آشنایی با پیش‌بینی و هشدار سریع هواشناسی

سیل هنوز هم تمام نشده است. حتی اگر بگویند آب در شهر‌ها کمی فروکش کرده، اما سیل تمام نشده و به این زودی‌ها هم تمام نمی‌شود. خانه و دام و مال بسیاری از دست رفته و هنوز هم احتمال بارش وجود دارد و این را سازمان هواشناسی می‌گوید که سحر تاجبخش، رئیسش در جلسه دو روز گذشته مجلس حاضر شد و از عملکرد این سازمان و انتقادات موجود گفت. او با اشاره به اینکه این سازمان ۷۲ ساعت قبل از وقوع سیل‌های اخیر، اطلاعیه و اخطار‌های لازم را صادر کرده است به چرایی عدم صدور زودتر هشدار‌ها اشاره کرد و گفت: «پیش‌بینی ۱۵ روز قبل انجام نگرفت، زیرا صحت آن‌ها قابل اعتماد نیست».
احد وظیفه، مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی به «آزادی» می‌گوید در اروپا هم هشدار‌ها ۴۸ ساعت زودتر صادر میشود. چرا که وقتی هشداری صادر می‌کنید پشتش اقدام نیاز است و این اقدام هزینه دارد. به این ترتیب هشدار‌ها با چنان میزانی از اطمینان باید باشند که بعد از آن مشکلی ایجاد نشود و سازمان‌هایی که با توجه به هشدار‌ها وارد عمل شده‌اند از هشدار‌های غلط شاکی نشوند. «خروجی وضع هوا را بر اساس دو هفته زودتر اعلام نمیکنیم. از سوی دیگر وقتی ما هشداری می‌دهیم این به عملکرد سازمان‌هایی که هشدار‌ها به آن‌ها مربوط است هم ربط دارد. اینکه این سازمان‌ها بر اساس تجربه و ریسک چه واکنشی نسبت به هشدار‌ها داشته باشند. مثلا مدیر سد باید بداند از مصحول هواشناسی چطور استفاده کند «ما در ایام نوروز از ۴ رو قبل هشدار و اطلاعیه دادیم نه ۴۸ ساعت زودتر. چرا که تعطیلات در راه بود و عده بسیاری مسافر بودند. برای مثال پیش‌بینی‌های عمومی ما برای سد گلستان و رودخانه گرگانرود باید زودتر مورد توجه قرار می‌گرفت و اخطار‌ها جدی گرفته می‌شد که اینطور نشد، اما برای سد دز که سه روز زودتر اخطار دادیم دیرهنگام بود».
پیش‌بینی‌های دیگر پیش‌بینی‌هایی است که ۱۲۰ ساعت جلوتر به وزارت نیرو فرستاده می‌شود و در آن روان‌آب رودخانه را به صورت عددی محاسبه میکند و البته این روند در ۱۵ سال گذشته وجود داشته. «بهتر است قبل از آنکه صحبت‌های غیرکارشناسی ملاک قرار گیرد ببینیم واقعیت امر چیست. در همین سال‌های اخیر سیل‌های ویران‌گر در کشورهایی، چون ژاپن، فرانسه و ایتالیا خسارات وحشتناکی به جا گذاشته است. حتی در آمریکا که در حوزه مسائل جوی بسیار پیشرفته است و هر منطقه‌اش ماهواره‌های هواشناسی قوی‌ای دارد هم سیل توانسته کشته و خسارات فراوانی به جا بگذارد».
او در ادامه اضافه می‌کند که ما در مجموع وضعیتمان بد نیست، ولی مانند سایر بخش‌ها توسعه نداشته‌ایم و به بهبود کیفیت این حوزه بها داده نشده. کشور‌های توسعه‌یافته سالانه میلیارد‌ها دلار از نظر تجهیزات برای علوم جوی هزینه می‌کنند. هرچه سامانه و ابزار تحلیل نرم‌افزار‌هایی که مدل‌های عددی را پردازش میکنند قوی‌تر و حرفه‌ای‌تر باشد، کارشناسان راحت‌تر میتواند تصمیم‌گیری کنند و برای همین هم اَبرکامپیوتر‌ها در حوزه هواشناسی کاربرد بسیاری دارد.
او می‌گوید در مقایسه با کشور‌های منطقه و کشور‌هایی مانند ترکمنستان، اذربایجان یا کشور‌های عربی ممکن است از نظر تجهیزات عقب‌تر باشیم، اما نیروی انسانی ما بسیار بهتر و قوی‌تر است و باید بگویم نیرو‌های کارشناسمان قابل‌قیاس با تمام کشور‌های پیشرفته دنیاست و همین هم نشان‌دهنده این است که ما بیش از پیش نیازمند سرمایه‌گذاری هستیم، چون سازمانی مانند سازمان هواشناسی سازمانی تحقیقاتی-عملیاتی است و حوزه تحقیقاتش بسیار مهم است. چرا که شناخت از جو هر روز در حال توسعه است و با این وجود نمی‌توان گفت: تحلیل کارشناس‌های ما ضعیف است.
وظیفه همچنین می‌گوید اخطاریه‌های این سازمان برای دستگاه‌های دیگر می‌فرستد قابل پیگیری نیست و آن‌ها نمی‌توانند پیگیر ضمانت اجرای آن‌ها شوند «محاسبات فوق سریع و معادلات عددی که جو را شبیه‌سازی میکنند، ده تا ۱۵ روزه است و دو سالی است این مدل‌های عددی در برخی کشور‌ها به ۱۵ روز رسیده است که الان آمریکا جزو آن کشورهاست و حتی مدل ارزیابی اروپا هم ۱۰ روز است. پیش‌بینی ما هم مطابق روال دنیاست و با این وجود اگر این پیش‌بینی‌ها را با مدل‌های ۴۸ ساعت قبل قیاس کنید فرق‌های بسیار زیادی وجود دارد و نمی‌توان گفت: پیش‌بینی‌های ده یا ۱۵ روزه مانند پیش‌بینی‌های نزدیک‌تر و ۴۸ ساعت گذشته است»