نفت گران؛ مطلوب آمریکا

خبر جالب‌توجه آنکه قبل از این نشست دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا با شرکت‌های نفتي در كاخ سفيد و پوتين رئیس‌جمهوری روسیه هم با شرکت‌های نفتي روسي مذاکره خواهند کرد؛ و به نظر می‌رسد كاهش توليد نفت به میزان ده ميليون بشكه يكي از سناريوهاي مطرح در جلسه روز دوشنبه است.

همچنین خبرها حاکی از آن است که رئیس آژانس بین‌المللی انرژي با عبدالعزيز بن سلمان وزیر نفت عربستان گفت‌وگو كرده و به‌نوعی از مشاركت كشورهاي عضو G20 در كاهش توليد نفت استقبال كرده است؛ بيژن زنگنه، وزير نفت ایران هم، در جلسه روز دوشنبه شركت می‌کند.

تحلیل‌ها و نظرات کارشناسان در این مورد نیز قابل‌توجه است، به اعتقاد تحلیلگران این حوزه؛ قیمت تمام‌شده نفت شیل* امریکا بیش از قیمت فعلی فروش نفت در بازار است. لذا امریکا برای اقتصادی شدن تولید نیازمند بهینه شدن قیمت فروش است از سوی دیگر نرخ بهره در امریکا کاهش‌یافته است.

کاهش قیمت نفت در جهان بر اقتصاد امریکا اثری چون کاهش نرخ بهره دارد، ولی حالا امریکا با کاهش نرخ بهره به کمک تولید داخل و با حمایت از افزایش قیمت نفت به اقتصادی کردن قیمت فروش نفت شیل کمک می‌کند. به‌عبارت‌دیگر دو نوع کمک متفاوت به اقتصاد داخلی امریکا.

در آن‌سوی دنیا، روسیه هم با کاهش میزان تولید نفت مخالفت کرده است، و امروز سطح تولید روسیه هم‌تراز عربستان سعودی است. روسیه با عدم توافق با اوپک و بعد عربستان، امریکا و اروپا را در یک موضوع اقتصادی که قدرت چانه‌زنی دارد به‌پای میز مذاکره کشانده است.

به اعتقاد نگارنده هر تصمیم جدیدی تفاوت ایجاد می‌کند ولی لازم است به این نکته اساسی توجه کنیم:
نقش خاورمیانه در اقتصاد نفت کمرنگ شده و حتی در قالب اوپک هم نمی‌تواند مثل سابق درباره قیمت و حجم تولید نفت حرف آخر و حتی تعیین‌کننده‌ای را بزند. لذا اول با روسیه و حالا با امریکا وارد مذاکره شده است.

به قول آقای مهندس زنگنه وزیر محترم نفت: این حجم کاهش جز با مشارکت تولیدکنندگان شیل و حضور فعال امریکا ،‌کانادا و تا حدودی مکزیک تحقق نخواهد یافت، به این معنا که این‌ها هم دارند عضو اوپک می‌شوند، البته تا روسیه کاهشی سنگین را نپذیرد معامله سر نخواهد گرفت. اگر آمریکایی‌ها دنبال افزایش قیمت باشند، با این جنگ قیمت، روسیه تحمل ادامه این وضعیت را نداشته و لذا چاره‌ای جز پذیرش نخواهد داشت.

به‌هرروی اگر نتیجه نشست دوشنبه، کاهش تولید و افزایش قیمت نفت در حدودی باشد که امریکا می‌خواهد نقش اوپک به‌عنوان تعیین‌کننده «کمرنگ‌تر» می‌شود و فقط در حد یک بازیگر باقی می‌ماند و این نتیجه، صحنه بازی نفت با نقش تعیین‌کننده اوپک را تغییر می‌دهد و یکی از دو نقش استراتژیک خاورمیانه ( نفت ) حداقل برای امریکا بی‌رنگ می‌شود. البته برای چین این نقش استراتژیک ادامه خواهد داشت. دو دهه قبل یک استراتژیست آمریکایی گفت چرا باید ناو هواپیمابر آیزنهاور امنیت خلیج‌فارس را تأمین کند؟ این کار را باید ناو تنگ شیائو پینگ انجام بدهد .

*:نفت شِیل نفت نامتعارفی است که از گرماکافت، هیدروژنه‌کردن، و انحلال گرمایی خرده‌های سنگ نفت‌زا (شِیل نفتی) به دست می‌آید.