فرافکنی متهمین قتل بابک خرمدین برای توجیه جنایت

یک کارشناس مسائل حقوقی گفت: جرایم خشونت بار علیه تمامیت جسمانی افراد ریشه‌های مختلفی دارد اما در قتل‌ها و سایر جرایم علیه تمامیت جسمانی در خانواده و حتی خودکشی، مرتکبین برای اغفال و فریب خویش و راضی کردن خود به ارتکاب جرم از مکانیسم دفاعی توجیه رفتار مجرمانه استفاده می‌کنند.

سیدمهدی حجتی در گفت‌وگو با ایسنا در رابطه با قتل بابک خرمدین و اعترافات اخیر والدین وی به ارتکاب قتل دختر و داماد خانواده گفت: باید توجه داشته باشیم که اقرار در امور کیفری بر خلاف امور حقوقی، طریقیت دارد نه موضوعیت؛ لذا نمی توان در حال حاضر به صرف اقرار متهمین این پرونده، از حالا قناعت وجدانی بر ارتکاب سایر قتل‌ها توسط آنها پیدا کرد و سایر قرائن و امارات نیز باید همسو با اقاریر متهمین باشد تا بتوان بدون هیچ شائبه ای اقرار آنها به قتل دخترشان و داماد خانواده را نیز پذیرفت بالاخص اینکه به نظر می رسد متهمین علاقه زیادی به دیده شدن و قرار گرفتن در صدر اخبار دارند.

این کارشناس مسائل حقوقی با بیان اینکه قتل‌های خانوادگی از فجیع ترین جرایمی است که می توان تصور کرد، افزود: معمولاً محیط خانواده و منزل افراد، ایمن ترین جا برای زندگی افراد محسوب می شود و افراد در محیط خانواده و در کنار بستگان درجه اول خود، بیشترین حس امنیت و آرامش را دریافت می کنند و متأسفانه ارتکاب جرایمی از این دست در محیط های خانوادگی و انتشار گسترده اخبار مربوط به آن، باعث سلب امنیت روانی افراد و کاهش احساس امنیت در محیط های خانوادگی می گردد که نتیجتاً آسیب های بزرگی در پی دارد.

حجتی در رابطه با علت وقوع چنین جرایم خشنی در محیط خانواده گفت: دلایل متعددی وجود دارد تا در نهایت یک فرد به این نتیجه می رسد که جز از طریق ارتکاب قتلِ عزیزان خود، نمی تواند مقصود خویش را حاصل کند.

این کارشناس مسائل حقوقی افزود: در مورد قتل‌های ناموسی، فشار افکار عمومی در محل یا تعصب‌های ناموسی و نگاه توأم با تلقین بی غیرتی مردم به مردان یک خانواده، فرد را مجبور به زن کشی، دختر کشی یا خواهر کشی می‌کند و در واقع مرتکب، با توجه به جمیع این عوامل و با استدلال‌هایی که در ضمیر خویش می کند، ارتکاب قتل وابستگان خویش را توجیه می کند و در قتل‌های غیر ناموسی نیز مرتکب برای اینکه خود را از عذاب وجدان و احساس گناه برهاند و از موانع اخلاقی، شرعی و فطری برای ارتکاب قتل عزیران خویش عبور نماید، در یک دوره زمانی شروع به توجیه و اغفال روانی خویش کرده و با طرح ادله ای که باعث اقناع روانی وی می شود، ارتکاب قتل را از طریق این مکانیسم دفاعی روانی برای خویش توجیه می کند؛ به نحوی که مرتکب خود را در موضعی قرار می دهد که در نتیجه، هیچ انتخابی جز ارتکاب قتل ندارد و در نتیجه، رفتار خود را موجه و قابل‌قبول تلقی می کند و حتی ممکن است به صورت زنجیره ای مرتکب قتل و سایر جرایم خشن شود.

وی افزود:  اگر یک نفر نیز توجیهات و دلایل فرد را نیز تأئید کند، استحاله رفتار مجرمانه نیز با سرعت بیشتری صورت می گیرد که در پرونده بابک خرمدین، همراهی مادر مقتول با پدر وی دقیقاً به همین فرایند منتهی شده است.

این وکیل دادگستری با اشاره به اظهارات و دفاعیات متهمین قتل بابک خرمدین گفت: در جریان تحقیقات مقدماتی و اظهاراتی که در فضای مجازی توسط رسانه‌ها منتشر شد، دیدیم که متهمین با بیان مطالبی در خصوص وضعیت اخلاقی و رفتاری مقتولین، دقیقاً متوسل به مکانیسم توجیه و فرافکنی برای موجه نشان دادن رفتار مجرمانه خویش شده و به صراحت اظهار می دارند که نه تنها عذاب وجدان ندارند بلکه از کرده خویش نیز رضایت کامل دارند و در صورتی که مجدداً در همان موضع قرار گیرند، رفتار مجرمانه خویش را تکرار می کنند.

بدین ترتیب متهمین به عنوان افرادی عادی که فاقد هرگونه اختلال روانی نیز تشخیص شده اند، آنچنان استدلال‌های خویش را قوی می دانند و از نظر روانی آنچنان خود را برای قتل فرزندان خویش اقناع کرده‌اند که بدون ابراز هرگونه پشیمانی در گفتگو با رسانه‌ها، قصد دارند دیگران را نیز به مانند خویش در ارتکاب قتل هایی که متهم به ارتکاب آن هستند توجیه کرده و آن را یک واکنش طبیعی جلوه دهند به نحوی که هر کس جای ما بود همین کار را می‌کرد!

این عضو هیأت مدیره کانون وکلای دادگستری مرکز با اشاره به این موضوع که از نظر روان شناسی جنایی، مؤلفه‌های متفاوتی برای توجیه رفتارهای خشونت بار علیه تمامیت جسمانی دخالت دارند، خاطرنشان کرد: مستحق انگاری، مقصر انگاری، غیرانسان پنداری قربانی و اینکه ارتکاب چنین رفتاری به واسطه توجیهات موجود در نهایت باعث غفران و آمرزش الهی نیز می شود به راحتی باعث می شود که افراد عادی و معمولی در یک جامعه به افرادی جنایتکار تبدیل شوند و آنچه را که برای قربانی رقم می زنند را حق او بدانند و در نتیجه از ارتکاب جرم نه تنها احساس پشیمانی و ندامت نداشته باشند بلکه با افتخار و بدون هیچ واهمه ای به بیان جزئیات آن نیز بپردازند که بسیاری از این توجیهات، ریشه در پیام های والدین و نوع تربیت افراد و تأثیر پذیری از محیط های خانوادگی و اجتماعی مختلفی دارد که فرد در آنها حضور داشته و از آنها تأثیر پذیرفته است