تغییرات عجیب مغز در زایمان
زنان دوره های عجیبی در زندگی خود طی می کنند. از ابتدایی ترین آن که بلوغ است تا یائسگی! و در هر دوره دستخوش تغییراتی در جسم و روان خود می شوند. در این مطلب برای شما از تغییرات جالبی که برای مغز زنان در زمان زایمان اتفاق می افتد صحبت خواهیم کرد.
بارداری منجر به تغییرات هورمونی و سازگاری زیستی فرد میشود اما اثرات آن بر مغز هنوز ناشناخته است. در این مطالعه یک تیم از محققان ساختار مغز زنان را قبل و بعد از اولین بارداری مقایسه کردند. بررسی ساختار مغز زنان به مدت دو سال پس از زایمان نشان می‌دهد که بارداری اثر طولانی‌مدت بر ساختار مغز دارد. دانشمندان با استفاده از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی نشان دادند که مغز زنان در بارداری اول، کاهش قابل توجهی در ماده‌ی خاکستریِ مناطقِ مرتبط با شناخت اجتماعی داشته است.
نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌داد که کاهش متقارن در حجم جسم خاکستری در خط قشر پشتی و لوب پیشانی میانی و همچنین در بخش‌های خاصی از مغز و به طور عمده در جلوی مغز و قشر گیج‌گاهی در زنان باردار وجود دارد. این مناطق تا حد زیادی با یک شبکه‌ی درگیر در شناخت اجتماعی و پردازش مرتبط است.
کاهش ماده خاکستری مغز
تجزیه و تحلیل نتایج آن‌ها را قادر میکند تا به پیش‌بینی میزان دلبستگی مادر به نوزاد خود در دوره‌ی پس از زایمان بر اساس این تغییرات مغز بپردازند.
این مطالعه با مقایسه‌ی زنانی که به صورت طبیعی یا با کمک درمان‌های باروری بارداری شدند نشان داد که کاهش ماده‌ی خاکستری در هر دو گروه یکسان است. محققان بر این باورند که از دست دادن ماده‌ی خاکستری منجر به هیچ نقص شناختی نمی‌شود بلکه این یافته‌ها به روند تطبیقی مربوط به تشخیص بهتر نیازهای کودک و شناسایی حالت عاطفی نوزاد کمک میکند.
عشق مادرانه
بعضی از نورولوژیست‌ها به من گفتن که حتی قبل از اینکه بچه به دنیا بیاد، بارداری به ساختار مغزی زن متصل می‌شه. دانشمندها بعد از قرن‌ها مشاهده‌ی تغییرات رفتاری تو نومادران، تازه اخیراً شروع کردن به پیوند دادن قطعی رفتارهای زن با اون چیزی که توی قشر جلویی مغز، مغز میانی، لوب‌های جداری و هر جای دیگه‌ی مغز اون اتفاق می‌افته.ماده‌ی خاکستری متمرکزتر می‌شه. فعالیت مناطقی از مغز افزایش پیدا می‌کنه که همدردی، نگرانی، و ارتباط اجتماعی رو کنترل می‌کنن. تو پایه‌ای‌ترین سطح، این تغییرات که با جریان هورمون‌ها در دوران بارداری و بعد از زایمان ایجاد می‌شن، کمک می‌کنن که نومادر جذب نوزادش بشه. یعنی، اون احساسات مادرانه – عشق سرشار، حس حفاظت جنگجویانه، و دلشوره‌ی مدام – با واکنش‌های مغزی شروع می‌شن.
افسردگی بعد از زایمان
خیلی از دانشمندها عقیده دارن که نقشه‌برداری از مغز مادرانه کلید درک این معما ست که چرا نومادران دچار نگرانی و افسردگی شدیدی می‌شن. تقریباً یک زن از هر شش زن از افسردگی بعد از زایمان رنج می‌بره، و خیلی بیش‌تر از اون دچار رفتارهایی می‌شن مثل اینکه به شکل وسواسی دست‌هاشون رو می‌شورن یا دچار این وسواس می‌شن که مدام چک می‌کنن ببینن بچه نفس می‌کشه یا نه.
شباهت عاشق شدن و مادر شدن از نظر مغزی
اون چیزی که دانشمندها می‌دونن اینه که پدر و مادر شدن، حداقل از لحاظ مغزی، خیلی شبیه عاشق شدنه. این موضوع می‌تونه توضیحی باشه بر احساسی که خیلی از مادرها وقتی نوزادشون رو می‌بینن، دارن. تو سطح مغزی، شبکه‌هایی که به‌طور خاص حساس می‌شن، اون‌هایی هستن که مربوط به بخش مراقبت و برجستگی اجتماعی –آمیگدالا- هستن و البته همین طور شبکه‌های دوپامین که موقع اولویت دادن به بچه پاداش می‌دن.
یک محقق می‌گه که «ما نشون دادیم که در طول ماه‌های اول عاشق شدن تغییرات مشابهی بین دو طرف رمانتیک این موضوع اتفاق می‌افته.» تحقیقی تو سال ۲۰۱۳ نشون داد که همون مدار عاشقانه باعث می‌شه نوزادها به دل مادران‌شون بنشینن.
به دنیا آوردن کودک ممکن است تفکرات و احساسات عجیبی در وجود مادر به وجود بیاورد.
1. تحلیل رفتن جدی مغز
محققان در دانشگاه حمراسمیت انگلستان دریافتند که مغز سالم زنان باردار تا 6% کوچکتر می شود. این کوچک شدگی ممکن است باعث ایجاد ابهام و گنگی شود، چیزی که بعضی زنان باردار از آن شکایت دارند.
خبر خوب اینکه: مغز زنان باردار 24 هفته پس از زایمان به سایز اولیه خود باز می گردد.
2. توانایی انجام همزمان چند کار
بارداری باعث تقویت قشر واقع در جلو استخوان پیشانی می شود، دقیقا همان قسمتی که انسان را قادر به انجام همزمان چند کار میکند.
3. احساسات زنان باردار تقویت می شود
اکسی توسین، هورمونی است که بدن زنان حین زایمان و شیردهی آزاد می کند و باعث میشود که زنان را آرامتر و امیدوارتر کند.
4. باهوش تر می شوید
تحقیقات در سال 2010 نشان می دهد، مادرانی که بیشترین میزان احساسات مثبت را به فرزندانشان منتقل می کنند (برای مثال به آن ها می گویند چقدر عالی، چقدر زیبا و…) تغییراتی را در ساختار مغزشان بوجود می آورند که باعث افزایش ظرفیت پردازش اطلاعات در مغزشان می شوند.
5. چهره ی غریبه تنش ایجاد میکند
سه ماه اول بارداری زمان خوبی برای سفر نیست-زنان دراین بازه زمانی ممکن است با دیدن چهره ی افراد ناآشنا عصبی و ناراحت شوند. شاید به این دلیل که درماه های اول بارداری سیستم ایمنی بدن تا حدودی فرونشان می کند و افراد غریبه ممکن است حامل میکروب هایی باشند که جنین را تحت تاثیر قرار می دهد.
نتیجه‌گیری
علم نورولوژی روز به روز پیشرفت می‌کنه و علت‌های بیوشیمیایی رفتارهای ما رو نشون می‌ده. محبت‌ها و نگرانی‌های مادر نسبت به نوزاد یکی از خالص‌ترین و پاک‌ترین احساساتیه که تو دنیا نمی‌شه براش نظیری پیدا کرد ولی به هر حال بخشی از دلایل اون قطعاً به تغییرات مغزی و ترشح هورمون‌هایی برمی‌گرده که بعد از تولد نوزاد در مغز مادر اتفاق می‌افته.ما الان می‌دونیم که نورون‌های آمیگدالا و سیستم پاداش مادر طوری تغییر می‌کنه که اون رو نسبت به مراقبت از نوزادش حساس‌تر می‌کنه ولی هنوز ناشناخته‌های زیادی در این باره هست که باید بدونیم.
