زجر مضاعف بیماران دیابتی

دیابت یکی از بیماری‌های متابولیک شایع است که به دلیل شیوع بالا و عوارض ناتوان‌کننده‌ای که بر جـا می‌گذارد از چالش‌های بهداشت عمومی محسوب می‌شود و به همین دلیل سازمان سلامت جهان و فدراسیون بین‌المللی دیابت، این بیماری را یک چالش جدی در مراقبت‌های اولیه بهداشتی در قرن 21 می‌دانند که البته در خاورمیانه جدی تراست.

بنابر پیش‌بینی‌ها، آمار بیماران مبتلابه این بیماری تـا پایان سـال 2030 به 439 میلیون نفر افزایش پیدا می‌کند. این بیماری در ایران نیز شـیوع نسبتاً بالایی دارد به‌طوری‌که تعداد مبتلایان بـه دیابـت را در ایـران حدود 8 درصـد گزارش کرده‌اند.

به بیان متخصصان، با توجه به اهمیت کنترل مناسب قنـد خـون در بیمـاران دیـابتی، تعدیل عوامل اثرگذار بر کنترل مناسب این فاکتور اهمیـت زیـادی دارد.

سبک زندگی افراد یکی از مهم‌ترین عـواملی اسـت کـه بـا تعدیل آن می‌توان برآیند مراقبتی را در این بیماران بهبود بخشید و در این میان، خواب و استراحت در مقابل فعالیت و ورزش، از اجـزای مهـم سبک زندگی انسان بوده که البته دو روی یک سکه به‌حساب می‌آیند.

اختلال در هر کدام از آن‌ها موجب اختلال در دیگری می‌شود. اما یکـی از عـوارض و مشکلاتی که در بیماران مبتلابه دیابـت به‌ندرت در کشور ما مـورد توجـه و مطالعه قرار گرفته اسـت، مشـکلات خـواب اسـت.

محققانی از دانشگاه علوم پزشکی ایران به‌منظور برداشتن گامی در جهت رفع این نقیصه، دست به انجام پژوهشی مروری زده‌اند که در آن، کیفیت خواب افراد مبتلابه دیابت در ایران مورد بررسی واقع شده است.

در این مطالعه، مقالات چاپ شده فارسی و انگلیسی از ابتدا تا اردبیهشت 1399، با استفاده از کلیدواژه‌های مرتبط از پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف استخراج شدند و داده‌های ارائه شده آن‌ها، مورد تجزیه‌وتحلیل واقع شد.

بر اساس یافته‌های این پژوهش، 35 درصد تحقیقات قبلی در این خصوص، کیفیت خواب را نامطلوب ارزیابی کرده بودند و در نیمی از آن‌ها هم، کیفیت خواب متوسط گزارش شده بود. در این میان تنها 15 درصد این مطالعات، وضعیت کیفیت خواب بیماران دیابتی، مطلوب قلمداد کرده بودند.

در رابطه با این نتایج، دانیال کوهستانی، پژوهشگر کمیته تحقیقات دانشجویی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران و همکارش می‌گویند: «با توجه به سطح پایین کیفیت خواب بیماران دیابتی و همچنین گستردگی مفهوم خواب و تأثیر کیفیت آن بر بیماری دیابت، لازم است به‌عنوان یک اصل مهم و مؤثر در حمایت از بیماران مبتلابه دیابت، فاکتورهای مؤثر بر کیفیت و کمیت خواب مورد بررسی دقیق قرار گرفته و سپس با انجام مداخلاتی مؤثر، این مشکل را رفع نمود و یا تخفیف داد».

به گفته این محققان، استفاده از روش‌های مختلف طبی نظیر روش‌های دارویی و همچنین روش‌ها و تکنیک‌های طب مکمـل می‌توانند در این خصوص مفید واقع گردند.

این یافته‌های پژوهشی که می‌توانند توجه جامعه پزشکی کشور را به شیوه مؤثرتر به رفع مشکلات خواب در بیماران دیابتی متوجه سازند، در نشریه «پایش» به چاپ رسیده‌اند. این نشریه به‌صورت دوماهنامه توسط پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی مدیریت و منتشر می‌شود.