عربستان سعودی اولین جشنواره بین‌المللی فیلم خود را در حالی راه‌انداخت که اتهامات متعددی علیه این رژیم مطرح بود مبنی بر اینکه دولت سعی دارد تا از فرهنگ استفاده کند و از این طریق سابقه بد حقوق بشری خود را سفید جلوه دهد. این جشنواره تنها چند روز پس از آن برگزار شد که میزبانی مسابقات فرمول یک جنجال‌های مشابهی در این زمینه ایجاد کرد.

جشنواره فیلم «دریای سرخ» که امسال اولین دوره‌اش را برگزار کرد با حضور مهمانان بین‌المللی از جمله هیلاری سوانک، کلایو اوون و ونسان کسل برگزار شد. عربستان در حالی سعی دارد از این جشنواره به عنوان لحظه‌ای برای تغییر یاد کند که تنها ۴ سال پیش ممنوعیت سینما در این کشور لغو شد و با این حال این موضع جدید از سوی برخی از آنهایی که روی فرش قرمز راه رفتند پذیرفته شد.

با این حال این جشنواره ماه‌ها از سوی منتقدان تحریم شده بود و آنها هشدار می‌دادند که مقامات عربستان می‌خواهند از زرق و برقی تجاری بهره بگیرند تا توجه بین‌المللی را از نقض حقوق بشر در داخل و خارج این کشور منحرف سازند.

در واقع در زمان ولیعهد و حاکم واقعی امروز یعنی محمدبن سلمان، مقامات سعودی مخالفت‌های سیاسی را در داخل کشور سرکوب کردند و منتقدان را حتی فراتر از مرزهای این کشور تعقیب کردند. معروف‌ترین این موارد قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار در سفارت این کشور در ترکیه بود.

مداوی الرشید استاد مدرسه علوم سیاسی و اقتصادی لندن و از منتقدان برجسته دولت عربستان، در این زمینه گفت: برگزاری یک جشنواره فیلم بدون آزادی بیان فقط جنبه تبلیغی دارد. ورزش و هنر هرگز جایگزین اصلاحات واقعی که دربرگیرنده حقوق مدنی و سیاسی است نخواهد شد. نمایش فیلم‌های بین‌المللی در واقع پوششی است برای سناریوی شوم بازداشت‌ها، سر بریدن‌ها و قتل توسط رژیمی که پس از دست زدن به جنایات متعدد در یمن و علیه شهروندان خودش، اکنون می‌خواهد از انزوایی که در آن است بیرون بیاید.

اوایل امسال وقتی اعلام شد این جشنواره برگزار می‌شود، سامی خان کارگردان نامزد اسکار از جمله افرادی بود که از هنرمندان خواست تا از آن دور بمانند و این درخواست را در اعتراض به سابقه نگران کننده این کشور در زمینه حقوق بشر طرح کرد.

وی در بیانیه‌ای که به صورت عمومی منتشر شد نوشت: جامعه بین‌المللی سینما نباید اجازه دهد توسط عربستان سعودی خریده شود و برای سفیدشویی کردن جنایت وحشتناکش از آنها بهره ببرد.

او تاکید کرد هرچند انتظار دارد این اعلام موضع عمومی موجب پیامدهای مالی و از بین رفتن شهرتش بشود، اما همچنان از دیگران می‌خواهد این جشنواره را محکوم کنند. وی گفت: احتمالاً من بهای این کار را خواهم پرداخت… اما هر روز بیشتر از پیش از اینکه دولت‌های سرکوبگر از صنعت جهانی فیلم بهره می‌گیرند تا اعتبار رفته خود را به دست بیاورند، ناراحت هستم.

این جشنواره منتقدان دیگری نیز داشت از جمله اوروا نایریبیا فیلمساز سوری و مدیر هنری جشنواره بین‌المللی فیلم مستند آمستردام که سال ۲۰۱۹ و زمانی که برای نخستین بار راه‌اندازی این جشنواره پیش از شیوع کرونا طرح شد علیه آن صحبت کرده بود.

دیده‌بان حقوق بشر نیز از چهره‌های مشهور خواست تا در برنامه فرمول یک عربستان که اوایل همین ماه در عربستان برگزار شد شرکت نکنند و به پلتفرم‌های موجود برای حقوق بشر توجه داشته باشند.

گروهی که در این زمینه کمپینی به راه انداختند تاکید داشتند که: در ظاهر جشن‌ها برای نشان دادن دوره‌ای شگفت‌انگیز است. اما اگر نگاهی به زیر ماجرا داشته باشید متوجه می‌شوید دولت سعودی قصد دارد تا از این افراد مشهور برای سفید کردن سابقه کثیفش در حقوق بشر استفاده کند.

آنها تاکید کرده بودند که عربستان سعودی سابقه سوء‌استفاده از افراد مشهور و رویدادهای مهم بین‌المللی را برای منحرف کردن اذهان عمومی در توجه به این روش همیشگی خود دارد.

نامزد خاشقچی نیز ماه پیش از جاستین بی‌بر خواننده کانادایی خواسته بود تا اجرای برنامه خود در حاشیه فرمول یک را لغو کند و به وی هشدار داده بود که این روش رژیم سعودی است تا از سلبریتی‌ها برای بازگرداندن آبرویش به عنوان رژیمی که منتقدانش را می‌کشد استفاده کند.

پیش از اجرای مسابقات فرمول یک در عربستان، لوییس همیلتون قهرمان فرمول یک جهان نیز گفت با قوانین «وحشتناک» حقوق بشری عربستان سعودی موافق نیست و از مسئولان فرمول یک خواست تا اقدامات بیشتری انجام دهد و کشورهای برگزار کننده رقابت‌ها را از نظر مسایل حقوق بشری در نظر بگیرد