آمریکا نمی‌تواند تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کند

پرتاب موفقیت‌آمیز ماهواره نور ۱ از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و کسب یک موفقیت جدید برای جمهوری اسلامی بهانه‌ای شده تا آمریکا اقدامات ضد ایرانی خود را با شدت بیشتری پیگیری کند.

کسب این موفقیت به مذاق کشورهایی که به هیچ وجه خواهان پیشرفت ایران نیستند خوش نیامده و از همین رو آنها (انگلیس، فرانسه، آلمان و البته آمریکا) ایران را متهم به نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت می‌کنند و کاخ سفید با سوءاستفاده از همین موضوع تلاش می‌کند تا بهانه‌ای برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران بیابد.

در همین رابطه «مایک پمپئو» وزیر خارجه ایالات متحده، با انتشار بیانیه‌ای از کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل خواست تا تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کنند.

بر اساس برجام تحریم تسلیحاتی ایران در اکتبر ۲۰۲۰ به پایان می‌رسد و پس از آن تهران می‌تواند آزادانه اقدام به خرید و فروش تسلیحات نظامی کند.

در این ارتباط خبرنگار مهر گفتگویی با پروفسور «فرانک فن هیپل» تنظیم نموده که در ادامه می‌آید. وی در دوره‌ای در دهه ۹۰ میلادی جانشین مدیر بخش امنیت ملی دفتر سیاست‌های علوم و تکنولوژی کاخ سفید بوده است.

حوزه تحقیقاتی «فن هیپل» در زمینه علوم و فناوری شامل مواردی چون کنترل تسلیحات اتمی و منع اشاعه هسته‌ای، انرژی و توازن سیاست گذاری در عرصه‌های تکنولوژی است.

وی پیش از پیوستن به دانشگاه «پرینستون»، به مدت ۱۰ سال مشغول تحقیق در زمینه فیزیک نظری ذرات بنیادی بود و به طور خاص به نگارش آثاری با موضوع پایه و اساس فنی منع اشاعه هسته‌ای و راهکارهای خلع سلاح، آینده انرژی اتمی و بهینه سازی اقتصاد سوخت خودرو علاقه دارد.

*ایالات متحده آمریکا در تلاش است موضوع تحریم تسلیحاتی ایران را در شورای امنیت سازمان ملل تمدید کند. با توجه به اینکه ایالات متحده آمریکا برجام را نقض نموده و از آن خارج شده است، آیا می‌تواند از نظر قانونی چنین درخواستی داشته باشد؟

من وکیل نیستم اما برای من عجیب به نظر می‌رسد که ایالات متحده آمریکا می‌تواند به این واقعیت که یکی از طرف‌های برجام بوده به عنوان پایه‌ای برای این ابتکار عمل، استناد کند. با این حال، ایالات متحده آمریکا عضو شورای امنیت سازمان ملل است و قطعنامه مربوط به برجام هم قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است.

اگر یک قطعنامه جدید برای گسترش تحریم تسلیحاتی لازم باشد، روسیه یا چین می‌توانند آن را وتو کنند. ظاهراً دولت ترامپ سعی در استفاده از بخشی از برجام دارد که براساس آن، هر یک از طرفین می‌توانند بازگشت تحریم‌ها را بپذیرند.

*ایالات متحده آمریکا با وجود خروج از برجام قرار است خود را به عنوان یک شرکت کننده(participant) در برجام معرفی نماید. چرا ایالات متحده به دنبال این هدف است؟

دولت ترامپ نمی‌خواهد ایران حتی سلاح‌های معمولی بخرد. به اعتقاد واشنگتن، ایران از این سلاح‌ها برای گسترش نفوذ خود در مناطق درگیری در خاورمیانه که احتمالاً شامل سوریه، عراق و لبنان است، استفاده می‌کند.

*اگر ایالات متحده آمریکا نتواند تحریم تسلیحاتی خود علیه ایران را تمدید کند، به احتمال زیاد به مکانیسم ماشه روی می‌آورد. چگونه او می‌تواند این اقدام را بطور قانونی انجام دهد، حتی اگر او خود را یک شرکت کننده در برجام قلمداد کند؟

آمریکا نمی‌تواند به این مکانیسم استناد کند چرا که از توافق هسته‌ای با ایران خارج شده است.

*آیا کشورهای اروپایی می‌خواهند با فعال کردن مکانیسم ماشه، پرونده ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ببرند؟

این سوال، سوالی اساسی است. تصور می‌کنم فرانسه، آلمان یا انگلیس که هنوز عضو برجام هستند، می‌توانند چنین کاری کنند. آنها احتمالاً مشتاق به خرید تسلیحات توسط ایران نیستند، در عین حال آنها می‌دانند که استناد به شرایط فوری، امیدهای آنها را برای احیای برجام نابود می‌کند – اگر در ژانویه آینده رئیس جمهور جدیدی در آمریکا وارد کاخ سفید شود.