخیص زودهنگام سرطان

محققان دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران با استفاده از نانو ذرات طلا کیتی برای تشخیص ویروس مرکبات طراحی کردند که به گفته آنها از این کیت همچنین می‌توان برای تشخیص زودهنگام سرطان نیز استفاده کرد.

احسان شکری، مجری طرح هدف از اجرای این تحقیقات را توسعه و معرفی روش جدید برای عوامل شناساگر گیاهی، دامی و انسانی ذکر کرد و گفت: روش‌های موجود برای این منظور به دلیل ضعف‌هایی که دارند، قابل استفاده در شرایط بحرانی مانند زلزله و یا سیل و یا در پایش‌های گسترده نیستند؛ چراکه این روش‌ها نیاز به ارجاع نمونه به کلینیک و یا نیاز به تجهیزات پیچیده دارند.

وی با بیان اینکه در شرایطی که تعداد نمونه‌ها زیاد باشد مانند نهالستان‌ها، مرغداری‌ها و دامداری‌ها و صنایع مرتبط با صنایع غذایی برای تست نمونه‌ها همواره با یکسری چالش‌هایی مواجه هستند، یادآور شد: بر این اساس در این مطالعات تلاش شد تا راهکارهای بهینه‌ای در این زمینه ارائه کنیم.

شکری با اشاره به جزئیات اجرای این طرح، اظهار کرد: در این طرح تمرکز ما بر روی تشخیص میکروارگانیزم‌هایی است که DNA و یا بخشی از RNA  آنها شناسایی شده و اطلاعات آن در داخل بانک ژن قرار دارند.

به گفته این محقق، با استفاده از این اطلاعات اولیه و با دستورالعمل‌هایی که در این کیت توسعه دادیم، کاربر می‌تواند با هزینه بسیار کم و بدون دانش قبلی و یا ارسال نمونه به کلینیک تست‌های مورد نظر را اجرا کرد.

مجری طرح، کیت تولیدشده را بر اساس تشخیص ساده و ارزان DNA بر پایه نانو رنگ سنجی دانست و یادآور شد: کیت تولید شده بر اساس اطلاعات DNA و یا RNA و تغییرات رنگ، نمونه‌های سالم را از نمونه‌های آلوده می‌تواند تشخیص دهد.

این محقق با بیان اینکه در نمونه‌های سالم نورتابی کیت‌ها بیشتر می‌شود و در نمونه آلوده نشر نور کم خواهد شد، اضافه کرد: این روش یک نوع تست سریع (Rapid Test) در محل است که بر خلاف نمونه‌های خارجی هر فرد می‌تواند با خواندن دستورالعمل‌ها از این کیت برای تست نمونه‌ها استفاده کند.

وی یادآور شد: تشخیص در نمونه‌های خارجی این کیت بر اساس آنتی‌بادی و پروتئین‌ها است که هزینه‌بر است.

راهکار ساده برای تشخیص زودهنگام سرطان

این محقق از کاربرد این کیت برای تشخیص سرطان قبل از ابتلای فرد به این بیماری خبر داد و در این باره توضیح داد: نیمرخی از میکرو RNA ها گزارش شده است که اگر این میکرو RNA ها از یک سطح خاصی در فرد تظاهر کند، فرد به سمت الگوی سرطانی شدن به پیش می‌رود و این امر از طریق این کیت قابل پیش‌بینی است.

وی مرحله تشخیص در این کیت را سطح DNA میکرو RNA دانست و افزود: به همین دلیل قبل از آنکه وارد فاز پروتئینی شویم، از این کیت می‌توان برای تشخیص زودهنگام بیماری سرطان استفاده کرد.

به گفته شکری، DNA تنها کدها و رمزهای ژنتیکی هستند که این رمزها باید خوانده و ترجمه شوند که برای این منظور در مرحله اول ترجمه شدن، DNA تبدیل به RNA می‌شود و در مرحله دوم وارد فاز پروتئینی می‌شود و این پروتئین‌ها هستند که عملکردها و صفت را ایجاد کرده و سلول را به سمت سرطانی شدن می‌برند.

شکری ادامه داد: چون تشخیص از طریق این کیت در مرحله RNA یعنی در اولین مرحله ترجمه است، تشخیص زودهنگام‌تر است و قابلیت تشخیص زودهنگام‌تری نسبت به تشخیص در سطح پروتئین دارد.

وی با بیان اینکه در طراحی این کیت از فناوری نانو استفاده شد، اظهار کرد: در این طرح از نانوذرات طلای تغییر یافته استفاده شد که این نانو ذرات در میان کنشی که با DNA دارد، موجب تغییر رنگ در کیت خواهد شد.

تشخیص ویروس ویرانگر باغات مرکبات

شکری ادامه داد: به دلیل آنکه می‌خواستیم این روش را تست کنیم، ویروس تریستیزای مرکبات را به عنوان مدل انتخاب کردیم؛ چراکه بیش از یک قرن بر روی این ویروش مطالعه شده است، از این رو ما به گزارش‌های علمی آن دسترسی داشتیم و به کمک این اطلاعات توانستیم بفهمیم که از کدام بخش ژنوم این ویروس باید استفاده کنیم.

وی وجود این ویروس را یکی از چالش‌ها و اولویت‌های کشور توصیف و اضافه کرد: در حال حاضر 9 استان تولیدکننده مرکبات درگیر این ویروس هستند و حتی در استان‌های جنوب کشور که دارای آب و هوای گرم‌تر هستند، وجود این ویروس گزارش شده است.

شکری با اشاره به دلایل این امر گفت: بیشتر مرکبات کشور بر پایه نارنج پیوند شده‌اند و این در حالی است که نارنج حساس‌ترین پایه برای این ویروس است و می‌تواند خسارات اقتصادی زیادی را در باغات مرکبات ایجاد کند.

وی با بیان اینکه تست کلینیکی تشخیص این ویروس بر اساس تشخیص پروتئین است، یادآور شد: انجام تست‌های تشخیصی هر نمونه برای کشاورزی 15 تا 25 هزار تومان هزینه دارد و به دلیل آنکه انجام این تست اقتصادی نیست، کشاورزان به سمت آن نمی‌روند؛ از این رو موجب می‌شود آلودگی در سطح گسترده‌ای ایجاد شود.

شکری اظهار کرد: با استفاده از این کیت نمونه‌ها در زمان و هزینه کمتری انجام خواهد شد و از گسترش آن در سطح زیاد جلوگیری می‌شود.