میوه ای که 20 برابر لیمو ویتامین سی دارد
میوه گل نسترن یا همان میوه گل سرخ همچنین حاوی ویتامین‌هایA۱، B۱، B۲، B۳ و K است؛ از دیگر ترکیبات این میوه، پکتین؛ تانن؛ اسیدسیتریک و اسیدمالیک، فلاونوئیدها، رنگدانه‌های زرد و قرمز، اسانس و قند‌ها را می‌توان نام برد.
گل نسترن یک گل بسیار معطر و پرخاصیت است که در برخی از مناطق به عنوان گل تزئینی هم کاشته می‌شود، ولی بیشتر جنبه غذایی و دارویی دارد.
گل نسترن که با نام علمی «rosa canina» در کتاب‌های قدیمی به نام نسرین، نسترن و نستر نیز نامیده شده و یکی از گونه‌های وحشی رز است، طبیعت گرم و خشک دارد، گل نسترن درختچه برگ‌ریز کوچکی است که ارتفاع آن بین یک متر تا ۵ متر متغیر است و برگ‌هایی شامل ۵ تا ۷ برگچه دندانه دار به شکل بیضی کشیده دارد و گل‌های نسترن کوچک دارای پنج گلبرگ به رنگ‌های صورتی تا سفید (معمولاً صورتی کم رنگ) هستند، این گیاه بر روی ساقه‌هایش تیغ‌هایی کوچک و تیزی دارد که در بالا روندگی کمکش می‌کنند.
بوته نسترن، گونه‌ای مهاجم است و ممکن است جایگزین گیاهان بومی شده و تعادل زیستی منطقه را به هم بزند، بنابراین، هنگام کاشت تزیینی این بوته در یک محیط جدید، باید احتمال مزاحمت محیط زیستی در نظر گرفته شود؛ این گل زیبا و خوش‌عطر سرشار از خواص دارویی است و همچنین رب مخصوص خوراکی نیز از آن تهیه می‌شود که می‌تواند به عنوان جایگزین رب انار در غذا‌ها استفاده شود.
استفاده از میوه گل نسترن در قرون وسطی رواج داشت، میوه این گل که به آن میوه گل سرخ یا رز نیز گفته می‌شود، منبع طبیعی ویتامین C است که موجب کاربرد گسترده آن در مکمل‌های ویتامین طبیعی، چای و محصولات متنوع دیگر از جمله سوپ شده است که علاوه بر اینکه مکمل غذایی به شمار می‌آیند، به‌عنوان داروی ملین و ادرارآور نیز مصرف می‌شوند.
کاهش ویتامین C در این میوه بستگی به مقدار خرد کردن و ذرات این میوه دارد، به عنوان مثال در صورتی که میوه فقط نصف شود، میزان ویتامین C موجود در آن پس از یکسال و نیم نصف می‌شود، در حالیکه اگر خرد شود، پس از ۶ ماه صددرصد ویتامین C آن از بین می‌رود.
در بعضی منابع از میوه گل سرخ به عنوان غنی‌ترین منبع ویتامین C نام برده شده است؛ به طوری که در ۱۰۰ گرم آن، ۶۰۰ میلی‌گرم ویتامین C وجود دارد، در حالی که در ۱۰۰ گرم پرتقال فقط ۵۰ میلی‌گرم ویتامین C موجود است؛ بنابراین مقدار ویتامین C میوه نسترن، ۱۲ برابر پرتقال و ۳ برابر لیموترش است و حتی در برخی از منابع، مقدار ویتامین C موجود در ۱۰۰ گرم میوه نسترن را ۱۲۵۰ میلی‌گرم هم تخمین زده‌اند.
میوه گل نسترن یا همان میوه گل سرخ همچنین حاوی ویتامین‌هایA۱، B۱، B۲، B۳ و K است؛ از دیگر ترکیبات این میوه، پکتین؛ تانن؛ اسیدسیتریک و اسیدمالیک، فلاونوئیدها، رنگدانه‌های زرد و قرمز، اسانس و قند‌ها را می‌توان نام برد.
در استان اردبیل و منطقه ارسباران، آش نسترن غذایی محبوب است، اهالی این مناطق برای پخت این آش، نسترن وحشی را خیس کرده و پس از سه روز از آب‌کش رد می‌کنند، آب آب‌کش شده را جوشانده و کف آن را می‌گیرند، سپس برنج را اضافه می‌کنند و بعد از این که برنج پخته شد، حبوبات پخته شده و میوه خشک را اضافه کرده و پس از ۱۵ دقیقه، رشته و روغن را اضافه می‌کنند، زمانی که رشته پخت، آش آماده مصرف است.
خواص میوه گل نسترن
ویتامین C یک مکمل غذایی است و برای جبران کمبود این ویتامین می‌توان از میوه این گل استفاده کرد؛ البته ممکن است مقدار زیادی از ویتامین C هنگام خشک کردن یا تهیه محصول از میوه گل نسترن از بین برود، بنابراین در صورتی که میوه این گیاه به صورت تازه مصرف شود، دارای مقدار زیادی ویتامین است که مستقیماً جذب بدن می‌شود؛ از طرفی میوه این گل، ادرارآور و مسهل است و از آن برای کاهش تشنگی، کاهش التهاب معده و نیز به‌عنوان طعم‌دهنده استفاده می‌شود.
نسترن مقوی دستگاه گوارش و تصفیه‌کننده خون
دمنوش میوه نسترن، مقوی معده است و اسهال، انقباض ماهیچه‌های معده و انگل روده را از بین می‌برد، دم‌کرده میوه گل نسترن تصفیه‌کننده خون است و برای درمان سنگ کیسه صفرا از آن استفاده می‌شود؛ همچنین جوشانده میوه نسترن دفع‌کننده کرم معده و درمان کننده حبس‌البول و سنگ کلیه است و برای درمان تورم کلیه و مجاری ادراری و درمان ورم مثانه از آن استفاده می‌شود، علاوه بر این ضدانگل و مخصوصاً ضدکرم اسکاریس است.
درمانی برای نقرس
نسترن تأثیر بسزایی در درمان نقرس دارد و برای بهبود شکستگی استخوان، ضمادی از برگ نسترن تهیه و آن را روی محل شکستگی قرار می‌دهند، علاوه بر این برای درمان نرمی استخوان و کمبود ویتامین C از میوه نسترن استفاده می‌شود و برای درمان سرماخوردگی و آنفلوانزا از دم‌کرده میوه نسترن استفاده شود.
رفع بوی بد بدن با مصرف نسترن
همچنین نسترن سرعت جریان خون را در پوست افزایش می‌دهد و پوست را لطیف و خون‌ریزی سینه را درمان می‌کند و دم‌کرده برگ و گل آن برای شستشوی زخم و سوختگی‌ها استفاده می‌شود، همچنین نسترن بوی بد بدن را رفع می‌کند و افرادی که زیاد عرق می‌کنند باید بدن خود را پس از استحمام با دم‌کرده گل و برگ نسترن بشویند.
نسترن تسکین‌دهنده قلب و آرام‌بخش
دمنوش نسترن در درمان بیماری‌های قلبی مفید است، همچنین میوه نسترن سبب کاهش فشار خون می‌شود و دمنوش نسترن تپش قلب را رفع می‌کند، علاوه بر این میوه نسترن خاصیت آرام‌بخشی دارد و بی‌خوابی را برطرف می‌کند و برای رفع غم و اندوه نیز مفید است و مصونیت بدن را در مقابل بیماری‌ها افزایش می‌دهد.
گل نسترن کاهش‌دهنده قند خون است و در دوران نقاهت می‌توان از دم‌کرده میوه این گیاه استفاده کرد؛ همچنین برای ناراحتی‌های لثه و درد دندان از جوشانده این گیاه استفاده می‌شود؛ میوه این گیاه سرشار از کلسیم است.
«به دگار» محصول ساخته شده از نیش حشره و گل نسترن.
چون گل نسترن شیرین است حشرات را به خود جذب می‌کند، مخصوصاً حشره مخصوصی به نام «سای نیپس Cynips» که در نیش‌زدن، برجستگی‌های کوچکی پوشیده از تار و به رنگ سبز مایل به قرمز در گل به وجود می‌آورد که به نام «به دگار Bedegar» معروف است و خواص طبی مهمی دارد، مخصوصاً برای بیماران مسلول تقویت‌کننده بوده و مانع عرق‌کردن می‌شود وهمچنین مقدار آلبومین در ادرار را کم می‌کند، «به دگار» اثر آرام‌کننده اعصاب نیز دارد.
روش تهیه دمنوش میوه گل نسترن
سه قاشق غذاخوری میوه خردشده نسترن را همراه با آب جوش در قوری بریزید و ۱۵ تا ۲۰ دقیقه فرصت دهید تا دم بکشد، سپس آن را صاف و میل کنید؛ این دمنوش را می‌توان روزانه سه بار مصرف کرد.
در چه موارد مصرف میوه گل نسترن ممنوعیت دارد؟
میوه گل نسترن قند خون را کاهش می‌دهد، بنابراین مبتلایان به دیابت باید در مصرف این دمنوش احتیاط کنند؛ همچنین استفاده از دمنوش میوه گل نسترن برای زنان باردار ممنوع است.
مصرف خوراکی میوه این گل، در صورتی که به مقدار کم مصرف شود، هیچ‌گونه مسمومیتی ایجاد نمی‌کند، ولی کارگرانی که به‌طور مداوم با میوه‌های گل نسترن در ارتباط هستند، ممکن است دچار حساسیت و مشکلات تنفسی شوند؛ بعضی از این عوارض در واقع، حساسیت نیستند بلکه پرز‌های ریز میوه گل هستند که مانند پشم شیشه، روی پوست تحریکات مکانیکی پوستی ایجاد می‌کنند.
