دلخوری حاتمی کیا از فضای نشست رسانه ای/ خداحافظی فرامرز قریبیان از سینمای ایران

نشست خبری فیلم سینمایی خروج با حضور ابراهیم حاتمی کیا کارگردان، حبیب والی نژاد تهیه کننده، کارن همایونفر آهنگساز، وحید ابراهیمی مدیر فیلمبرداری، عماد خدابخش تدوینگر، فرامرز و سام قریبیان، محمدرضا شریفی نیا، کامبیز دیرباز، پانته آ پناهی ها بازیگران فیلم در پردیس ملت برگزار شد.

فرامرز قریبیان در ابتدای نشست اعلام کرد بعد از فیلم گناهکاران اولین باری است که در جشنواره فجر حضور دارد و برای دفاع از فیلم آمده است.

خسرو نقیبی که به عنوان منتقد حضور داشت، درباره خروج گفت: از ابراهیم حاتمی کیا به عنوان موثرترین فیلمساز بعد از انقلاب یاد شده است. او جایگاه تثبیت شده‌ای دارد و تردیدی در آن نیست. در آثار حاتمی کیا بعد از سه گانه ای که اکشن بود، حال و هوای فیلم تازه اش، تغییر جهت داده و راه تازه ای در روایت است. این فیلم یادآور فیلم‌های ماقبل سه فیلم آخر حاتمی کیا مانند «موج مرده» به لحاظ خلوتی است. رگه های وسترن در آن مشهود و بر پایه قهرمان استوار است و فیلم قوتش را از این حضور قهرمان می گیرد و سکانس هایی را شاهدیم که یادآور فیلم های اولیه حاتمی کیا است.

وی افزود: برخلاف سه فیلم قبلی که در دل خود ضمن اینکه اعتراض داشت اما همراه با حضور کاراکتری  خشمگین بود، با فیلم های مصلحانه طرف بودیم، در خروج جنس اعتراض به فیلم موج مرده نزدیک شده است.

حاتمی کیا در ابتدا با بیان اینکه فشار زیادی در سالن نشست های خبری بر او وارد شده است، در پاسخ به اینکه قهرمان فیلم چه می خواست به رییس جمهور بگوید، گفت: هر سال که می‌گذرد فیلمسازی برایمان سخت می شود و به همان نسبت توقعات بالا رفته است. در ۲۰ دقیقه اول فیلم مشخص بود که قهرمان فیلم قصد دارد چه چیزی به رییس جمهور بگوید.

سام قریبیان درباره تجربه همبازی شدن با پدرش گفت: باید بگویم فرصتی بود که آقای حاتمی کیا بعد از ۲۶ سال برای من فراهم آورد و من نیز حسن استفاده از این موضوع را داشتم. یکی از لذتبخش ترین ها نقش هایم بعد از ۲۶ سال بود اما به دلیل اینکه در آن پدر و پسر نبودیم کمی نگران بودم.

حاتمی کیا در پاسخ به اینکه آیا پایان بندی فیلمش تحمیلی بود، بیان کرد: خیر، دقیقا همان چیزی بود که خودم می خواستم و آن را اجرا کردم.

کارگردان خروج در پاسخ به سوالی که چرا صورت رییس جمهور را در این فیلم به مقدار محدودی نشان داده است گفت: این مسئله ای است که به من کارگردان ربط دارد و کسی نمی تواد در این زمینه به من بگوید که چه کار کنم یا نکنم.

وی همچنین در پاسخ به اینکه چرا این فیلم در دولت دوازدهم ساخته شده است و اصولا کدام دوره را مدنظر دارد، گفت: هر دولتی سرکار آید این نوع بحث ها هم وجود دارد. البته تحقیقاتم برای این فیلم را از سال ۸۹ شروع کردم. همه فیلم های من در ادامه هم هستند.

فرامرز قریبیان نیز درباره نقشش گفت: این نقش را به دلیل اینکه نقش معترض بود، خیلی دوست داشتم چون این نوع نقش ها را دوست دارم و در کارنامه ام از خاک که اعتراض به دوران ارباب ها بود و گوزن ها که اعتراض به حکومت، نقشهای اعتراضی زیادی بازی کرده ام و هم اکنون هم خودم یک «بخشی» هستم.

حاتمی کیا درباره خروج فیلمش از آرای مردمی و سیمرغ نگرفتن توضیح داد: من انقدر فیلم ساخته ام که به این اتفاقات عادت دارم.کاش روزی افرادی که این کارت ها را در اختیار دارند مورد بررسی مجدد قرار گیرند تا مشخص شود که مهندسی به ظاهر ساده اما بسیار پیچیده ای شده است. من همه چیز را به زمان می سپارم تا روزی که واقعیت مشخص شود.

این سینماگر ادامه داد: پیش از این هم به فیلم های من مانند «چ» و «بوی پیراهن یوسف» توجهی نشد اما زمان نشان خواهد داد که کدام فیلم فراموش می شود و کدام فیلم در خاطر مردم می ماند. من لذت می برم از مشتی که به من می زنند.اتفاقا سیمرغ به مجموعه داوران بستگی دارد و باید دید که در این دوره چه اتفاقی خواهد افتاد.

وی که در این نشست نسبت به برخی از مراسم سالهای گذشته خود دارتر بود در پی برخی سوالات که آنها را بی حایی و بی ادبی می خواند، گفت:  برای چه بعضی از دوستان تا این حد بی‌حیا هستند؟ گناه ما چیست که وقتی فیلم می سازیم در نشست های خبری برای ما دادگاه تشکیل می‌شود؟ چرا جنس رفتارها دادگاهی است؟ علی حاتمی از دنیا رفت آیا الان جای او پر شده است؟ کاش ما هم به شکلی برویم تا شاید شما راحت شوید. آیا از اذیت کردن ما لذت می‌برید؟ از این فضا دلخورم.

وی افزود: بیست فیلم ساختم و بیست بار این بالا آمدم اما هر سال فشار بیشتر می شود و از این فضا و تنش دلخورم. هر سال در نشست خبری جشنواره حضور پیدا می‌کنم اما هر سال بدتر از سال قبل می شود. انصاف داشته باشید، برای هر فیلمم عمرم را گذاشته‌ام، عریان‌گری تا این اندازه درست نیست. ما سربازان فرهنگی این نظام و کشور هستیم چرا با ما درست برخورد نمی‌شود؟ دستخط و لحن من مشخص است. ” دهه من گذشته” را مطرح می کنید؛ چرا جمله خودم را به خودم حواله می دهید؟

حاتمی کیا ادامه داد: برای هیچ کدام از فیلم هایم کم فروشی نکرده ام. ما باید به کنار هم بودن افتخار کنیم. تا امروز حتی یک فیلم سفارشی نساختم حتی به مسئولان اوج گفتم که این فیلم را شما نسازید اما گفتند که حرف آنها هم هست.

ابراهیم حاتمی کیا در بخش دیگری از نشست خبری فیلم سینمایی خروج گفت: از اینکه می گویند اثرم  شبیه آثار حاتمی کیایی که می شناختیم نیست ناراحت می شوم چرا که نمی دانم چه باید باشم و انجام دهم که شبیه آنچه شما می شناسید باشد در حالی که خودم در مقابل شما نشسته ام و بهترین معرف خودم هستم.

وی گفت: آنچه که گفتم متعلق به من است؛ حاتمی کیا بر اساس احوالاتش فیلم می سازد. اینکه می گویید ساختن این فیلم از حاتمی کیا بعید بود، اینطور نیست. فشار کاری بر من وجود نداشت و هر چه که خواستم ساختم و از این به بعد هم همین است.آنچه اکنون ساخته‌ام تمام چیزی است که بلدم و همان کاری را کرده ام که در دیده بان هم کرده ام. باقی فیلم‌هایی که ساخته‌ام نیز همان چیزی بوده‌اند که دغدغه‌اش را داشته‌ام. تا الان حتی یک فیلم سفارشی نساخته‌ام و نظر کسی برایم اهمیت ندارد. من همه فیلم هایم را دوست دارم همانطور که گزارش یک جشن را دوست دارم و آن فیلم به همان زمان تعلق دارد و دغدغه های مربوط به آن زمان را بیان کرده است.

وی در پاسخ به سوالی در مورد اینکه چرا به سراغ فیلم جاده ای رفته است گفت: من فیلم جاده ای را دوست دارم و کار بسیار سختی هم هست در حالی که کارگردانان در این نوع فیلم با دو سه نفر همراه می شوند اما من با هشت نفر که هر کدام تراکتوری داشتند همراه شدم و تعظیم می کنم در مقابل استاد قریبیان که برخلاف اینکه کار با تراکتور سختی های بسیاری دارد اما آنچنان با آن وضعیت هماهنگ شده بود که دیگر نمی شد او را جدا کنیم.  

حاتمی کیا تصریح کرد که این فیلمنامه سه بار بازنویسی شده و نسبت به شخصیت های آن و لوکیشن ها تجدید نظر شده است.

فرامرز قریبیان هم در بخش دیگری از این نشست از دلخوری هایش نسبت به جشنواره فیلم فجر سخن گفت و اظهار داشت: پس از آنکه از اعمال نظر برای تغییر جایزه نوید محمدزاده که در فیلم عصبانی نیستم بازی کرده بود سخن گفتم، دبیر وقت تلافی اش را بر سر فیلم پسرم که من تهیه کننده اش بودم درآورد و مانع دیده شدن 360 درجه شد.

وی افزود: نزدیک به هفت سال است که هیچ پیشنهادی را نمی پذیرم تا اینکه فیلمنامه خروج به دستم رسید و من که می خواستم پایان کارم در سینما با فیلمی که دوستش دارم باشد، با این فیلم بازنشستگی خود را از سینمای ایران اعلام می کنم.

در بخشی از این نشست یکی از دستیاران حاتمی کیا که از سوالات برخی از خبرنگاران به ستوه آمده بود از میان جمعیت ایستاد و روبه اصحاب رسانه گفت: در نشست های خبری بر سر کارگردانانی که به مشکلات اساسی می پردازند بلایی می آوریم که دیگر جرات کار کردن نداشته باشند و سینمای ما پر شود از آثاری که در مملو از ناهنجاری، شراب خواری و فساد هستند.

این حرکت او با اعتراض مجری مراسم، محمود گبرلو و تیم اجرایی روبرو شد و در نهایت او سرجایش نشست.

از حواشی جالب توجه دیگر این نشست حضور حسام الدین آشنا در این مراسم بود. مراسمی که پرحاشیه ترین و شلوغ ترین نشست رسانه ای سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر تا پایان روز هفتم بود.

این نشست طولانی تنها به پرسش و پاسخ با حاتمی کیا و بعضا فرامرز قریبیان گذشت و به رغم حضور محمدرضا شریفی نیا ، پانته آ پناهی ها ، کامبیز دیرباز و عوامل دیگر فیلم، آنها فرصت مشارکت کلامی خاصی نداشتند.

نمایش دو فیلم سیاسی محصول موسسه اوج در یک روز هم از اتفاقات جالب این روز بود که شاید بر حواشی نشست های این دو فیلم به طور غیر مستقیم تاثیرگذار بود.