میزان مصرف دخانیات بین دانشجو و غیردانشجو برابر است/افزایش آمار مرگ و میر ناشی از مصرف دخانیات

رییس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با ارایه آمار مصرف سیگار و سایر دخانیات در جامعه و دانشگاه، برنامه های آموزشی و درمانی این مرکز در راستای پیشگیری و کنترل دخانیات را تشریح کرد.

دکتر غلامرضا حیدری همزمان با هفته ملی بدون دخانیات در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: مرکز تحقیقات پییشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه در راستای رسالت تهیه مستندات معتبر برای مسئولین ذی ربط اجرایی یک سری اولویت پژوهشی در زمینه ارایه خدمات درمانی ترک دخانیات و شیوه های نوین طراحی کرده است.

اجرای طرح “ترک همزمان دخانیات و مواد مخدر” برای اولین بار

وی با اشاره به تفاهم نامه سال گذشته این مرکز با سازمان بهزیستی در قالب یک طرح کشوری، عنوان کرد: این طرح برای اولین بار در 7 استان تهران، خراسان رضوی، اصفهان، فارس، قزوین، آذربایجان شرقی و جزیره کیش درحال اجراست.

رییس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه در این طرح ارایه خدمات ترک دخانیات در مراکزدرمان سوءمصرف مواد ادغام می‌شود، ادامه داد: در این روش جدید با هدف دستیابی به نتایج بهتر، خدمات ترک دخانیات با ترک  موادمخدر به صورت همزمان ارایه می شود، چراکه وقتی فرد معتاد به مواد مخدر، مصرف مواد را کنار بگذارد، میزان مصرف سیگار و سایر دخانیات و وابستگی وی به آن افزایش یافته و در نهایت مشکلات بهداشتی بیشتری ایجاد می‌شود.  

دکتر حیدری با اشاره به مشکلات عدم  ترک همزمان دخانیات و موادمخدر، اظهار کرد: در مرحله اول به واسطه مصرف دخانیات، مجددا عود مصرف مواد مخدر حاصل می شود، یعنی شکست در درمان و ترک موادمخدر. دوم اینکه حتی اگر خوش بینانه تصور کنیم که فرد، مواد مخدر را کنار بگذارد، با این حال به واسطه مصرف مواد دخانی به بیماری های پیشرفته ناشی از مصرف دخانیات مبتلا خواهد شد.

وی با اشاره به اجرای پایلوت این طرح طی 4 سال گذشته، عنوان کرد: به دنبال کسب نتایج مثبت از اجرای آزمایشی این طرح، تفاهم نامه‌ای بین مرکز تحقیقات پییشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه با سازمان بهزیستی منعقد شد که طی آن در حال حاضر درمان هم زمان ترک دخانیات و مواد مخدر در مراکز درمانی بهزیستی انجام می‌شود و با گذشت یکسال از اجرای طرح علاوه بر کسب نتایج مثبت، با استقبال خوبی نیز از سوی بیماران، خانواده ها و درمانگران مواجه شده است.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با اشاره به برخی از نتایج اجرای این طرح، عنوان کرد: تاکنون بیش از 800 پرونده درمان نهایی ثبت شده است. همچنین مشخص شده که درمان موفق در موارد ترک همزمان مواد مخدر و دخانیات دوبرابر مواردی است که تنها درمان ترک مواد مخدر انجام شده است.

آمار متوسط مصرف دخانیات به تفکیک جنسیت

دکتر حیدری با بیان اینکه آمار متوسط مصرف دخانیات در کشور حدود 12 درصد است، عنوان کرد: بر اساس آمار این مرکز، چیزی حدود 20درصد آقایان بالای 15 سال و حدود یک یا 2 درصد خانم های بالای 15سال مصرف دخانیات روزانه دارند. البته در صورت ارایه آمار مصرف قلیان، این رقم  قطعا تغییر می کند. بر اساس آمار تقریبا 50 درصد زنان و مردان تجربه مصرف قلیان دارند ولی درخصوص مصرف هفتگی و روزانه در آقایان چیزی حدود 30 درصد و درخانم ها حدود 10 درصد است.

مصرف تفننی قلیان در آینده به مصرف روزانه دخانیات می‌انجامد

وی با بیان اینکه مصرف قلیان با مصرف دخانیات به شکل سیگار کاملاً متفاوت است، اظهار کرد: این مساله از معضلات بهداشتی ماست که باید برای کنترل آن برنامه ریزی شود، چراکه مصرف تفننی قلیان نیز در آینده به مصرف روزانه سیگار و سایر مواد دخانی می‌انجامد.

رییس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره آمار مصرف دخانیات در بین دانشجویان این دانشگاه، اظهارکرد: در این راستا طی دو دهه اخیر چندین پروژه اجرا شده و بر اساس نتایج آن چیزی حدود 20 درصد پسران دانشجو و کمتراز 10 درصد دختران دانشجو تجربه مصرف سیگار داشته اند که این آمار از متوسط جامعه مقداری بالاتر است.

میزان مصرف دخانیات در بین دانشجو و غیردانشجو برابر است

به گفته وی، بر اساس این آمار در رده سنی دانشجو وغیردانشجو تقریباً تفاوتی دیده نمی شود و این مساله نشان دهنده آن است که برنامه ریزی کاملی برای جلوگیری از مصرف دخانیات در دانشگاهها نداشته ایم و میزان مصرف در بین دانشجو و غیردانشجو برابر است.

وی با اشاره به برنامه دانشگاه برای پیشگیری مصرف دخانیات در بین دانشجویان، اظهار کرد: این برنامه ها به شکل اجبارنبوده، بلکه فراخوان های مرتبط با خدمات رایگان حضوری و یا تلفنی ترک دخانیات مرکز در بین دانشجویان توزیع شده است.

طراحی سامانه تلفن گویای ترک دخانیات در دانشگاه

دکتر حیدری افزود: مرکز کنترل دخانیات  دانشگاه در سال 1392سامانه تلفن گویای ترک دخانیات را به شکل رایگان طراحی کرده که طی آن سوالات مراجعین به صورت هوشمند پاسخ داده می شود. همچنین با ارایه اطلاعات 24 ساعته درباره انواع دخانیات و داروهای ترک، می توان از این سامانه هوشمند برای ارزیابی و ارایه بهترین راهکار ترک دخانیات استفاده کرد. در همین رابطه به وزارت بهداشت پیشنهاد شده که شماره این سامانه تلفنی ترک دخانیات را بروی پاکت های سیگار درج کند.

نیمی از بیماری های قلبی وعروقی و 40 درصد سرطان ها با مصرف دخانیات مرتبط است

رییس مرکز تحقیقات و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به افزایش آمار مرگ و میر ناشی از مصرف دخانیات در کشور، عنوان کرد: مطالعات متعددی درباره بیماری زایی مصرف دخانیات انجام شده و طبق جدیدترین آمارها 12 درصد کل مرگ ومیرها ناشی از مصرف دخانیات است. بر این اساس 75 درصد بیماری های ریوی، 50 درصد بیماری های قلبی وعروقی و 40درصد سرطان ها با مصرف دخانیات مرتبط بوده و این نشان می دهد که مصرف دخانیات به شکل کاملا معنی داری خطرمرگ و میر را افزایش می دهد.

همکاری مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با WHO

وی با اشاره به همکاری مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با سازمان بهداشت جهانی در منطقه مدیترانه شرقی، گفت: این مرکز از سال 1387 به عنوان مرکز همکار سازمان بهداشت جهانی در منطقه مدیترانه شرقی(شامل 21 کشور) انتخاب شده که این مساله نشان دهنده تمایز فعالیت های این مرکز در مقایسه با مراکز مشابه در کشور و در سطح منطقه است.

وی افزود: در این راستا برنامه های مختلف درمانی، آموزشی و پژوهشی طراحی و اجرا شده و گزارش سالانه آن به سازمان بهداشت جهانی ارایه می شود. همچنین این مرکز با سایر انجمن های بین المللی دخانیات ارتباط تنگاتنگی داشته و به عنوان عضو شبکه  مراکز همکار سازمان بهداشت جهانی، ماموریت های مختلف کشوری و منطقه ای برعهده دارد.

مصوبات “قانون جامع کنترل دخانیات” اجرا نمی‌شود

دکتر حیدری در بخش دیگری از این گفت وگو با اشاره به قانون جامع کنترل دخانیات در کشور و عدم نظارت کامل از طریق مجلس بر اجرای این قانون، خاطرنشان کرد: قانون جامع کنترل دخانیات، قانون بسیار مطلوب و ایده عالی است ولی به دلیل عدم اجرای کامل مصوبات، نبود نظارت کافی و لازم برای اجرا و عدم  هماهنگی های بین بخشی، در عمل  با نمره خوبی مواجه نیست.

رییس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به راهکارهایی برای اجرای این قانون، عنوان کرد: این قانون به صورت شفاف راهکارهایی برای کنترل مصرف دخانیات در کشور ارایه کرده که افزایش قیمت سیگار و ایجاد موانعی برای دسترسی راحت به سیگار و سایر دخانیات برخی از آنهاست ولی متاسفانه هیچ یک از آنها تا کنون اجرایی نشده است.

وی ادامه داد: وزارت بهداشت برای اجرای این قانون نیازمند همکاری و هماهنگی با سایر سازمانها از جمله آموزش و پرورش، صدا و سیما، ستاد مبارزه با قاچاق، سازمان مالیات و سایر ارگانهاست که همه اینها برنامه ریزی سختی می طلبد که باید از طریق بدنه وزارت بهداشت پیگیری شود.

رییس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خاتمه در رابطه به عمده فعالیت‌های این مرکز در حوزه آموزش و درمان، تصریح کرد: این مرکز در حوزه پیشگیری و ارتقا سطح آگاهی و نگرش افراد با آموزش و پرورش و دانشگاهها همکاری داشته و در حوزه ارایه خدمات نیز به عنوان مرکز پیش رو تمامی خدمات ترک دخانیات را چه به شکل حضوری و چه به صورت تلفنی در برنامه اجرایی خود گنجانده است.