تخمین جمعیت پلنگ‌های استان تهران نیازمند تامین هزینه دوربین‌های تله‌ای است

پلنگ ایرانی به عنوان گونه‌ای در معرض خطر انقراض با تهدیدهایی گوناگونی مواجه است. با این حال رد و خود ‌پلنگ در برخی مناطق استان تهران مشاهده و گزارش شده است اما هنوز از جمعیت این گونه در استان اطلاعات کافی وجود ندارد.

به گزارش ایسنا، پلنگ دارای گسترده‌ترین پراکنش در میان گربه‌سانان بزرگ دنیا است و به دلیل قابلیت سازگاری بالا در انواع زیستگاه‌های کوهستانی، استپی، جنگلی و بیابانی تمام استان‌های کشور با تراکم نه‌چندان بالا زیست می‌کند. هر چند زیرگونه پلنگ ایرانی در معرض خطر انقراض قرار دارد اما طی یک سال گذشته اخبار و گزارش‌های متعددی درباره صدمه وارد شدن به این گونه در نقاط مختلف کشور منتشر شده است. از عمده‌ترین عوامل تهدید پلنگ ایرانی در کشور شکار غیرمجاز پلنگ،  قرار دادن طعمه‌های مسموم و تله‌های آهنی در مکان‌هایی است که این گونه حضور دارد و نزاع با سگ‌های بلاصاحب و سگ‌های گله است.  

‌در استان تهران مشاهده ‌پلنگ طی سال‌های اخیر چندین بار گزارش شده از جمله در سال ۹۶ که یک قلاده،  در سال ۹۹ سه قلاده و هفته گذشته نیز یک قلاده ‌پلنگ در شرق استان تهران مشاهده و گزارش شد. در حالی تهدیدات مختلف این گونه گوشتخوار را در زمره گونه‌های در معرض خطر انقراض قرار داده که گام اول مدیریت حیات وحش، پایش جمعیت گونه و در دست داشتن اطلاعات کافی از وضعیت جمعیت و زیستگاه آن‌ است. با این حال آمار مشخصی از جمعیت ‌پلنگ‌های استان تهران در دسترس نیست.

بنابر گفته محمد کرمی – رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش استان تهران – در استان تهران رد و آثار ‌پلنگ در مکان‌های مختلفی از شهرستان‌های فیروزکوه و دماوند از جمله منطقه لار در زمستان و سایر شرایط دیگر در برف و گل مشاهده شده است و براساس این مشاهدات می‌توان گفته که بیش از یک قلاده ‌پلنگ در استان وجود دارد.

کرمی شرایط ‌پناهگاه حیات وحش کاوده را که به‌تازگی در آن یک قلاده ‌پلنگ مشاهده و از آن تصویربرداری شده را برای زیست ‌پلنگ مناسب توصیف کرد و گفت که برای تخمین جمعیت ‌پلنگ در استان تهران روش‌های مختلفی از جمله کارگزاری دوربین‌های تله‌ای وجود دارد اما تامین این تجهیزات هزینه‌بر است البته اگر بودجه و تجهیزات مورد نیاز تامین شود قطعا آن‌ها را در مناطقی که بیشتر احتمال دارد ‌پلنگ عبور کند، نصب می‌کنیم تا وضعیت جمعیتی این گونه در منطقه بررسی شود.

به گفته کرمی، اداره محیط زیست طبیعی حفاظت محیط زیست استان تهران هزینه‌های لازم جهت ‌پایش جمعیت ‌پلنگ را به استانداری و سازمان حفاظت محیط زیست نیز اعلام کرده‌ است.

عبداله سالاری- متخصص اکولوژی و مدیریت حیات وحش- ضمن اشاره به اینکه ‌پلنگ بر اساس فهرست سرخ گونه‌های در معرض خطر اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN)، گونه‌ای در معرض خطر انقراض شناخته شده اما به‌صورت محلی برآورد یا تخمینی از جمعیت آن در کشور نداریم به ایسنا می‌گوید: ‌پلنگ و سایر گوشتخواران را نمی‌توان مانند سم‌دارانی از جمله کل و بز و قوچ و میش به‌صورت مستقیم سرشماری کرد و باید جمعیت آن‌ها را تخمین زد.

او ادامه می‌دهد: اطراف استان تهران به‌دلیل اینکه مناطق کوهستانی بسیاری دارد می‌تواند زیستگاه مناسبی برای ‌پلنگ باشد. منطقه فیروزکوه، خجیر و سرخه حصار، لار و دماوند از جمله زیستگاه‌های ارزشمند این گونه به‌حساب می‌آیند که ‌پتانسیل حضور ‌پلنگ در آن‌ها نیز ثبت شده اما اقدامات ‌پژوهشی و میدانی در زمینه تخمین جمعیت این گونه در این مناطق استان تهران انجام نشده است.

این متخصص اکولوژی و مدیریت حیات وحش بهترین و عملی‌ترین روش تخمین جمعیت ‌پلنگ را در حال حاضر استفاده از دوربین‌های تله‌ای می‌داند و اظهار می‌کند: می‌توان افراد جمعیت ‌پلنگ را از طریق تصویربرداری توسط دوربین‌های تله‌ای شناسایی کرد چراکه خال‌های روی بدن هر ‌پلنگ مانند اثر انگشت انسان متفاوت‌ است و می‌توان از طریق آن‌ها افراد جمعیتی را شناسایی کرد.

از این رو تخمین جمعیت ‌پلنگ نیازمند یک کار ‌پژوهشی و میدانی با استفاده از دوربین‌های تله‌ای است اما این نوع ‌پژوهش‌ها و دوربین‌ها هزینه‌بر است و به‌نظر می‌رسد عمده‌ترین علتی که ‌پایش جمعیت ‌پلنگ در استان تهران عملیاتی نشده است تامین نشدن بودجه لازم برای انجام این نوع ‌پژوهش میدانی است.

سالاری ‌ضمن تاکید بر اینکه ‌پایش و حفاظت از جمعیت‌های گونه‌های در معرض خطر انقراض در نقاط مختلف کشور اهمیت بسیار زیادی دارد، می‌گوید: تنوع و غنای ژنتیکی گونه در جمعیت‌های متفاوتی که در مناطق مختلف زیست می‌کنند بسیار اهمیت دارد و لازم است به‌لحاظ زیستگاهی از آن‌ها حفاظت شود تا جمعیت‌ها ‌پایدار بمانند چراکه می‌توان در آینده از وجود این جمعیت‌های ‌پراکنده به‌عنوان ذخیره‌ ژنتیک استفاده کرد. از این رو حفاظت از تمامی زیستگاه‌ها و تمامی جمعیت‌ها به‌ویژه گونه ‌پلنگ ضروری است.

به گزارش ایسنا، پلنگ ایرانی گونه‌ای در معرض خطر انقراض است که برای ادامه بقا نیاز به حمایت‌ها و اتخاذ راهکارهای کارآمدی دارد و به‌نظر می‌رسد که باید جمعیت و زیستگاه‌های گونه‌های در معرض خطر انقراض از جمله ‌پلنگ در تمامی نقاط تحت ‌پایش و بررسی دقیق قرار گیرند تا بتوان با اطلاعات کافی برنامه‌های حفاظتی برای این گونه تدوین کرد