باید در «ونیز» از «تحریم‌ها» می‌گفتیم/ رمز توفیق «دشت خاموش»

احمد بهرامی کارگردان فیلم سینمایی «دشت خاموش» که شب گذشته ۲۲ شهریورماه جایزه بهترین فیلم بخش «افق‌ها» در هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم ونیز را دریافت کرد، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این جایزه گفت: ما از این جشنواره سه جایزه گرفتیم؛ جایزه اتحاد ملی ایتالیا، که به فیلم‌هایی با موضوع کار و محیط زیست، جایزه می‌دهد. جایزه فیپرشی که فدراسیون بین‌المللی منتقدان سینما آن را اهدا می‌کند و در آن از اکثر کشورهای دنیا منتقدان و روزنامه‌نگاران بزرگی حضور دارند. برای مثال سال گذشته این جایزه را به «یک افسر و یک جاسوس» ساخته رومن پولانسکی دادند یا در دوره‌ای این جایزه به میشاییل هانکه اهدا شد. شب گذشته هم جایزه بهترین فیلم بخش افق‌ها را دریافت کردیم.

دلیل غیبت در اختتامیه چه بود؟

وی درباره اینکه چرا در مراسم اختتامیه حضور نداشت در حالی که برای نمایش فیلم به ونیز رفته بود، گفت: امسال به دلیل شرایط کرونا به ما گفتند که کلاً هر کسی می‌تواند ۵ تا ۶ روز در خاک ایتالیا بماند، در ویزایی هم که به ما داده بودند روی این مساله تاکید کرده بودند، از سوی دیگر نمایش فیلم ما دقیقاً روز اول جشنواره بود. ضمن اینکه این روزها عملاً پروازی در کشور ما انجام نمی‌شود از همین رو ما مجبور شدیم دو روز قبل از برگزاری جشنواره در ایتالیا باشیم چون روزانه پروازی به ایتالیا انجام نمی‌شود.

بهرامی ادامه داد: ما دو روز زود رفتیم و همه این‌ها دست به دست هم داد تا ما روز پنجم برگزاری جشنواره از ایتالیا خارج شویم. گروه‌های دیگر مثل آقای مکری و آقای مجیدی به دلیل اینکه نمایش فیلم‌هایشان در نیمه دوم جشنواره بود، روزهای آخر به ایتالیا آمدند و این شانس را داشتند که در اختتامیه حضور داشته باشند. البته به ما روزهای آخر اعلام کردند با توجه به اینکه کاندیدای دریافت جایزه شده‌اید، اگر دوست دارید در این مراسم حاضر باشید شرایط حضورتان را فراهم کنیم اما ما به خاطر شرایط سخت کرونا و البته نبود پرواز روزانه، ترجیح دادیم دوستان دیگر مثل آقای مکری، آقای بنان یا آقای مجیدی جوایز ما را بیاورند.

کارگردان «دشت خاموش» با اشاره به بازخوردهای منتقدان و علاقه مندان سینما نسبت به این فیلم بیان کرد: در حین نمایش فیلم همه نسبت به آن اظهار لطف می‌کردند. بعد از نمایش اصلی «دشت خاموش» در کاخ جشنواره شاید بیش از سه دقیقه همه تماشاچیان ایستاده برای ما دست زدند. همه ما فیلمسازان همیشه این دغدغه را داریم که کسی حین نمایش فیلم، سالن را ترک نکند و از این منظر خوشحال بودیم. ضمن اینکه بعد از نمایش فیلم ابتدا منتقدان ایتالیایی و بعد منتقدان فرانسوی و … درباره فیلم نقدهای خوبی نوشتند، مردم هم استقبال خوبی کردند. امتیازهایی هم که به فیلم ما می‌دادند خیلی بالا بود.

استقبال از فیلم بیش از تصورمان بود

وی افزود: هشتاد درصد از منتقدان حاضر در ونیز به ما ۴ ستاره و برخی هم ۵ ستاره دادند، رسانه‌های ایتالیایی هم به گفتگو با ما پرداختند. به طوری که این استقبال برای ما خوشحال‌کننده و بیش از تصورمان بود. چون انتظار نداشتیم تا این حد با فیلم ارتباط برقرار کنند. خود آلبرتو باربارا رئیس جشنواره وقتی برای نمایش فیلم به استقبال ما آمد به من گفت من شخصاً فیلمت را دیده‌ام و خیلی فیلم خوبی بود؛ این حرف او برای زمانی بود که ما اصلاً نمی‌دانستیم نامزد دریافت جایزه می‌شویم یا نه. روزنامه‌های فرانسوی مثل پوزتیو و… هم مطالب خوبی درباره فیلم ما نوشته‌اند.

کارگردان «پناه» اظهار کرد: برای اکثر مخاطبان و منتقدان فضای فارغ از قضاوت فیلم، جذاب بود به طوری که می‌گفتند اینکه در فیلم هیچکدام از شخصیت‌ها چه کارگران و چه کارفرماها را قضاوت نکرده‌ای و شخصیت‌ها را سیاه‌سیاه یا سفیدسفید نشان نداده‌ای برای ما جالب بود. می‌گفتند بدون اینکه بخواهی کسی را زیر سوال ببری داستانی درباره مشکلات کارگران و کارفرمایان تعریف کرده‌ای، این عادلانه پرداختن به هر ۲ طرف موضوع برایشان جذابیت داشت. ضمن اینکه میزانسن، کارگردانی، فیلمبرداری و به طور کلی جنبه‌های مختلف فیلم را به خوبی دیده بودند.

من هم به رفتار خیلی از مدیران و مسئولانی که کار می‌کنند، نقد زیادی دارم چرا که با رفتارهایشان ما را گرفتار کرده‌اند، ولی جای گفتن این حرف‌ها در میان خودمان و در رسانه‌های خودمان است. طرح این مسائل در تریبون‌های خارجی دردی از ما دوا نمی‌کند. ضمن اینکه نظر کلی من درباره تحریم‌ها همان است که در آن ویدئو گفتم
وی در بخش دیگر از صحبت‌هایش درباره رایزنی با کمپانی‌های خارجی برای خرید حق پخش فیلم بیان کرد: در حال حاضر چند کمپانی فرانسوی با علی قاسمی پخش کننده این اثر و سعید بشیری تهیه کننده در حال رایزنی هستند. برای خرید حق پخش «دشت خاموش» درخواست زیادی داشتیم در حقیقت آقای بشیری و آقای قاسمی در حال مذاکره هستند تا ببینید کدام یک برای «دشت خاموش» بهتر هستند.

برخی دوستان گفتند چرا از تحریم‌ها گفتی!؟

بهرامی درباره اینکه امسال مجید مجیدی، شهرام مکری و خودش در جشنواره ونیز درباره تحریم‌ها سخن گفتند، توضیح داد: ما همه در یک خانواده زندگی می‌کنیم و خانواده بزرگی به نام ایران را تشکیل داده‌ایم، اگر مشکلی هم وجود دارد منِ فیلمساز، شمای خبرنگار، آهنگر، نجار، همه و همه باید دست به دست هم بدهیم و مشکلاتمان را حل کنیم. متأسفانه برخی از دوستان بعد از ویدئویی من در جشنواره فیلم ونیز، کامنت‌های بدی برای من نوشتند که چرا درباره تحریم‌ها صحبت کردی؟ مگر در کشور خودمان مشکل نداریم؟ واقعیت این است که من هم این موضوعات را می‌فهمم، من هم درک می‌کنم، من هم مشکل دارم، من هم با این گرانی‌ها دست و پنجه نرم می‌کنم، اما نکته بزرگ‌تر این است که در این مملکت خودمان باید به داد خودمان برسیم.

وی ادامه داد: من هم به رفتار خیلی از مدیران و مسئولانی که کار می‌کنند، نقد زیادی دارم چرا که با رفتارهایشان ما را گرفتار کرده‌اند، ولی جای گفتن این حرف‌ها در میان خودمان و در رسانه‌های خودمان است. طرح این مسائل در تریبون‌های خارجی دردی از ما دوا نمی‌کند. ضمن اینکه نظر کلی من درباره تحریم‌ها همان است که در آن ویدئو گفتم.

کارگردان برگزیده بخش «افق‌ها» جشنواره ونیز تأکید کرد: این تحریم‌ها علیه ایران واقعاً ناعادلانه است و فقط فشار مضاعف روی مردم می‌آورد و هیچ سودی برای کشورها و مردمان دیگر ندارد به جز ترامپ که از این تحریم‌ها استفاده می‌کند. تحریم یک مساله سیاسی است و به مردم و بیماران کشور ما ربطی ندارد اما مردم ما از تحریم و نبود داروها رنج می‌برند. بنابراین من ترجیح دادم درباره این مساله صحبت کنم تا بدانند که ملت ایران از تحریم در مشقت هستند. چرا باید چنین تصمیمی بگیرند؟ مگر راه حل دیپلماتیک وجود ندارد؟ مگر برجام برای این مساله نوشته نشد؟ آن‌ها می‌توانستند پایبند باشند. من اصلاً آدم سیاسی نیستم و هیچوقت هم پست سیاسی نمی‌گذارم، ولی به نظرم حق با ملت ایران است و تحریم‌ها درست و عادلانه نیست.

بهرامی در پایان گفت: از عوامل فیلم «دشت خاموش» به ویژه علی قاسمی و سعید بشیری تشکر می‌کنم. ما سه جایزه گرفتیم و پخش کننده در این مسائل تاثیر زیادی دارد. از همین رو از همه عوامل فیلم که در ساختش در کنار من بودند، تشکر می‌کنم.