علل ایجاد سنگ‌های کلیوی
یک سنگ کلیه می‌تواند به کوچکی یک دانه‌ی شن باشد و شما ممکن است بدون اینکه متوجه شوید، آن را از طریق ادرارتان دفع کنید؛ اما اگر سنگی در کلیه‌تان بزرگ‌تر باشد می‌تواند مسیر ادرار را مسدود کرده و درد و ناراحتی بسیار زیادی ایجاد کند. برخی افراد می‌گویند درد ناشی از سنگ کلیه می‌تواند حتی بدتر از درد زایمان باشد.
این سنگ‌های کوچک زمانی تشکیل می‌شوند که املاح موجود در ادرارتان به هم می‌چسبند و این اتفاق می‌تواند به دلایل زیادی روی بدهد، مثلاً زمانی که شما داروهای بخصوصی مصرف می‌کنید.
اگر شما کسی در خانواده‌تان سابقه‌ی سنگ کلیه داشته باشید، احتمال اینکه در آینده دچارش شوید بسیار زیاد است.
علائم سنگ کلیه
سنگ‌های ریز کلیه ممکن است علائمی بروز ندهند و گاهی خود به خود بدون درد و ناراحتی دفع شوند؛ اما سنگ‌های متوسط تا درشت کلیه می‌توانند دردهای بسیار شدید و آزاردهنده‌ای ایجاد کنند.
علائم معمولاً زمانی بروز می‌کنند که سنگ کلیه شروع به حرکت کردن در سیستم ادراری می‌کند. سنگ‌هایی که گیر می‌کنند می‌توانند جلوی جریان ادرار و دفع کامل آن را بگیرند که این عارضه بسیار دردناک است.
علائم معمول سنگ کلیه شامل موارد زیر می‌شود:
. درد مداوم و شدید در پایین کمر
. خون در ادرار
. استفراغ یا تهوع ناشی از درد
. تب و لرز
. بوی بسیار ناخوشایند و غیرمعمول ادرار
. کدر بودن ادرار
. شکم‌دردی که با داروهای معمول برطرف نمی‌شود
علل ایجاد سنگ‌های کلیوی
کم آبی بدن
شما باید ادرار کافی تولید کنید تا بتوانید موادی را که ممکن است به سنگ کلیه تبدیل شوند حل کنید. اگر آب و مایعات کافی ننوشید یا زیاد عرق کنید، ادرار شما ممکن است تیره به نظر برسد، در صورتی که باید زرد روشن یا شفاف باشد. اگر سابقه‌ی سنگ کلیه دارید، نباید روزانه کمتر از 8 فنجان ادرار تولید کنید. بنابراین باید هر روز تقریباً 10 فنجان آب بنوشید، زیرا شما از طریق عرق و تنفس مقداری از مایعات بدن خود را از دست می‌دهید. سعی کنید هر روز یک لیوان آب مرکبات بنوشید. سیترات موجود در آب لیموترش یا آب پرتقال می‌تواند جلوی تشکیل سنگ کلیه را بگیرد.
مصرف زیاد اگزالات به تنهایی
چیزی که شما می‌خورید نقش بزرگی در ابتلا یا عدم ابتلا به سنگ کلیه دارد. معمول‌ترین نوع سنگ کلیه زمانی تشکیل می‌شود که کلسیم و اگزالات هنگام تولید ادرار توسط کلیه‌ها به هم می‌چسبند. اگزالات ماده‌ای شیمیایی است که در بسیاری از غذاهای سالم و سبزیجات وجود دارد. اگر سابقه‌ی سنگ کلیه از نوع اگزالات را داشته باشید پزشک شما ممکن است توصیه کند مصرف غذاهای اگزالات‌دار را محدود کنید، مثلاً: اسفناج، ریواس، بلغور گندم و جو.
شاید شنیده باشید که می‌گویند نوشیدن شیر می‌تواند باعث سنگ کلیه شود، اما این درست نیست. اگر شما غذاهای کلسیم‌دار (مثلاً شیر و پنیر) و غذاهای اگزالات دار را به طور همزمان مصرف کنید، بدن شما اگزالات را بهتر می‌تواند تحمل کند. زیرا این دو ماده به جای اینکه در کلیه‌ها با هم ترکیب شوند و سنگ کلیه بسازند، در روده‌ها با هم ترکیب می‌شوند. اما در مورد مکمل‌های کلسیمی حتما با پزشکتان مشورت کنید.
مصرف زیاد سدیم
همین نمک معمولی که در نمکدان روی میزتان هست می‌تواند عامل سنگ کلیه‌تان باشد و احتمال تشکیل انواع سنگ کلیه را افزایش بدهد. بنابراین کمتر اسنک‌های شور، غذاهای کنسروی، گوشت‌های فرآوری شده و غذاهای بسته بندی شده مصرف کنید.
مصرف زیاد پروتئین حیوانی
نوع دیگر سنگ کلیه زمانی تشکیل می‌شود که ادرار شما بیش از اندازه اسیدی است. گوشت قرمز می‌تواند اسید اوریک بدن را افزایش بدهد. اسید اوریک در مفاصل تجمع کرده و سبب نقرس می‌شود یا اینکه به سمت کلیه‌ها رفته و سنگ می‌سازد. از همه مهم‌تر، پروتئین حیوانی، سطح کلسیم ادرار را افزایش داده و مقدار سیترات آن را پایین می‌آورد که هر دو اتفاق، عامل تشکیل سنگ کلیه‌اند.
مشکلات روده‌ای
سنگ کلیه در میان افرادی که دچار بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت زخمی روده‌اند شایع‌تر است. مشکلات روده می‌توانند سبب اسهال شوند، بنابراین از مقدار ادرار کم می‌شود. بدن شما ممکن است اگزالات زیادی را از روده جذب کند و به همین دلیل اگزالات زیادی وارد ادرارتان شود.
چاقی
اگر چاق باشید (شاخص توده بدنی‌تان بالاتر از 30 باشد)، احتمال اینکه دچار سنگ کلیه شوید دو برابر خواهد شد. عمل جراحی لاغری می‌تواند کمکتان کند وزن کم کنید و وضعیت سلامتی‌تان را بهبود دهید؛ اما مطالعات نشان می‌دهند افرادی که تحت عمل جراحی لاغری مانند بای‌پس معده قرار می‌گیرند، احتمال اینکه دچار سنگ کلیه شوند بیشتر است. البته همه‌ی عمل‌های جراحی لاغری چنین ریسکی ندارند، فقط آن‌هایی که منجر به سوء جذب مواد مغذی می‌شوند چنین خطری دارند.
مصرف زیاد کافئین
کافئین، سوخت و ساز بدن را افزایش می‌دهد و می‌تواند بدن را دهیدراته کند. شما نباید بیشتر از 400 میلی‌گرم در روز کافئین مصرف کنید، یعنی معادل تقریباً 4 فنجان در روز. یادتان باشد نوشابه‌های گازدار، شکلات، انواع چای و نوشابه‌های انرژی‌زا نیز می‌توانند کافئین داشته باشند.
سایر عوارض و بیماری‌ها
خیلی از بیماری‌ها می‌توانند احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش بدهند:
. برخی از بیماری‌های ژنتیکی مانند: کلیه اسفنجی، نقص مادرزادی که سبب تشکیل کیست‌هایی در کلیه‌ها می‌شود.
. دیابت نوع دوم: دیابت نوع دوم می‌تواند ادرارتان را اسیدی‌تر کند و شرایط تشکیل سنگ کلیه فراهم شود.
. نقرس: نقرس باعث تجمع اسید اوریک در خون شده و کریستال‌هایی در مفاصل و کلیه‌ها تشکیل می‌دهد. سنگ کلیه می‌تواند بزرگ و بسیار دردناک شود.
. پُرکاری پاراتیروئید: غدد پاراتیروئید شما می‌توانند هورمون‌های زیادی ترشح کنند که سبب افزایش سطح کلسیم در خون و ادرار می‌شود.
. اسیدوز کلیه: این مشکل کلیوی می‌تواند سبب تجمع اسید زیاد در بدن شود.
مصرف برخی داروها
داروهایی که می‌توانند سبب تشکیل سنگ کلیه شوند:
. برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله سیپروفلوکساسین و سولفا آنتی‌بیوتیک‌ها
. برخی از داروهای معمول در درمان HIV و ایدز
. برخی از دیورتیک‌ها که برای درمان فشارخون بالا به کار می‌روند.
