نجات آخرین بازماندگان خانه‌های تاریخی بوشهر
«بافت قدیم بوشهر» یک میراث فرهنگی ارزشمند و از مهم‌ترین جاذبه های گردشگری استان بوشهر است که با توجه به سبک خاص و منحصر به فرد معماری نگاه هر بیننده ای را به خود خیره می کند اما با این وجود آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفته است.
رویداد فرهنگی “بافت خارج از بافت” برای نجات آخرین بازماندگان خانه‌های تاریخی خارج از محدوده بافت تاریخی بوشهر و با نگاهی نو به گذشته غنی و پربار معماری جنوب در بهمن ١٣٩٨ برنامه ریزی شده است تا شاید بتواند اندکی بافت قدیم غربت زده و کمتر دیده شده بوشهر را از انزوا خارج کند.
هنر معماری با علم مهندسی ادغام شده است
هژبر دباغ، دانش آموخته کارشناسی ارشد معماری از دانشگاه تهران بر این باور است که معماری بسیار جامع و کامل است و برای آن تعریف واحدی وجود ندارد. هر شخص و معمار یک تعریفی دارد و بدیهی است که هنر معماری با علم مهندسی ادغام شده و معمولا بُعد روحی و روانی یک ساختمان را بیان می‌کند؛ و ما اگر ساختمانی را ببینیم که روح داشته باشد می گوییم معماری با شکوهی دارد.
وی با اشاره به معماری بسیار غنی و ارزشمند بوشهر خاطرنشان کرد: با توجه به شرایطی که در هر منطقه وجود دارد معماری شکل خاصی به خودش گرفته است و بر حسب شرایط جغرافیایی، اقلیمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و تاریخی هر منطقه، معماری منطقه ای شکل می گیرد. بوشهر نیز از این قضیه مستثنی نیست و دارای معماری بسیار غنی و ارزشمندی است، اما متاسفانه محلات کوتی، شنبدی، دهدشتی، بهبهانی به عنوان چهار محل اصلی در نظر گرفته شده در صورتی که در محلات و مناطق دیگر شاهد گونه ای متفاوتی از معماری هستیم که با وجود تفاوت ها، هر دو منطقه دارای ارزش تاریخی هستند.
دبیر اجرایی سلسله رویدادهای “بافت خارج از بافت” در خصوص هدف از برگزاری این رویداد به ایسنا گفت: هدف ما از برگزاری این سلسله رویدادها معرفی معماری خارج از بافت شهر تاریخی بوشهر و آشنایی بیشتر و جلب توجه مسئولین، متخصصین و مردم است.
او ادامه می‌دهد: از دیگر اهداف ما حفظ اهمیت و ارزش معماری بوشهر؛ تغییر نگاه مردم به مکان های تاریخی و اطلاع رسانی به افرادی است که در این مناطق ساکن هستند.
این استاد دانشگاه از ایده سلسله رویداد بافت می گوید: طی پژوهشی که در راستای یک مقاله مربوط به معماری بوشهر انجام می دادیم با اسماعیل جاشویی آشنا شدیم که در سازمان میراث فرهنگی بوشهر مشغول به کار است و از عکاسان بسیار دغدغه مند و علاقه مند در زمینه معماری بوشهر است، او همچنین چندین کتاب در حوزه های عکاسی و معماری تالیف کرده و همین سبب شد که ما نگاه ویژه ای به این موضوع داشته باشیم.
هژبر دباغ با اشاره به اهمیت و لزوم آشنایی و انس گرفتن مردم با بافت قدیم و تاریخی بوشهر عنوان کرد: شاخص کردن و اهمیت دادن به حوزه معماری سبب حفظ بافت و بقای آثار تاریخی است؛ و این آشنایی، آغازی برای جلوگیری از تخریب بافت ها محسوب می شود.
تاکید بر تعیین ضوابط حفظ بافت قدیم
دبیر رویداد بافت خارج از بافت در گفت‌وگو با ایسنا ضمن برشمردن دیگر دلایل برگزاری این برنامه ادامه داد: محلاتی در بوشهر هست که سازمان میراث فرهنگی نتوانسته ورود پیدا کند، اطلاع و آشنایی ندارند و حتی شهرداری هم ضوابطی در این زمینه تعیین نکرده است و ما در این برنامه سعی بر این داریم که با آگاهی بخشی به مسئولین و مردم بناها حفظ شوند؛ و با ارائه طرح مرمتی پیشنهادی در خصوص مرمت، بازسازی شاهد حفظ بافت و بخشی از تاریخ ما برای خود و آیندگان باشیم.
وی از آغاز رویداد بافت خارج بافت می گوید. اینکه این رویداد به صورت سلسله ای برگزار می شود و در اولین مرحله با بازدید میدانی، مسابقه عکاسی از بناهای خارج از بافت با حضور اساتید معماری و عکاسان آغاز خواهد شد که پس از آن شرکت کنندگان با ارسال تصاویر خود؛ توسط داوران گزینش و نمایشگاهی از آثار برتر در دانشکده هنر و معماری بوشهر برگزار شده و مورد تقدیر قرار خواهند گرفت.
بنا به گفته دباغ اولین بازدید گروه از محلات جبری و تنگک خواهد بود و اکثر برنامه ها نیز بر اساس حمایت شرکت کنندگان برنامه ریزی و اجرا می شود.
در کشور ما هیچ نگاه منفی به دانشجو وجود ندارد
استاد دانشگاه خلیج فارس بوشهر خاطرنشان کرد: اعضا رویداد بافت خارج از بافت را غالبا دانشجوها تشکیل می دهند و به این دلیل که یک گروه متخصص تشکیل شده و در کشور ما هیچ نگاه منفی به دانشجو وجود ندارد این دید خوب و مثبت سبب می شود ما هم رویکرد خوبی برای برگزاری این رویداد داشته باشیم و در کنار دانشجویان به همراه دیگر اساتید معماری و عکاسی از آنان حمایت می کنیم.
وی ادامه داد: تیم به صورت ثابت است ولی با اطلاع رسانی قوی می توانیم افراد توانمندی را جذب کنیم که از این افراد بسیار استقبال خواهیم کرد. قطعا در آینده شاهد تیمی علاقه مند و توانمند در حوزه های مختلف خواهیم بود و تمام سعی ما این است که این تیم را گسترش دهیم و کل بوشهر را به عنوان حامیان این رویداد در کنار خود داشته باشیم.
هژبر دباغ عنوان کرد: چشم انداز ما برای برگزاری مرحله دوم رویداد هر ٣ ماه یک بار است و امید داریم که با برگزاری مسابقات متنوع و بازدید از محلات مختلف این رویداد بهتر و همچنین ادامه دار شود و شاهد تاثیرات مثبتی در این زمینه باشیم. برنامه های ما بسیار بزرگ و گسترده است و با توجه به حضور شرکت کننده، حمایت، زمان و بودجه آن را برنامه ریزی و مدیریت می کنیم.
این معمار اظهار کرد: سعی ما بر این است بناهایی را بازدید کنیم که دیده نشده اند. بناهای شاخص خارج از بافت بسیار است مثل ساختمان بانک شاهی، عمارت سبزآباد، عمارت هفت بنگله، عمارت ملک، و… که ما همه این موارد را برای آشنایی بیشتر و تمرکز در نظر گرفته ایم.
دبیر رویداد فرهنگی بافت خارج از بافت گفت: از اهداف دیگر ما تلاش در راستای ثبت ملّی بناها با رضایت مالک است که در واقع از تخریب بناها جلوگیری شود و از طریق افزایش آمار بناهای ثبت ملّی با در نظر گرفتن بودجه از سوی استانداری و سازمان میراث فرهنگی، مرمّت صحیح بناهای تاریخی صورت گیرد.
دباغ تاکید کرد: حضور افراد متخصص حوزه معماری در کنار اعضای این رویداد یک ارتباط و اتفاق خوبی را رقم می زند و باعث تغییر دیدگاه سایرین و حفظ بافت در بوشهر است، امیدواریم که در این رویداد بتوانیم بناهای تاریخی و هویت شهر خود را حفظ کرده و در صنعت گردشگری شهر بوشهر هم تغییری هر چند کوچک صورت گرفته و یک گام رو به جلو باشد.
