تهران هنوز پیشنهاد مذاکره واشنگتن را رد نکرده / تندروها منتظر فرصتی برای کنار زدن روحانی هستند
شورای آتلانتیک در تحلیلی نوشت: سیاست خارجی دونالد ترامپ به جای این که در راستای تامین منافع ملی باشد به نظر می رسد مبتنی بر رضایت شخصی وی است. وی به دلیل نابودی میراث باراک اوباما از توافق هسته ای با ایران خارج شد و سالها تلاش دیپلماتیک بین طرفین را بی اثر کرد. وی با همراهی دولتش درصدد است خود را به عنوان یک قهرمان نمایان سازد که می تواند دولت ایران را وادار به تسلیم اراده خود کند. ترامپ می گوید ایران یا باید مذاکره جدیدی را انجام دهد یا این که با « عواقب شدیدی» روبرو خواهد شد.
به گزارش «انتخاب»، در این تحلیل آمده است: پیشنهاد دیدار بدون پیش شرط ترامپ با رهبران ایران یک هفته قبل از تهدید این کشور به نابودی مانند ضربه تازیانه ای بود که همه را غافلگیر کرد. ترامپ در طی مبارزات انتخاباتی وعده داد که یک سیاست خارجی « غیرقابل پیش بینی» اتخاذ کند. هنوز مشخص نیست که آیا وی در مورد دکترین « مرد دیوانه» نیکسون – کسینجر در دهه 1970 آگاهی دارد یا خیر. به احتمال زیاد، اظهارات وی در مقابل ایران بیشتر رجز خوانی است و درصدد است تا از این طریق توجهات جهانی را به خود جلب کند. در حالی که برخی از ایرانیان برای جلوگیری از سقوط اقتصاد ایران پیشنهاد پذیرش ملاقات را می دهند اما مقامات ایرانی فعلا با آرامش بیشتری رفتار می کنند.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران ، در حالی که به طور قاطعانه این پیشنهاد را رد نکرده ، در یک توئیتی گفت: «ایران و ایالات متحده ۲ سال مذاکره داشتند. به همراه سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا به علاوه چین و روسیه یک توافق چندجانبه یکتا – برجام – را تدوین کردیم. این توافق کارایی داشت. ایالات متحده برای خروج از توافق و میز مذاکره باید خود را مقصر بداند. تهدید، تحریم و تردستی‌های [تبلیغاتی] کارایی ندارند. تلاش کنید به ایرانی‌ها و تعهدات بین‌المللی احترام بگذارید.»
اما همچنان مشخص نیست که آیا اظهارات ترامپ در مورد ملاقات با رهبران ایرانی در واکنش به سوال نشست خبری بوده یا این که از قبل در این مورد فکر کرده است. احتمالا اقتصاد متزلزل و ضعیف ایران نقش گسترده ی را در اتخاذ تصمیم ترامپ به اعلام ملاقات با ایران ایفا کرده است. در واقع پس از خروج آمریکا از برجام و ایجاد عدم اطمینان پس از آن ، اقتصاد ایران با وضعیت آشفتگی روبرو شده است.
در طی ده روز گذشته، شاهد سقوط 25 درصدی ارزش ریال در مقابل دلار بوده ایم. در طی دو ماه گذشته ( 22می تا 22 ژوئیه ) نرخ رسمی تورم در مقایسه با ماه قبل ( 21 آوریل تا 21 می) ، 8 درصد افزایش داشته است.
با این وجود دولت ترامپ قدرت تحریم ها را برای تغییر هویت دولت ایران بیش از اندازه تخمین زده ، و اراده ایران در مقاومت در برابر چنین فشارهایی را دست کم گرفته است. همانطور که جان ساورس یکی از مذاکره کنندگان تیم هسته ای بریتانیا در سال 2005م.گفت: « ایران حتی به هزینه جنگ ، غنی سازی خود را آغاز خواهد کرد.»
در این راستا جمهوری اسلامی ایران مهر و موم آژانس بین المللی انرژی اتمی بر روی تجهیزات غنی سازی خود را شکست و با وجود تحریم های فلج کننده و نزدیک شدن به لبه پرتگاه جنگ با آمریکا و اسرائیل به غنی سازی اروانیوم ادامه داد. بر اساس برآورد صندوق بین المللی پول، به دلیل تحریم ها علیه ایران ، این کشور در بین سال های 2011- 2016 به میزان 185 میلیارد دلار فقط از حوزه درامدهای نفتی ضرر کرده است.
دلیل دیگری که اثبات می‌کند چرا استراتژی ترامپ در مقابل ایران محکوم به شکست است این است که موازنه در سیاست داخلی ایران از عناصر پراگماتیک به سمت نیروهای تندرو تحول پیدا کرده است. نیروهای رادیکال در ایران که دولت در سایه را در اختیار دارند منتظر فرصتی هستند تا با به حاشیه راندن دولت حسن روحانی ، در اختیار آن ها قرار بگیرد. برای نمونه می توان به واکنش نیروهای رادیکال ایران به مذاکره ظریف و قدم زنی وی با جان کری در رودخانه رون در ژنو اشاره کرد که از سوی آن ها گناه نابخشودنی بود.
پس از پیشنهاد ترامپ برای ملاقات با رهبران ایران، سرلشکر محمد علی جعفری فرمانده سپاه پاسداران در یک نامه آتشین گفت: « آقای ترامپ ایران کره شمالی نیست که به درخواست ملاقات شما پاسخ مثبت بدهد. بدانید مردم ایران هرگز به مسئولین خود اجازه مذاکره و ملاقات با شیطان بزرگ را نمی دهند. شما این آرزو را به گور خواهید برد که مقامات جمهوری اسلامی ایران از شما درخواست ملاقات کنند یا اجازه ملاقات با شما را از ملتشان دریافت نمایند. هرگز چنین روزی را نخواهید دید.»
یک نظریه پرداز اصولگرای دیگر نیز گفت: « ترامپ در هیچ سطحی به دنبال جنگ مستقیم با ایران نیست؛ چرا که به خوبی از عواقب دردناک چنین جنگی برای ایالات متحده آمریکا آگاه است.» وی افزود: « هدف استراتژیک آقای ترامپ ایجاد فضایی برای وادارسازی مقامات جمهوری اسلامی از طریق تهدید و عملیات های روانی برای رسیدن به میز مذاکره است. ترامپ از توافق هسته ای خارج شد و از طریق فشارهای اقتصادی و روانی درصدد ایجاد ناآرامی و هرج و مرج در ایران است. او فکر می کند که در نهایت مقامات جمهوری اسلامی به دلیل ترس از فروپاشی داخلی به سمت پذیرش مذاکره حرکت خواهند کرد.» وی گفت: « هیچ وقت چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد زیرا ملت ایران و دولت اسلامی از توافق هسته ای عبرت گرفته اند که آمریکا تحت هیچ شرایطی قابل اعتماد نیست که با آن صحبت کنیم.. و همچنین ملت ایران یاد گرفته که مشکلات اقتصادی ما از طریق گفتگو با آمریکا حل نمی شود.» سرمقاله این روزنامه به این نتیجه می رسد که تحریم های آمریکا یک « فرصت طلایی» را برای وحدت ایران و تکیه آن ها بر توسعه توانمندی های داخلی کشور ایجاد کرده است .
به نظر می رسد که ترامپ می داند دست به چه قماری زده است. او گفت به مذاکرات به ویژه هنگامی که شما در مورد پتانسیل جنگ و مرگ صحبت می کنید» اعتقاد دارد. بنابراین در صورتی که اگر ایران احساس کند که دوباره به انزوا رانده شده اند، آیا در مقابل وسوسه اختلال در جریان عرضه نفت از خلیج فارس مقاومت می کند؟ حتی اگر این اقدام منجر به یک جنگ با عواقب غیرقابل پیش بینی باشد. ترامپ در عوض یک رئیس جمهور توافق ساز و قهرمان جهان در حال تغییر که آرزوی آن را دارد می تواند به عامل خون ریزی بیشتر در خاورمیانه و اختلال و بی نظمی های اقتصادی در جهان تبدیل شود.
