تنها راه مقابله با کرونا
معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: برای حفاظت مردم در برابر بیماری هیچ راهی جز رعایت پروتکل‌های بهداشتی و پیشگیری نداریم.
وبینار کشوری نقش رسانه‌ها در سبک زندگی آمیخته با کرونا با حضور ایاد بهادری منفرد اپیدمیولوژیست و معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و علیرضا عبداللهی نژاد عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی چهارشنبه دوم مهر ۹۹ برگزار شد.
پیشگیری بهترین شیوه مقابله با کرونا است
معاون امور بهداشتی دانشگاه با اشاره به تفاوت‌های بیماری کووید ۱۹ با مرس و سارس از نظر شدت و انتقال گفت: در بیماری‌های عفونی، قابل درمان بودن و داشتن واکسن دو نکته مهم است که هنوز پس از گذشت ۷ ماه از شیوع بیماری درمان ثابت و واکسن مؤثر برای کرونا شناخته نشده است.
وی با اشاره ناشناخته بودن و کمبود اطلاعات در مورد کرونا، تغییر سبک زندگی و عادت‌ها را برای پیشگیری از بیماری الزامی برشمرد و افزود: کرونا فعلاً همراه ماست و باید با آن زندگی کنیم و راهی جز رعایت پروتکل شفا برای ایمنی از بیماری وجود ندارد. شفا یعنی شست و شوی دست‌ها و بهداشت فردی، فاصله گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک که بهترین شیوه برای پیشگیری است.
این اپیدمیولوژیست در ادامه گفت: رسانه‌ها باید ضمن ایجاد آرامش اطلاع رسانی دقیقی را برای مردم و افراد جامعه انجام دهند تا مردم بیاموزند چگونه باید با کرونا زندگی کرده و رعایت مسائل پیشگیری را داشته باشند.
تغییر سبک زندگی در کرونا الزامی است
بهادری با اشاره به لزوم تغییر سبک زندگی در کرونا و تدوین پروتکل‌های مربوط به زندگی در منزل گفت: مردم باید یاد بگیرند تمامی رفتار و اعمال شأن با محوریت پیشگیری از کرونا و انتقال بیماری باشد. اگر ویروس به منزل راه یابد همه اعضای خانواده را درگیر می‌کند بنابراین باید پروتکل‌های مربوط به زندگی در منزل در دوران کرونا نیز تدوین شود.
معاون امور بهداشتی دانشگاه در ادامه با اشاره به تغییر عادات و ایجاد وسواس فکری توجه به بهداشت روان افراد را ضروری برشمرد و به برخی عوارض ناشی از تغییر سبک زندگی در کرونا نظیر مشکلات خانوادگی در قرنطینه، چاقی، اضافه وزن و کم تحرکی دانش آموزان و… اشاره کرد.
مقابله با کرونا نیازمند بسیج همگانی است
بهادری مقابله با بیماری را نیازمند بسیج همگانی دانست و با اشاره به نقش مهم رسانه‌ها به ویژه صدا و سیما در کنار سیستم بهداشتی کشور افزود: در موج سوم کرونا با شرایط متفاوتی روبرو هستیم، شرایط برای مردم عادی شده و مردم خسته شده اند، بنابراین رسانه‌ها در رابطه با مسائل بهداشتی بسیار مؤثر هستند و باید با حضور و فعالیت منطقی و آگاهانه در این زمینه از گسترش اخبار جعلی جلوگیری کنند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: آموزش‌های بهداشتی در مورد کووید ۱۹ هرچه سریع‌تر باید در خدمت مردم قرار گیرد زیرا در صورت تأخیر آسیب ویروس بیشتر می‌شود.
به گفته معاون امور بهداشتی دانشگاه در شیوع کرونا در کنار عوارض منفی شاهد نقاط قوتی بهداشتی نظیر بهبود تغذیه، رعایت بهداشت، عدم مصرف فست فود و… نیز بودیم که باعث ارتقای سلامت و کاهش ریسک فاکتورهای سایر بیماری‌ها شد.
وی با تاکید بر لزوم انجام مراقبت‌های بهداشتی و واکسیناسیون در این دوران به تعویق انداختن درمان و عدم توجه به خود مراقبتی را سبب افزایش بیماری برشمرد که افزایش بستری و مرگ و میر افراد را در پی داشته و هزینه‌های سنگینی را بر دوش نظام سلامت وارد می‌کند.
نقش رسانه‌ها در دوران کرونا
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با بیان اینکه گفتمان‌های تکراری را باید تغییر داده و رسانه‌ها را فعال‌تر کنیم ادامه داد: در فضای رسانه‌ای باید به کمک افراد صاحبنظر و صاحب نفوذ به انتقال دانش و اطلاعات دقیق و صحیح علمی به مردم بپردازیم.
وی با اشاره به راه اندازی طرح هر خانه به عنوان یک پایگاه سلامت گفت: در این طرح فرد صاحب نفوذ در خانواده‌ها را شناسایی کرده و آموزش‌های لازم را به وی ارائه دادیم تا اطلاعات و پیام‌های بهداشتی را به سایر افراد خانواده انتقال دهد.
سلامت و زندگی سالم باید از داخل خانه‌های افراد آغاز شود
بهادری منفرد با تاکید بر این که سلامت و زندگی سالم باید از داخل خانه‌های افراد آغاز شود، یادآور شد که رسانه‌ها می‌توانند این موج را دائماً مدیریت کرده و ضمن ایجاد امنیت خاطر، آموزش‌های صحیح و لازم را به مردم انتقال دهند. هر جا از رسانه‌ها برای اطلاع رسانی مردم بهره بردیم شاهد افزایش میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی بوده ایم.
راهی جز رعایت پروتکل‌های بهداشتی نداریم
وی مجدداً تاکید کرد: برای حفاظت مردم در برابر بیماری هیچ راهی جز رعایت پروتکل‌های بهداشتی و پیشگیری نداریم و تنها راه موجود همین است.
معاون امور بهداشتی دانشگاه اضافه وزن ۱۷,۶ درصدی و چاقی ۱۲ درصدی دانش آموزان تهرانی را از دیگر عوارض کرونا برشمرد که از میانگین کشوری بالاتر است و ریسک ابتلاء به بیماری‌های دیابت، قلبی و عروقی و … را افزایش می‌دهد و پیشنهاد تدوین برنامه‌های ورزشی مجازی برای دانش آموزان را مطرح کرد.
بهادری در پایان خاطرنشان کرد سیستم بهداشتی به تنهایی نمی‌تواند در پیشگیری از بیماری موفق شود و ضمن تقدیر از اصحاب رسانه و روابط عمومی‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی تاکید کرد که با همکاری آنها و سایر سازمان‌ها بسیاری از مشکلات رفع خواهد شد.
کرونا پدیده‌ای تأثیرگذار بر ابعاد زندگی بشر
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، نیز در این وبینار با اشاره به وظیفه سنگین روابط عمومی دانشگاه‌های علوم پزشکی در بحران کرونا گفت: در عصر حاضر هیچ پدیده‌ای به اندازه کرونا تمامی حوزه‌های مرتبط با زیست فردی، اجتماعی و گروهی بشر را در جهان تحت تأثیر قرار نداده است.
وی خاطرنشان کرد: کرونا سبک زندگی افراد جامعه یعنی مجموعه نگرش، علایق، جهت گیری گروه‌ها و فرهنگ‌های مختلف را تحت تأثیر قرار داده و باعث ایجاد تغییر در ارتباطات فردی و اجتماعی شده است. بسیاری از عادات و سبک ارتباطات نظیر مصافحه، ارتباط چهره به چهره تغییر یافته و بسیاری از امورات نیز از رهگذر فضای مجازی دنبال می‌شود.
تغییر عادات مردم، عدم حضور در مجامع، عدم فعالیت‌های اجتماعی در اوقات فراغت، تغییر روند فعالیت‌های شغلی و حرفه‌ای، توسعه مشاغل مجازی، تغییر شیوه برگزاری مراسم آئینی و مذهبی، تشکیل حسینیه‌های مجازی، برگزاری مراسم ترحیم و جشن مجازی، توسعه فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی مبتنی بر فضای مجازی برخی از موارد تغییرات ایجاد شده در دوران کرونا بود که توسط عبداللهی نژاد مطرح شد.
وی مهمترین منشأ و عامل این تغییرات را اینترنت و فضای مجازی برشمرد و گفت: همه تغییرات ایجاد شده بر بستر اینترنت و فضای مجازی صورت گرفته است.
به گفته عبداللهی نژاد برای تغییر سبک زندگی در کرونا و کنار گذاشتن عادات باید سطح مهارت‌های ارتباطی را ارتقا داد که رسانه‌ها در این خصوص نقش مهمی ایفا می‌کنند.
وی با اشاره به حجم بالای تولید و انتشار داده‌ها در آغاز بحران کرونا و بمباران شدید خبری، اظهار کرد: در چنین دورانی که مردم قادر به افتراق اطلاعات معتبر و نامعتبر نیستند حتماً باید به رسانه‌های معتبر و جریان اصلی مراجعه شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه بسیاری از سیاستگذاران رسانه‌ای هنوز مخاطب را منفعل، فاقد خلاقیت و در پایین‌ترین سطح آگاهی عمومی فرض می‌کنند تاکید کرد: رسانه باید علایق، دیدگاه‌ها، باورها و نیازهای مخاطبان را شناسایی کند تا پیام تأثیرگذاری برای مخاطبان ارائه دهد و سبدی مبتنی بر نیاز مخاطب در نظر گرفته و با توجه به شرایط روز و نظر مخاطب به ارسال پیام و اطلاعات بپردازد.
به گفته وی تولید سریال‌های تلویزیونی با مضامین بهداشتی در ژانرهای کمیک یا خانوادگی در این دوران می‌تواند اطلاع رسانی پیام‌های بهداشتی را اثربخش تر کند.
مدیرکل روابط عمومی وزارت علوم گفت: با توجه به دسترسی مخاطبان به شبکه‌های اجتماعی، ارتقای سواد آموزشی رسانه‌ای و توانمندی مخاطبان در عصر حاضر مخاطب فرایند خوانش اطلاعات خود را انتخاب می‌کند و در این عصر ارسال پیام‌های یک سویه فایده‌ای ندارد.
وی پیام‌های تکراری و کلیشه‌ای را باعث حساسیت زدایی جامعه برشمرد و تاکید کرد: باید کلیشه‌ها را بشکنیم و الگوهای خبری رسانه‌ای و تبلیغی را به سمت غیر مستقیم پیش ببریم. اطلاع رسانی پیام‌های بهداشتی اگر در قالب طنز یا سریال عامه پسند ارائه شوند قطعاً تأثیر بیشتری خواهند داشت و می‌توان آنها را در بستر فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد.
عبداللهی نژاد دوران کرونا را دوران تغییر خواند و تاکید کرد که از منظر سیاستگذاری رسانه‌ای باید تولید محتوا، نحوه ارائه پیام‌ها و مصرف رسانه‌ای تغییر کند.
به گفته وی، هرچه رسانه‌های جریان اصلی حضور کمتری در فضای مجازی داشته باشند فعالیت گروه‌های غیررسمی بیشتر می‌شود. در این شرایط خاص فضای مجازی بستری از اخبار معتبر و غیر معتبر است که مخاطب را دچار سردرگمی خواهد کرد و علاوه بر تشویش، اضطراب و سردرگمی باعث کاهش سطح تاب آوری جامعه نیز می‌شود.
عبداللهی نژاد در ادامه خاطرنشان کرد: پیام‌های رسانه‌ای با پرداختن بیش از حد به یک موضوع، باعث عادی جلوه دادن آن، کلیشه‌ای شدن و حساسیت زدایی جامعه می‌شود. بخش عمده‌ای از جامعه اکنون حساسیت خود را در مورد کرونا از دست داده اند.
وی ایجاد حس اعتماد به نفس در مردم را از دستاوردهای تولید، انتشار و دسترسی به محتواهای آموزشی مختلف از سوی رسانه‌ها در دوران کرونا برشمرد که منجر به تجربه بسیاری از فعالیت‌هایی شد که قبلاً انجام نداده بودند.
عبداللهی نژاد با بیان اینکه وقتی فضای مجازی مهمترین بستر فعالیت و توجه باشد باعث سطحی نگری می‌شود افزود: زندگی اجتماعی مهمترین بعد زندگی انسان است که در کرونا محدود شده و بازگشت انسان به این زندگی پس از خوگرفتن به زندگی فردی در دوران پساکرونا سخت است.
مدیر کل روابط عمومی وزارت علوم و تحقیقات در پایان خاطرنشان کرد: اگر در یک فضای همگرا با سیاستگذاری و برنامه ریزی دقیق که یک بعد آن سیستم بهداشتی و اصحاب سلامت و بعد دیگر آن حوزه رسانه است درست عمل کنیم، با مسئولیت پذیری، آگاهی بخشی و اطلاع رسانی صحیح می‌توانیم در آینده از این تجربه به خوبی استفاده کرده و بحران‌های زیست محیطی آتی را بهتر مدیریت کنیم.
