انتقاد صریح متکی از تیم مذاکره هسته ای

“منوچهر متكي” طي يادداشتي از پيشنهادات مطرح شده در مذاكرات هسته‌اي درباره محل برگزاري اين مذاكرات انتقاد كرد.

شکل‌گیری مذاکرات هسته‌ای بین ایران و طرف‌های دیگر به حدود یک دهه می‌رسد. این مذاکرات که بین ایران و سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا (خاویر سولانا) در دولت هشتم و اوایل دولت نهم وجود داشت بعدها در قالب جدید گفتگوهای ایران و 5 کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان (موسوم به1+5) ادامه یافت.

متن اين يادداشت به شرح زير است:

«روند مذاکرات مذکور، فراز و نشیب‌های آن و مهمتر از همه آسیب‌شناسی در مواضع، رویکردها و اقدامات دو طرف موضوعی است که در جای خود باید مورد مطالعه قرار گیرد.

آنچه در این مکتوب کوتاه مد‌نظر است، اصلی کردن یا برجسته‌سازی موضوعی فرعی به نام « محل مذاکرات » است. در آغاز، این مذاکرات در تهران و یا در کشورهای اروپایی طرف مذاکره صورت می‌پذیرفت. ترکیه در سال 1386 در راستای نقش‌آفرینی خود در موضوعات و تحولات منطقه‌ای و البته در رویکردی مثبت به دنبال برگزاری این گفتگوها در آن کشور بود. از این‌رو ترکیه خود با طرفین هماهنگ می‌کرد و نهایتا چند دور از این مذاکرات طی سال‌های گذشته در استانبول برگزار شد.

مدتی قبل، طرف ایرانی در حالی کشور عراق را به عنوان محل مذاکرات ایران و 1+5 پیشنهاد داد که مشخص نیست با چه تحلیلی کشوری که هنوز از استانداردهای لازم امنیتی برای چنین اقداماتی برخوردار نیست باید به عنوان محل انجام مذاکرات پیشنهاد شود؟ البته در پی چانه‌زنی و چالش‌هایی یک دور از گفتگوها در بغداد صورت پذیرد.

اخیرا نیز در خبرها آمده بود وزیر امور خارجه کشورمان در سفر چند روز گذشته خود به مصر بر اساس هماهنگی با دبیرخانه شورای عالی‌ امنیت ملی، پیشنهاد برگزاری گفتگوهای آتی جمهوری اسلامی ایران با 1+5 در قاهره را ارائه می‌دهد در حالیکه به فاصله کوتاهی، بر اساس خبر خبرگزاری رسمی مصر( الشرق الاوسط ) و به نقل از یک مقام ارشد دولت این کشور اعلام می‌شود که مصر هنوز درباره میزبانی نشست بعدی مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 تصمیمی نگرفته است!

این مطلب دگربار و به روشنی موید آن‌ است که در دیپلماسی نباید به جایگاه کشور چوب حراج بزنیم و پیشهادهای کارشناسی نشده و غیر هماهنگ با طرف مذاکره خود را اعلام نماییم. براین اساس توجه به چند نکته ضروری است:

1. مطلب نخست آنست که موضوع جدی و مهم مذاکرات هسته‌ای به عنوان یک موضوع مهم و ملی را نباید از دالان پروسه‌های شکلی و نمایشی عبور دهیم.

2. دیگر آنکه داشتن سیاست تبلیغی و تدوین بسته خبری در حاشیه این گفتگوها ضروری است، اما باید توجه داشت که هدف از این گفتگوها نیل به تفاهم است نه صرفا تبلیغات. بنده در دیدار چندی پیش خود با آقای وزیر خارجه متذکر شدم که بیان سخنگوی وزارت امور خارجه مبنی بر پخش مستقیم مذاکرات از طریق رسانه‌ها کلامی غیر دیپلماتیک و نسنجیده است، ضمن آنکه پذیرش شکست مذاکرات قبل از برگزاری را القا می‌کند.

3. نکته دیگر آن است که در ارائه هر پیشنهادی ابتدا باید از کانال‌های دیپلماتیک موافقت قبلی طرف‌های دیگر مذاکره را اخذ نمود و پس از آن به صورت علنی و در سطح رسانه‌ها مطرح شود.

4. و کلام آخر آنکه با توجه به شرایط عراق و مصر و حتی ترکیه در پی مواضع مداخله جویانه‌ در مسائل منطقه به ویژه سوریه، اساسا برگزاری نشست‌های کشورمان با 1+5 در خارج از کشورهای مذاکره کننده منفعت خاصی برای ما ندارد و لذا بهترین محل برگزاری این گفتگوها، پایتخت کشورهای مذاکره کننده بصورت تناوبی است مثلا برای دور بعدی نشست و در رایزنی با خانم اشتون، پاریس، تهران و یا پکن پیشنهاد شود.»