آمار پایین ازدواج از کجا آب می‌خورد؟ مسئولیت ناپذیری جوانان یا مشکلات اقتصادی؟

 یک استاد دانشگاه به تصریح اسباب رواج سبک زندگی عاقلانه، عاشقانه و عالمانه میان جوانان و موانع ازدواج موفق پرداخت.سید علیرضا حسینی در گفتگو با ایسنا در خصوص آمار نزولی ازدواج بیان کرد: علت مشخص و آسان این آمار کاهشی بحث معیشت و اقتصادی است، کسی که ازدواج می‌کند به طبیعت این مسئله تن دهد که نفقه همسر و فرزندان خود را تأمین و بار مسائل اقتصادی را به دوش بکشد.

وی وضع اقتصادی کنونی کشور و تحریم و احتکار‌های ناشیانه اقلام ضروری و معیشتی مردم را عاملی مهم در بحران اقتصادی در سطح کشور برشمرد و افزود: در این اثنا دولتمردان و سیاست‌گذاران کشور می‌توانند تأثیرگذار عمل کرده و با وضع قوانین مناسب امر ازدواج را سهل‌الوصول کنند، کما اینکه صرف یکه‌تازی دولت در این مقوله کافی نبوده و عوامل مؤثر دیگری را نیز شامل می‌شود.

حسینی اظهار کرد: براساس گزارش‌های به‌دست‌آمده ۱۲ میلیون جوان ایرانی در سن ازدواج وجود دارند که اکثریت آن‌ها ازدواج موفقی نداشتند، لذا در دهه اخیر ۴۰ درصد کاهش آمار ازدواج به نسبت سال ۸۹ که ۸۳۰ هزار ازدواج به ثبت رسیده و سال ۹۹ که تنها ۵۳۰ هزار نفر ثبت‌شده، علاوه‌بر این ۵ میلیون جوان ایرانی در سن تجرد قطعی قرار گرفتند بدین معنا که افراد در سنین ۴۰ سال به بالا به‌کلی از ازدواج قطع امید کرده و به گذران معمول زندگی خود روی آوردند که متأسفانه این روند فاجعه و انحطاط پویایی جامعه را گوشزد می‌کند.

این استاد دانشگاه آمار پایین ازدواج در ایران را در سایر کشور‌ها نیز مورد کنکاش قرار داد و گفت: با توجه به دین و مذهب رسمی کشور و داعیه اسلامی ایرانیان باید راه‌حل مناسبی چاره‌اندیشی کرد تا که نشاط و پویایی جوانان افزایش یابد و به دستورات دینی و وظیفه شرعی خود عمل شود.

حسینی مسائل اجتماعی جامعه را نیز از موانع مؤثر در ازدواج عنوان کرد و افزود: سنت مهریه‌گیری سنگین در بعضی خانواده‌ها که اخیراً باب شده سنگ‌اندازی مهمی در راه وصال زوجین به یکدیگر است که نه‌تن‌ها استحکام زندگی زوجین را تضمین نمی‌کند بلکه عامل مهمی در انحلال و زوال اخلاقی و رفتاری طرفین حتی دلسردی بیشتر بین آن‌ها خواهد بود، لذا طبق آمار‌های موجود در دادگاه‌های خانواده بسیاری از این مهریه‌ها اصلاً وصول نمی‌شود و تنها کشمکش و تنازع‌های خانوادگی و جدایی زوجین را در پی دارد.

پژوهشگر مرکز تحقیقات فقهی_حقوقی قوه قضاییه قم، بحث جهیزیه با وسایل برند و گران‌قیمت و توقعات خانواده‌ها در این زمینه را مانع دیگری در ازدواج مطلوب برشمرد و اظهار کرد: رسم و رسومات نادرست فرهنگی در جامعه که صرفاً اشاعه تجمل‌گرایی و گران‌زیستی را در پی دارد نه‌تن‌ها عامل خوشبختی زوجین نیست بلکه عواملی مثل شیربها، مهریه بالا، جهیزیه زیاد و هزینه‌های بالای مراسم‌های عروسی تمایل جوانان را به ازدواج کاهش می‌دهد.

وی افزود: این مسائل در حالی است که با اشاعه کرونا و تعطیلی تالار‌ها و اکثر مغازه‌ها، ساده‌گرائی و دوری از مد و تجمل به افراد تحمیل شد و بسیاری از جوانان با کمترین معقول‌ترین هزینه‌ها و مراسم‌های راهی زندگی مشترک خود شدند، لذا این فرهنگی ناخواسته بود که تحمیل شد و چه‌بسا فرهنگ مبارکی را به‌دنبال داشت.

دبیر اندیشکده فقه‌وحقوق اسلامی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت اندیشه شخصی افراد را از دیگر عوامل مؤثر در کاهش آمار ازدواج برشمرد و گفت: تفکرات یکسری جوانان در خصوص تولید علم و ارتقای سطح تحصیلاتی خود یک نوع سفسطه ناپخته است، چراکه ازدواج را مانع پیشرفت علمی خود دانسته و تن به ازدواج حتی با یک مورد خوب نمی‌دهند، درحالی‌که ازدواج موفق مدارج علمی موفقی را هم در کنار خود می‌پذیرد و اولویت جوانان برای داشتن زندگی سالم و صالح، تمرکز حواس و انگیزه پیشرفت زندگی خود باید انتخاب شریک مناسب و همراه زندگی باشد تا در پرتو وی موفقیت زوجین نیز تضمین شود.

حسینی افزود: ما در دنیا باید به اهداف مطلوب واقعی خود برسیم نه آنکه با مسیر‌های واهی و نادرست جامعه همراه شویم، لذا باید سبک زندگی عاقلانه، عاشقانه و عالمانه‌ای انتخاب کرده و در کنار تحصیلات خود به‌طور معقول و مشروع به نیاز‌های درونی و غریزی خود نیز پاسخ دهیم، چراکه اسلام هم به تفکر و تعقل در امور هستی و علم‌آموزی اشاره دارد و هم ازدواج سالم و مناسب را گوشزد کرده و در هر مسئله‌ای میانه‌روی و اعتدال را هشدار می‌دهد.

این مدرس حوزوی به مسئولیت‌ناپذیری قشری از پسران جامعه اشاره کرد و گفت: با رواج تفکر علم‌افزایی صرف در بین جوانان نوعی ترس از مسئولیت و به‌عهده‌گرفتن وظایف فردی و اجتماعی افزایش‌یافته که جوانان تنها به امر آموزش و یادگیری دروس تحصیلی خود می‌پردازند بدون اینکه تخصص و مهارت و حرفه‌ای درخور فراگیرند، لذا پدر نقش یک تدارکات‌چی و مادر نیز به‌عنوان خدمات‌چی ایفای نقش می‌کنند، درحالی‌که این جوان باید در کنار درس خود حرفه‌آموزی، سخت‌کوشی و معاشرت اجتماعی فراگیرد تا در جامعه کنونی بتواند از پس خود برآمده و به مشکلات معاشرتی دچار نشود و صرفاً به‌صورت تک‌بعدی عمل نکند.

وی خاطرنشان کرد: طبق آمار‌های موجود در بین کشور‌های اسلامی ایران سومین رتبه در خودکشی بین جوانان را به خود اختصاص داده که این آمار اسفناک در اکثر موارد درنتیجه عدم مسئولیت‌پذیری، عدم اشتغال، نداشتن تخصص و حرفه‌ای کارآمد و ترس از حضور در اجتماع حاصل می‌شود، لذا جوانی که زندگی خود را پوچ می‌انگارد زندگی خود را بی‌ارزش تلقی کرده و برای رهایی از آن مرتکب خودکشی می‌شود.

این فعال اجتماعی نتیجه دیگر مسئولیت‌ناپذیری جوانان را گرایش به ازدواج سفید و داشتن روابط جنسی نامشروع و بی‌قیدوبند برشمرد و اظهار کرد: نداشتن شغل مناسب، مشکلات اقتصادی، عدم تخصص حرفه‌ای و بی‌پروایی اعتقادی و ارزشی جوانان را به سمت روابط آزاد سوق می‌دهد چراکه در این صورت هیچ مسئولیتی برای وی پدیدار نمی‌شود و به بدل ازدواج روی می‌آورد تا به نیاز‌های خود پاسخ دهد.

حسینی در پایان به مسئولیت متصدیان فرهنگی جامعه اشاره کرد و گفت: باید مؤلفه ازدواج آسان، پایدار و آگاهانه جایگزین رسومات نادرست و سنگ‌انداز جامعه شده و فرهنگ ازدواج ساده گرا ملموس شود، لذا پدر و مادر نیز بخشی از این فرهنگ‌سازی را برعهده‌گرفته و با استناد به آیات، روایات و تجارب معیشتی و عقلی خود به اقناع جوانان بپردازند چراکه تکامل وجودی انسان و صعود سیر معنوی روحی و عفت، پاک‌دامنی، آرامش و امنیت خاطر و بقای نسل بشریت درگرو امر ازدواج است.