اینترنت اشیاء در ایران و چالش‌هایی که با آن روبه‌روست

پیاده‌سازی اینترنت اشیاء برای سازمان‌ها در حوزه‌های مختلف مانند امنیت شبکه چالش‌هایی دارد؛ اما این فناوری در دنیا جوان است و چالش امنیت همه جا وجود دارد، بنابراین برای کمک به کسب‌وکارها لازم است در موارد محدود در استفاده از اینترنت اشیاء مقررات‌زدایی شود و در مقابل در حوزه‌های حیاتی که داده‌های کلان کشورند، مقررات‌گذاری اتفاق بیفتد.

به گزارش ایسنا، امروزه فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطاتی در همه جنبه‌های روزانه زندگی مردم از قبیل بانک‌ها، بازار، حوزه‌های آموزشی و غیره تاثیرگذارند. اینترنت اشیاء به معنی یک شبکه جهانی از اشیاء مرتبط است که هر یک دارای آدرس مختص به خود بوده و بر اساس قراردادهای استانداردشده‌ای با یکدیگر در ارتباط هستند.

این سیستم جدید کنترل از راه دور و کنترل هوشمند اشیا و دستگاه‌ها امروزه در کشورهای توسعه‌یافته در سیستم‌های اداری و همچنین وسایل منزل بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد اما هنوز در ایران مقدمات استفاده از آن به صورت تجاری فراهم نشده است. البته در جلسات شورای عالی فضای مجازی به اهمیت فناوری اینترنت اشیا پرداخته و مقرر شده در جهت توسعه سیستم‌های هوشمند و اینترنت اشیاء با رعایت اصول اقتصاد مقاومتی، سند مناسبی تهیه و تنظیم شود.

پیاده‌سازی اینترنت اشیاء دارای چالش‌هایی برای سازمان‌ها و شرکت‌هاست و اتخاذ رویکرد در حوزه‌های مختلفی مانند امنیت شبکه، بی‌نظمی و چالش ایجاد خواهد کرد. برای پردازش و ذخیره اطلاعات، سنسورها و وسائل عظیم و گسترده داده‌ها مورد نیاز است. اما معمار کنونی دیتاسنترها آمادگی لازم را برای مواجه با حجم عظیم اطلاعات و داده‌های طبیعی ندارد.

با توجه به حجم بسیار بالای داده‌ها و اطلاعات اخذشده، استفاده از ابزارهای داده‌کاوی ضرورت دارد. داده‌ها تنها داده‌های گسسته ساده نیستند، بلکه شامل سیل عظیمی از داده‌های تولیدشده از سنسورهای دیجیتال در تجهیزات صنعتی، خودروها، تجهیزات الکتریکی و حمل‌ونقل این داده‌های مختلف در خصوص مکان‌ها، حرکت‌ها، ویبره‌ها و دما و رطوبت و حتی تغییرات شیمیایی در هوا می‌شود.

همه جا چالش امنیت وجود دارد

اینترنت اشیاء در دنیا جوان است و همه جا چالش امنیت وجود دارد، درواقع بقیه دنیا هم مشابه همین وضعیت را دارند و موضوع امنیت این فناوری یک استرس جهانی است. اما از طرفی به گفته مسوولان، در موارد محدود استفاده از اینترنت اشیاء باید برای کمک به کسب‌وکارها، مقررات‌زدایی شود و در مقابل در حوزه‌های حیاتی که داده‌های کلان کشور هستند، باید مقررات‌گذاری اتفاق بیفتد.

ابزارهای داده‌کاوی می‌توانند اطلاعات تجمعی را به آدرس‌های مشخصی منتقل و مدیران را در خصوص رقبا و حرکت‌های استراتژیک آنها مطلع کنند، موضوعاتی که فعالیت‌های کوتاه‌مدت و درازمدت کسب‌وکاری آنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. موسسه جهانی مکنزی تخمین زده است که آمریکا به 140 تا 190 هزار کارگر و 1.5 میلیون مدیر و تحلیل‌گر با مهارت‌های تحلیلی برای تصمیم‌گیری‌های کسب‌وکار مبتنی بر تحلیل کلان‌ داده‌ها نیاز دارد.

پژوهشگران این حوزه نیز مطالعات و تحقیقاتی در خصوص مفاهیم کاربردها و اثرات اینترنت اشیاء بر کسب‌وکار و استراتژی‌های بازاریابی اقدام کرده‌اند، اما خلأ عدم مشارکت محققان در این حوزه قابل توجه است، زیرا به گواه بسیاری از محققان این موضوع پارادایم جدیدی است و نیاز به مشارکت همگانی حوزه‌های دخیل فنی و اجتماعی و انجام پژوهش‌های یکپارچه جهت برداشتن پرده‌های ابهام از زوایای مختلف این موضوع دارد.

نکته جالب توجه دیگر پیشرو بودن و رهبری کشورهای آسیای میانه در این حوزه علی‌الخصوص کشور چین به خصوص در حوزه مدیریت محیط زیست است. گزارش‌های منتشرشده از تمهیدات حمایتی قوی و جدی کشور چین، همچنین تلاش‌های عملیاتی برای ایجاد زیرساختارهای مربوط در این خصوص دارد. نکته مهم دیگر این‌که کلیه مقالات چاپ‌شده که منشأ تولید آن دانشگاه کشور چین بوده است، توسط سازمان‌ها و مراکز تحقیقاتی دولتی و خصوصی مرتبط مورد حمایت واقع شده‌اند.

اهمیت اینترنت اشیاء برای سیاست‌گذاران

اینترنت اشیاء اطلاعات بی‌شماری تولید می‌کند که با تحلیل آنها می‌توان به علایق کاربران دست یافت و از این رو، برای سیاست‌گذاران بسیار بااهمیت است. در راستای پیاده‌سازی این تکنولوژی در کشور طرح کلان اینترنت اشیاء در ایران در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در حال تهیه است و وزارت ارتباطات و فناوری از بازیگران این عرصه از جمله اپراتورها، بخش خصوصی، بخش‌های تولیدی، صنایع و محققین دعوت کرده تا نظرات خود را مطرح کنند.

اهمیت اینترنت اشیاء تنها در کنترل تجهیزات سبک منزل همچون روشن و خاموش کردن برق یا کولر یا یخچال نیست بلکه این اهمیت زمانی دو چندان می‌شود که این تکنولوژی وارد صنعت، تجارت جهانی و حمل و نقل و راهداری ‌شود. اینجاست که اینترنت اشیا دیگر یک فناوری لوکس یا غیرضروری نیست بلکه به پدیده‌ای در اندازه عظمت واژه انقلاب تبدیل می‌شود که باید از حالا برای وقوع آن در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، صنعت و اقتصاد خود را آماده کنیم.

پیش‌بینی شده است تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱۵ میلیارد از اشیاء به این فناوری جدید مجهز باشند. از اینترنت اشیاء امروزه در حوزه اتومبیل‌های خودران، ارتباط خودروها با یکدیگر و همین طور پیروی از علائم راهنمایی و رانندگی استفاده می‌شود که موجب صرفه‌جویی در مصرف سوخت به دلیل استفاده درست از زمان می‌شود.

اینترنت اشیاء در وهله اول در استفاده از زمان موجب صرفه‌جویی می‌شود که به تبع آن در حوزه‌های مربوط به انرژی نیز صرفه‌جویی اتفاق می‌افتد. این فناوری می‌تواند در ساختمان‌ها و مجتمع‌های بزرگ برای استفاده درست و تنظیم مصرف انرژی، در کنترل سیستم‌های هوشمند، سلامت و بهداشت، ترافیک، کشاورزی، حمل و نقل و نیز مورد استفاده قرار بگیرد. با وجود این، مساله مهمتر ایجاد بستر لازم برای تسهیل ورود و راه اندازی فناوری‌های نوین در کشور بوده و ورود فناوری‌های نوین به کشور بدون ایجاد زیرساخت‌های لازم امری بیهوده است.