حرف‌های خسرو معتضد درباره «حریم سلطان»
خسرو معتضد پژوهشگر تاریخ می‌گوید در سریال «حریم سلطان» همه چیز اغراق‌آمیز است.
به
گزارش خبرآنلاین، معتضد در گفت‌و‌گو با خبرگزاری آریا درباره چگونگی توجه
به تاریخ در سریال «کلاه پهلوی» و تحریف تاریخ در سریال «سلطان سلیمان»
صحبت کرده که بخش‌هایی از آن را در ادامه می‌خوانید: –
الان سریالی با نام «معمای شاه» در حال تهیه است که کارگردان از آغاز تا
پایان کار از من مشاوره می‌گیرد. با من مشورت می‌کند. هر اشکالی هم باشد
وقتی می‌گویم رفع می‌کند. حتی سکانس را هم عوض می‌کند. به نظر من «کلاه
پهلوی» از سریال‌های خانگی و آپارتمانی خیلی بهتر است. بالاخره یک دوره از
تاریخ مملکتی را نشان می‌دهد، ولی اینکه ما بگوییم چون این سریال در زمان
جمهوری اسلامی تهیه شده همه‌اش تحریف است، چنین نیست.
–
در سریال «کلاه پهلوی» یک سری تقارن‌هایی هست. مثلا اینکه زنان را کتک
می‌زدند، چادر را از سرشان می‌کشیدند. سه جلد کتاب درباره کشف حجاب چاپ شده
است؛ اینکه رفتار پلیس با مردم خشن بوده است، وجود دارد، اما به نظر من
خیلی قشنگ‌تر می‌توانست باشد. خیلی جامع‌تر و عالی‌تر می‌توانست باشد. به
شرط اینکه نویسنده مسلط‌تر بر تاریخ باشد. تاریخ علمی است بسیار گسترده و
بسیار عمیق. من وقتی کتاب می‌نویسم، 15 سال بعد یک سند‌هایی منتشر می‌شود
که می‌گویم نه این سند‌ها بر سندهای قبلی رجحان دارد. بدون هیچ تعارفی
می‌گویم که هر کسی که می‌خواهد فیلم تاریخی بسازد باید مشاور داشته باشد.
مشاور لباس، مشاور اجتماعی، مشاور نظامی، مشاور تاریخی هم باید داشته باشد.
سریال تاریخی این است.
– الان شنیده‌ام سیروس
مقدم می‌خواهد فیلم صدام حسین را بسازد. بنده به ایشان توصیه می‌کنم این
کار را با دقت انجام بدهد. زندگی صدام ساختن به راحتی ساختن سریال «پایتخت»
و «پایتخت 2» نیست. مطالعات عمیق می‌خواهد. بنده نمی‌خواهم برای خودم شغل
درست کنم به اندازه کافی سرم شلوغ است. ایشان باید حتما تمام کتاب‌هایی که
در مورد صدام در تمام دنیا، انگلستان، آمریکا، آلمان نوشته شده بخواند.
من
برای روزنامه اطلاعات مقاله‌ای درباره صدام می‌نوشتم که به 40 کتاب مراجعه
کردم. ایشان کارگردان خوبی هستند سر مردم را گرم کرده‌اند، اما وقتی
می‌خواهند فیلم صدام را بسازند دیگر مقدم سریال‌های «پایتخت» نیستند. اگر
می‌خواهد فیلم صدام را تهیه کند حتما باید مطالعات عمیقی داشته باشد. من 10
سئوال برای ایشان طرح می‌کنم به عنوان یک دوست نه منتقد و منقد؛ کودتای
عراق چه بود؟ عبدالسلام عارف کیست؟ حزب بعث چیست؟ کودتای فوریه 1963 چه
بوده است؟ صدام حسین چگونه رقبای خود را در حزب بعث از بین برد؟ اطلاعات
ایشان درباره دیدار صدام از مشهد مقدس چه اندازه است؟ نقش صدام در حمله به
ایران چه بود؟ خانم ساجده که بوده؟ آیا ایشان همه این‌ها را می‌دانند؟
معلوم است که یک مشاور باید باشد و به ایشان راهنمایی بدهد. من برای خودم
نان در تنور نمی‌گذارم. باید با مطالعه کار شود. باید زندگی سری صدام را
بخوانند.
– «دوست عزیز ما آقای دری خیلی زحمت
کشیده‌اند. 10 سال زمان برای این کار گذاشتند. یک جاهایی داستان باید
محکمتر باشد. گفتگو‌ها در برخی جا‌ها حالت نصیحت پیدا می‌کند. جاهایی
صحبت‌ها به سخنرانی تبدیل می‌شود. یک جاهایی برای مردم این سئوال بوجود
می‌آید که زن‌هایی که رفع حجاب می‌کردند خیلی زن‌های مدرن و متجددی هستند.
لباس زن‌ها در این فیلم خیلی زیبا است در حالی که لباس زن‌ها در آن زمان به
این زیبایی نبود. همه ما عکس‌هایی از گذشته را داریم. می‌توانیم به آن‌ها
مراجعه کنیم. زن‌های ایران اصلا کت و دامن نمی‌پوشیدند. یک مانتوی بلند
می‌پوشیدند و کلاه که بر سر می‌گذاشتند به سرشان زار می‌زد. زن‌ها در این
فیلم خیلی زیبا هستند کلاه‌های بانو فرح را به سر کرده‌اند. این‌ها مشکلات
این سریال است.
– کار کارگردان، صحنه است،
فیلمبرداری است، سکانس‌بندی است، میزانسن است و محقق تاریخ باید در کنار
کارگردان باشد. به عنوان مثال چند روز پیش موردی پیش آمد که رزم‌آرا را در
لباس نخست وزیری نشان می‌داد، من به کارگردان گفتم اصلا رزم آرا در لباس
نظامی نبوده و همیشه لباس شخصی به تن می‌کرده. اصلا با او طی کرده بودند که
وقتی نخست وزیر شدی باید لباس شخصی به تن کنی.
–
دری زحمت بسیاری کشیده ولی می‌توانست خیلی زیبا‌تر این فیلم را بسازد. این
فیلم آنطوری که ما فکر می‌کردیم باید جذابیت داشته باشد، نیست. معمولا
فیلم باید مخاطب را بکشد. مخاطب باید برای دیدن فیلم له له بزند. مثل سریال
خارجی «رکس». من هر هفته منتظر بودم تا دوشنبه شود و من فیلم را ببینم.
الان در سریال «حریم سلطان» همه چیز اغراق‌آمیز است. زن‌ها لباس شیک قرن
نوزدهم می‌پوشند. زن‌ها تواضع می‌کنند، یعنی وقتی به پادشاه می‌رسند زانوی
خود را خم می‌کنند. این کار مربوط به قرن هفدهم و هجدهم بوده است. در آن
زمان در ترکیه چنین خبرهایی نبوده است. ولی آن کارگردان چون می‌خواسته کشور
خود و ترکیه را دوست داشتنی نشان بدهد تمام این صحنه‌ها را گذاشته است.
این فیلم از نظر تاریخی دروغ است. سلطان سلیمان اصلا چنین آدمی نبوده است.
این برتری‌نژاد ترک را نشان می‌دهد. شنیدم صحنه‌ای را که مربوط به تبریز
است را سانسور کرده‌اند به خاطر اینکه در تبریز 20 هزار نفر را اعدام کرده
بود. ولی در فیلم می‌گوید تبریزی‌های عزیز! این‌ها همه پانتورالسیم است.»
–
«من آدم حسودی نیستم و کارگردان هم نیستم، از روی دلسوزی می‌گویم که ای
کاش کمی عمیق‌تر به تاریخ نگاه می‌کرد. زمان رضا شاه اصلا اتومبیل جیپ
اختراع نشده بود. در اراده شهربانی اصلا کسی نمی‌توانست درجه کسی را بکند؟
در این فیلم صحنه‌هایی مثل وبا، قحطی و گرسنگی مردم وجود ندارد. در حالی که
در آن زمان مردم در اثر گرسنگی از بین می‌رفتند، اما آدم‌های این فیلم همه
سیر و شیک هستند. من امسال کتابی با عنوان «رضا شاه در گذر تاریخ»
نوشته‌ام، که خبر از، از بین رفتن مردم از فرط گرسنگی و فقر می‌دهد، اما در
این فیلم همه سیر هستند. ما هیچ سندی نداریم که آقای فروغی در آن زمان در
ایران کلاه فروخته باشد. من در هنرمندی کارگردان شکی ندارم، اما از نظر
تاریخی فیلم ایراد دارد. کار گریم و طراحی لباس در چنین فیلم‌هایی به شدت
سخت است. من آدم بی‌انصافی نیستم. گریم بازیگری که در یک آپارتمان است و
خیانت کرده قابل قیاس با گریم فیلم‌های تاریخی نیست.»
