ماجرای “مجوزفروشی” برای تاسیس داروخانه

دکتر علی فاطمی در گفت‌وگو با ایسنا، در واکنش به حواشی و اخباری که درباره خرید و فروش مجوز تاسیس داروخانه‌ها مطرح شده، گفت: متاسفانه در این زمینه مغلطه‌ای به وجود آمده و برخی می‌گویند مجوز تاسیس داروخانه‌ها مورد خرید و فروش قرار می‌گیرد؛ در حالیکه قانون به صراحت اعلام می‌کند که پروانه داروخانه قابل واگذاری و خرید و فروش نیست.
خرید و فروش مجوز داروخانه؛ آری یا خیر؟

وی افزود: البته ممکن است گاهی یک داروخانه در محلی شلوغ و پر رفت ‌و آمد قرار داشته یا نزدیک مراکز پزشکی باشد. در این صورت این داروخانه، مانند همه صنوف دیگر نظیر طلافروشان، فرش فروشان و… دارای سرقفلی است و در نتیجه قیمت سرقفلی این داروخانه از داروخانه‌ای که در محله‌ای معمولی قرار دارد، بسیار بالاتر است؛ چراکه گردش مالی بالاتری دارد.

فاطمی با بیان اینکه سرقفلی داروخانه‌ها می‌تواند واگذار شده و به فروش برسد، ادامه داد: بنابراین داروخانه‌داران می‌توانند سرقفلی داروخانه خود را به فرد دیگری واگذار کرده و در ازای آن پول دریافت کنند. این درحالیست که داروخانه‌هایی که در مناطق کم‌جمعیت یا محروم قرار دارند، مطالبه‌ای برای واگذاری‌شان وجود ندارد. در عین حال تاکید می‌کنم که مجوز تاسیس داروخانه فقط و فقط از سوی وزارت بهداشت صادر می‌شود که آن هم بر اساس نوبت‌بندی و امتیازبندی مشخصی است. به این ترتیب داروسازان باید چند سال انتظار بکشند تا نوبت‌شان برای دریافت مجوز تاسیس داروخانه فرا برسد.
چرا داروسازان نمی‌توانند به راحتی در شهرهای بزرگ داروخانه تاسیس کنند؟

نایب‌رییس انجمن داروسازان ایران همچنین گفت: ضوابط وزارت بهداشت به گونه‌ای است که داروسازان به راحتی نتوانند در شهرهای بزرگ، پرجمعیت و مراکز استان‌ها داروخانه تاسیس کنند. زیرا در این صورت همه تمایل دارند که در شهرهای بزرگ داروخانه تاسیس کنند و دیگر کسی به سراغ تاسیس داروخانه در مناطق کم‌جمعیت یا محروم نمی‌رود.

فاطمی با بیان اینکه طبق ضوابط وزارت بهداشت تاسیس داروخانه در شهرهای کوچک و مناطق محروم بسیار آسان است، اما در شهرهای بزرگ بسیار سخت‌گیرانه است، ‌اظهار کرد: بر این اساس افرادی که دارای سوابق طولانی‌مدت بوده و چندین سال در مناطق محروم خدمت کرده‌اند، امتیاز بیشتری به دست می‌آورند و می‌توانند در شهرهای بزرگ داروخانه تاسیس کنند، اما اینطور نیست که کسانی که به تازگی فارغ‌التحصیل می‌شوند، بتوانند سریعا در شهرهای بزرگی مانند تهران، شیراز و… داروخانه تاسیس کنند. این مسائل تابع ضوابطی است که در همه دنیا هم وجود دارد. زیرا دسترسی عادلانه به خدمات پزشکی باید محقق شود.
تبادل مبالغ میلیاردی برای فروش سرقفلی است، نه مجوز

فاطمی درباره مبالغ میلیاردی که برای خرید و فروش داروخانه‌ها رد و بدل می‌شود، گفت: بنابراین مبالغی که این حوزه مطرح شده برای خرید و فروش سرقفلی داروخانه است نه فروش مجوز داروخانه. داروخانه‌هایی که برای فروش سرقفلی‌شان مبالغ بالایی پیشنهاد می‌کنند، در مناطق خاصی قرار دارند. بنابراین خرید و فروش سرقفلی تخلف نیست، اما خرید و فروش مجوز تخلف است.

نایب رییس انجمن داروسازان ایران تاکید کرد: در عین حال در حوزه داروخانه‌ها قاعده‌ای با عنوان «تاسیس و ابطال همزمان» داریم. به عنوان مثال فرض کنید فردی در اصفهان داروخانه دارد و به هر دلیلی می‌خواهد به تهران آید. در نتیجه تقاضایی مبنی بر تاسیس و ابطال همزمان مجوز داروخانه به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می‌دهد. بر این اساس یعنی اگر فرد دیگری شرایط و امتیاز تاسیس داروخانه در اصفهان را داشته باشد و نوبتش رسیده باشد، به جای او داروخانه را در اصفهان تاسیس می‌کند. بنابراین به فردی که از نظر قانونی امکان تاسیس داروخانه در اصفهان را دارد، می‌گویند شما می‌توانید به‌جای فردی که می‌خواهد به تهران برود، داروخانه‌ای را تاسیس کنید و وزارت بهداشت بدون دریافت هیچ وجهی برای آن فرد مجوز صادر می‌کند و محل هم به دلیل سرقفلی که دارد به آن فرد واگذار و فروخته می‌شود.

فاطمی ادامه داد: فرض کنید همان فرد از اصفهان به تهران می‌آید و می‌خواهد داروخانه‌ای را در منطقه‌ای پر رفت‌وآمد تاسیس کند. در صورتیکه امتیاز تاسیس داروخانه در تهران را داشته باشد، مجوز تاسیس در تهران را از وزارت بهداشت دریافت کرده و سرقفلی داروخانه مورد نظر را هم خریداری می‌کند. بنابراین اگر پولی در این حوزه رد و بدل می‌شود، برای سرقفلی داروخانه است.

وی در پاسخ به اینکه از نظر قانونی چه کسانی می‌توانند اقدام به تاسیس داروخانه کنند، گفت: بر اساس قانون تاسیس داروخانه وابسته به مدرک تحصیلی نیست، اما امتیاز بندی برای تاسیس داروخانه، به‌گونه‌ای است که عملا غیرداروساز نمی‌تواند داروخانه تاسیس کند، زیرا امتیازش بسیار پایین است. کسی که داروساز عمومی است، بلافاصله ۲۰۰۰ امتیاز کسب می‌کند، اما کسی که مدرک داروسازی ندارد، ‌عملا امتیازی هم ندارد. کسی که PHD داروسازی دارد، ۲۴۰۰ امتیاز دارد. حال داروساز به ازای هر سال کار کردن در شهرهای عادی ۳۰ امتیاز و به ازای هر سال کار کردن در شهرهای محروم بین ۶۰ تا ۱۲۰ امتیاز دریافت می‌کند تا داروسازان تشویق به خدمت‌رسانی در مناطق محروم شوند.
۲ مبنای تاسیس داروخانه

فاطمی با تاکید بر اینکه بنابراین تاسیس داروخانه بر مبنای امتیاز بندی افراد انجام می‌شود، گفت: برای تاسیس داروخانه دو مبنای امتیازبندی وجود دارد؛ یک مبنا مدرک تحصیلی است و به گونه‌ای چیده شده که عملا غیرداروساز نمی‌تواند به تاسیس داروخانه اقدام کند و حداقل باید ۲۰۰۰ امتیاز داشته باشد. مبنای دوم میزان خدمت در مناطق محروم است. هر چه امتیاز بالاتر باشد، داروسازان می‌توانند در کلان‌شهرها داروخانه تاسیس کنند.

وی تاکید کرد: گاهی مباحثی مطرح می‌شود که برخی داروسازان جوان اعلام می‌کنند که ما از سیستم امتیازدهی برای تاسیس داروخانه ناراضی هستیم و می‌خواهیم در شهرهای بزرگ داروخانه ایجاد کنیم. در حالیکه وزارت بهداشت بر اساس قانون برنامه ششم توسعه وظیفه دارد که سطح‌بندی خدمات سلامت را انجام دهد. وگرنه تراکم در برخی مناطق زیاد شده و در برخی مناطق نیز کم می‌شود. بنابراین سیستم پلکانی و امتیازی برای این است که افراد ابتدا از مناطق محروم شروع کنند و بعد برای تاسیس داروخانه به کلان‌شهرها بیایند.
داروخانه‌های مشارکتی

فاطمی همچنین گفت: گاهی پیش می‌آید که فردی مجوز تاسیس داروخانه را دریافت کند، اما سرقفلی داروخانه به‌نام فرد دیگری که ممکن است غیرداروساز هم باشد، است. خیلی‌ها با توجه به اینکه بودجه لازم برای خرید سرقفلی داروخانه در محل مناسبی را ندارند، به صورت مشارکتی با غیرداروساز اقدام به تاسیس داروخانه می‌کنند. نکته قابل توجه این است که در تاسیس مشارکتی داروخانه هم کسی که مجوز دارد، مسئول است و اگر خطایی انجام شود او باید پاسخگو باشد. مجوز تاسیس داروخانه فقط برای یک نفر و در عمل با توجه به سیستم امتیازبندی فقط برای داروساز صادر می‌شود.