هند و چالش حفظ محیط زیست
هند با گستردگی اقلیمی و تنوع آب و هوایی و دارا بودن طیف وسیعی از حیات وحش، به دلیل افزایش جمعیت و اقدامات مخرب زیست محیطی درسالهای اخیر با مشکل حفظ گونه های در معرض خطر مواجه است.
به گزارش میزان، هند مانند کشورهای مختلف جهان برنامه‌های متعددی را برای حفاظت از حیات وحش در دستور کار قرار داده است، اما آمارهای موجود حاکی از وخیم تر شدن وضعیت زیستی برای گونه های در حال انقراض این کشور است.
به عنوان نمونه ایالت ماهاراشترا در سال گذشته میلادی شاهد مرگ ۹۰ قلاده پلنگ بود که رقمی قابل توجه است. این درحالی است که اوتراکند با رقم ناخوشایند ۹۳ در جایگاه نخست میزان مرگ و میر این گربه سان خوش خط و خال جای گرفته است. اما آمارها تنها محدود به پلنگ‌ها نیست و متأسفانه در طول ده سال گذشته، هند شاهد مرگ دست کم ۳۸۴ ببر بوده است.
در طول پنج دهه‌ی گذشته، این کشور درگیر نبردی سخت و نفس گیر برای حفاظت از حیوانات در معرض خطر انقراض بوده است. در این میان باید به قوانینی اشاره کرد که در سال ۱۹۷۲ اجرایی شدند. بر اساس این قوانین تله گذاری و صید جانوران یک عمل غیرقانونی و مشمول مجازات کیفری است. با این حال به رغم تصویب قوانین حمایتی، این کشور همچنان شاهد موارد متعدد تله گذاری، شکار و مرگ و میر حیوانات بوده است. به طوری که از سال ۲۰۰۸ تاکنون، بیش از ۳۸۰ ببر در هند کشته شده‌اند و البته آنها تنها جانوران در معرض خطری نیستند که اینگونه از بین می‌روند.
انجمن حامیان حیات وحش هند، یک گروه حیات وحش مستقر در دهلی است که آمارها و اطلاعات گردآوری شده‌ی خود را در پایان هر سال اعلام می‌کند. این انجمن اعلام کرده است که طبق سرشماری‌های انجام شده، در سال ۲۰۱۶ دست کم دوازده تا چهارده هزار پلنگ در هند زندگی می‌کردند. در مقابل اما در طول سالیان اخیر مرگ و میر آنها نیز سیری صعودی به خود گرفته است. اما در این میان این پرسش مطرح است که علت اصلی مرگ و میر پلنگ‌ها چیست؟
در یک نگاه کلی نمی‌توان انگشت روی یک مسئله‌ی خاص گذاشته و آن را به عنوان عامل اصلی مرگ و میر پلنگ‌ها معرفی کرد. «تیتو ژوزف» هماهنگ کننده برنامه‌های انجمن حیات وحش هند معتقد است که تصادف، برخورد انسان و حیوان و البته کم و کاستی زیرساخت‌ها از جمله دلایل اصلی این آمارهای نگران کننده است. شکار و تله گذاری، روبرو شدن انسان و حیوان و تصادفات جاده‌ای شاید مهمترین دلایلی است که به وضوح نشان می‌دهد که چگونه گسترش جلوه‌های زندگی شهر نشینی و به دنبال آن تخریب گسترده‌ی زیستگاه‌های حیات وحش، می‌تواند به شکلی نگران کننده آمار تلف شدن جانوران را بالا ببرد. وقتی جانوران از زیستگاه خود رانده می‌شوند، ممکن است خواسته یا ناخواسته به مناطق مسکونی و انسان‌ها نزدیک شوند، رخدادی که اغلب با از بین رفتن زندگی آنها همراه است. به همین خاطر تله گذاری یک تهدید بسیار جدی است که زندگی جانوران را به شدت تحت تأثیر خود قرار داده است.
براساس اطلاعات ارائه شده از سوی وزارت محیط زیست هند در مجموع در فاصله سال‌های ۲۰۱۵ تا کنون، ۲۶۰ مورد تله گذاری برای پلنگ‌ها گزارش شده است، این در حالی است که به صورت میانگین سالانه ۸۵ ببر شکار می‌شود. در همان وهله نخست این آمارها به شکلی روشن از ناکارآمدی دستگاه‌های دولتی برای کنترل موارد تله گذاری پرده برمی‌دارند. در این میان بسیاری از کارشناسان سیستم قضایی کشور را به دلیل وضع قوانین نامناسب و نیز ناکارآمدی در اجرای آنها، مقصر اصلی وضع موجود می‌دانند.
علیرغم اینکه قوانین مرتبط با حفاظت از حیات وحش به روشنی تله گذاری و شکار جانوران را غیرقانونی اعلام کرده و برای آن مجازات هفت سال زندان و پرداخت جریمه‌ای ۲۵ هزار روپیه‌ای در نظر گرفته است، اما همین قوانین هم به صورت معمول اجرا نشده و تله گذاران عملاً برای اقدامات مجرمانه‌ی خود مجازات نمی‌شوند.
به گفته کارشناسان محیط زیست، مرگ و میر گونه های حیات وحش تنها محدود به پلنگ نمی شود بلکه ببرها به عنوان حیوان ملی هند را نیز در خطر قرار داده است.
جمعیت ببرها که به عنوان حیوان ملی هند شناخته می‌شود نیز در طول ده سال گذشته شاهد مرگ و میری قابل توجه (۲۸۴) بوده است. همچنین بیش از ۵۰ فیل تنها در سال جاری میلادی جان خود را از دست داده‌اند و در این میان بیش از ۲۰ شیر آسیایی به خاطر عفونت‌های ویروسی کشته شدند. این در حالی است که مقامات از یک سال قبل در مورد وجود این ویروس‌های مرگ‌بار اطلاع داشتند! در مجموع داده‌های موجود حکایت از این واقعیت دارند که علیرغم افزایش جمعیت کلی حیوانات در معرض خطر، همچنان تعداد مرگ و میرها بسیار بالا است.
نمونه‌های متعددی از برق گرفتگی حیوانات، زیر گرفته شدن توسط قطار یا مردن به خاطر عفونت‌های ویروسی اتفاق افتاده است. کمبود مشارکت مردم در حمایت از گروه‌های فعال در زمینه حفاظت از حیات وحش یکی دیگر از عوامل مهم در نابودی محیط زیست هند است.
در این میان هرچند اجرای برنامه‌های حفاظتی نتایج خوبی به همراه داشته است، اما هنوز راه درازی برای کسب موفقیت واقعی وجود دارد. نقش عمده اکنون برعهده دولت این کشور است که با بازنگری جدی در قوانین مربوط به شکار و تله گذاری و نیز برطرف کردن غفلت‌های صورت گرفته در زمینه اجرایی شدن قوانین، اطمینان حاصل کند که هیچ مجرمی به سادگی از مجازات فرار نکند.
