در صف‌ماندگان سینما
روزنامه شرق نوشت: چیزی تا جشنواره فیلم فجر باقی نمانده است؛ این شمارش معکوس برای فیلم‌سازانی که در تلاش برای رساندن فیلم‌هایشان به بزرگ‌ترین رویداد سینمایی کشور هستند، زمان مهمی است. تعداد فیلم‌سازانی هم که این روزها سخت مشغول کار برای نخستین نمایش فیلمشان در جشنواره فیلم فجر هستند، کم نیست. جدا از تب‌و‌تاب جشنواره فیلم فجر، مانند هر سال زنگ خطری برای انبوه فیلم‌هایی که در سال تولید می‌شود، به‌صدا در مي‌آيد که در نهایت تکلیف اکران فیلم‌هایی جا‌مانده از جشنواره فیلم فجر سال گذشته و فیلم‌هایی که موفق به حضور در جشنواره نشدند، چه می‌شود؟ هرچند باید به این تعداد انبوه، فیلم‌هایی را اضافه کرد که از سال‌ها پیش در صف اکران مانده‌اند! پدیده اکران فیلم‌های سینمایی در سال‌های اخیر کم‌کم به یک معضل تبدیل شده است؛ سرمایه‌هایی که برای ساخت فیلم‌های سینمایی هزینه می‌شود، بسیاری از آنها در بخش خصوصی تولید شده است و طبعا منتظر بازگشت سرمایه‌شان هستند. در خوش‌بینانه‌ترین حال ممکن، فقط تعداد محدودی فیلم در سال موفق به بازگشت سرمایه خود می‌شوند و به‌اصطلاح ضرر نمی‌دهند و بسیاری از فیلم‌ها به رقم‌هایی که تنها هزینه ساختش را تأمین کند، رضایت می‌دهند. گیشه امسال سینمای ایران از ابتدای سال تاکنون دست فیلم‌های پرمخاطبی مانند «نهنگ عنبر٢»، «گشت ٢»، «خوب، بد، جلف» و «اکسیدان» بود و باقی فیلم‌ها نتوانستند آن‌طور که باید، در اکران عمومی با فروش خوبی در گیشه روبه‌رو شوند.
بهمن کامیار، تهیه‌کننده «سدمعبر» که مدت‌هاست فیلمش در صف اکران مانده و از فیلم‌های تحسین‌شده منتقدان در جشنواره سال گذشته جشنواره فیلم فجر بوده، به سینمادیلی گفت: «در شرایطی که درباره فیلم‌سوزی صحبت می‌شود، برخی از فیلم‌ها که هنوز در مرحله صداگذاری هستند، سرگروه دارند و در شورا قرارداد به ثبت می‌رسانند؛ اما همچنان فیلم‌هایی مثل«سدمعبر»، «فراری»، «بدون تاریخ، بدون امضا» و فیلم‌های خوب دیگری که مردم آنها را دوست داشتند و با اقبال مخاطبان در جشنواره فیلم فجر همراه بودند، بلاتکلیف‌اند. هیچ کسی پاسخ روشنی به ما نمی‌دهد. تصورم این است که این اتفاقات و اکران‌نشدن فیلم‌هایی که در بخش خصوصی ساخته می‌شود، عامدانه صورت می‌گیرد تا سینما را رها کنیم. ما بخش خصوصی هستیم و سرمایه ما آن‌قدر هنگفت نیست که یک‌سال‌و‌نیم بلوکه شود.
اعتراضات اهالی سینما در واکنش به نادیده‌گرفتن فیلم‌هایشان در اکران، در چند هفته اخیر بیشتر شده است. رسیدن فصل پاییز و افت کمّی مخاطبان در این فصل و اکران چندین فیلم سینمایی در فاصله‌ای کوتاه از یکدیگر، نگرانی اهالی سینما را بیشتر کرده و بالطبع مطالباتشان از شورای صنفی نمایش نیز بیشتر است.
مهدی کرم‌پور، از کارگردانان سینمای ایران، مدتی قبل در انتقاد از بی‌تفاوتی شورای صنفی نمایش به فیلم‌سوزی در اکران، به سینمادیلی گفت: «همواره برای کنترل گروه‌های زیاده‌خواه، قوانین متقنی وجود دارد. در شورای صنفی نمایش، وضعیت شتر گاو پلنگ حاکم است. اعضای شورا قرار بود عدالت را در حوزه اکران فراهم کنند و اگر نمی‌توانند به سینمادارها امرو‌نهی کنند، علت وجودی‌شان چیست؟ کنار بروند تا صاحب اثر تکلیفش را با سینمادار بداند یا فیلمش را برای اکران به دولت بسپارد. الان شورای صنفی نمایش به محفلی بدل شده که هرجا بخواهد وارد می‌شود و اگر نخواهد، وارد نمی‌شود. این محل مناقشه است. عملکردشان مدل محضر است؛ هرکسی می‌آید قراردادش را ثبت می‌کند. یک منشی لازم دارد و نیاز به این نمایندگان نیست؛ درنهایت شکایت را به ارشاد می‌برند.
عملکرد شورای صنفی نمایش زیر تیغ نقد
اما نکته‌ای که در این میان فصل مشترک بسیاری از فیلم‌سازان است، عملکرد شورای صنفی نمایش در برنامه‌ریزی مناسب اکران و نظم‌دادن به خیل فیلم‌هایی است که در صف مانده‌اند.
منصور لشگری‌قوچانی، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «قاتل اهلی»، در آستانه اکران عمومی این فیلم به ایسنا گفت: «با توجه به استقبالی که از فیلم «قهرمانان کوچک» شده است، «قاتل اهلی» با تأخیر اکران می‌شود و البته استقبال از یک فیلم کودک جای شکر دارد و این از بخش‌های خوب ضوابط شورای صنفی نمایش است که باید به آن اشاره کرد؛ چرا که برخی دیگر از ضوابط شورا باعث فیلم‌سوزی شده و آن‌قدر قابلیت سوءاستفاده دارد و به نفع عده‌ای خاص از آن بهره‌برداری می‌شود که به نظرم بخش نظارتی مملکت باید ضوابط این شورا را بررسی کند تا اتفاقي را که در آن رخ می‌دهد، پیگیری کند».
«فراری» علیرضا داودنژاد، «پشت دیوار سکوت» مسعود جعفری‌جوزانی، «سوفی و دیوانه» مهدی کرم‌پور، «سدمعبر» محسن قرایی، «بدون تاریخ، بدون امضا» وحید جلیلوند، «اسرافیل» آیدا پناهنده، «کوپال» کاظم ملایی، «مادری» رقیه توکلی، «انزوا» مرتضی علی‌عباس میرزایی، «چراغ‌های ناتمام» مصطفی سلطانی، «ماه‌گرفتگی» سید‌مسعود اطیابی، «کمدی انسانی» محمد‌هادی کریمی، «پشت دروازه بهشت» علی نوری‌اسکویی، «آذر» محمد حمزه‌ای و «شماره ١٧ سهیلا» محمود غفاری از فیلم‌هایی هستند که در صف اکران مانده‌اند و در فرصت دو ماه باقی‌مانده تا جشنواره فیلم فجر، برخی از آنها به اکران خواهد رسید و برخی دیگر از این فیلم‌ها به فهرست فیلم‌های اکران‌نشده سال آینده خواهد پیوست تا این صف عظیم‌تر از قبل شده و بحران اکران فیلم‌ها، شکل جدی‌تری به خود بگیرد. این در حالی است که اکران فیلم‌هایی که به‌تازگی فیلم‌برداری آنها به پایان رسیده است و صحبت از اکران زودهنگام آنها در ماه‌های جاری است نیز انتقادهای بسیاری را به همراه دارد؛ به‌ویژه اینکه این فیلم‌ها کمدی هستند و به نظر می‌رسد با توجه به پرمخاطب‌بودن این فیلم‌ها، اتفاق خوبی برای سینماداران محسوب می‌شود و می‌تواند بار دیگر رونق را به سینماها برگرداند؛ اما نکته‌ای که در این میان فراموش می‌شود، اکران عادلانه و فرصت دیده‌شدن یکسان برای تمام آثار سینمای ایران است و در این میان شورای صنفی نمایش بیشترین سهم را در پاسخ‌گویی به معترضان اکران سینماها دارد.
کمبود سالن و گلایه از اکران
شهرام جعفری‌نژاد: بسیاری از گله‌مندی‌ها درباره شرایط نامطلوب اکران فیلم‌ها در سال‌های اخیر، به مشکل کمبود سالن‌های سینمای ما برمی‌گردد. تا زمانی که سهم سینمای ایران همین تعداد محدود سالن‌های سینمایی است، چنین بحث‌ها و نظرهایی ادامه خواهد داشت؛ هرازچندگاهی گلایه فیلم‌سازان از شرایط نامطلوب اکران رسانه‌ای خواهد شد. اگر ما به قدر کافی سالن برای نمایش فیلم‌های سینمایی در اختیار داشتیم، فیلم‌ها در شرایط مطلوبی اکران می‌شدند و به قول معروف این سفره برای تمامی اهالی سینما باز است که هر یک از فیلم‌ها در شرایط درست و منطقی اکران شوند و جای گله برای بسیاری باقی نماند. اما متأسفانه درحال‌حاضر این‌طور نیست و تنها اتفاقی که پاشنه آشیل اکران فیلم‌ها شده همین بحث کمبود سالن‌های سینماست که امیدوارم مرتفع شود و چنین بحث‌هایی خاتمه پیدا کند.
