رسول سلیمی : درحالی‌که یکی از چالش‌های مجلس یازدهم، پایین بودن نرخ مشارکت (۴۲.۶) و ثبت منفی‌ترین این نرخ در تمام انتخابات ادوار مجلس پس از انقلاب  است، تعداد زیادی از نمایندگان، کمتر از ۲۰ درصد رأی واجدان شرایط رأی حوزه‌های انتخابیه خود را کسب کرده‌اند. موضوعی که مقبولیت آن‌ها را متزلزل کرده است.

سؤال اینجاست هر نماینده مجلس، چند درصد از مردم حوزه انتخابیه خود را نمایندگی می‌کند؟ برابر آمارهای مندرج در کتاب «معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی» انتشارات روابط عمومی مجلس، شاخص مقبولیت نمایندگان مجلس دوازدهم، ب شکننده و متزلزل است.

 محاسبه نسبت رأی نمایندگان به واجدان شرایط رأی هر حوزه، نشان‌دهنده فاصله مردم از صندوق رأی و نظام انتخابات است و نمایندگان مجلس، در عمل نماینده اقلیتی از مردم حوزه انتخابیه خود هستند. برای مثال در تهران که بیش از چهار میلیون واجد شرایط رأی دارد، تنها یک‌میلیون وششصد هزار نفر در انتخابات شرکت کردند و ۵ نفر از نمایندگان تهران کمتر از ۵۰ هزار رأی داشته‌اند!

این موضوع جالب است که به‌جز یک نماینده، هیچ فردی در مجلس نتوانسته بالای ۴۰ درصد رأی مأخوذه واجدان شرایط رأی را ثبت کرد و ۷۰ درصد (۲۰۴ نفر) نمایندگان فعلی مجلس کمتر از ۲۰ درصد واجدان شرایط رأی را نمایندگی می‌کنند..

 مجلس یازدهم دارای بیشترین میزان نماینده طیف اصولگرا با ۲۳۸ نماینده، ۲۰ اصلاح‌طلب، ۳۸ نفر مستقل و ۵ اقلیت دینی است و نکته اینجاست که فقط سه نماینده (علی جدی – محمد موحد – احمد یزدان زاده) توانسته‌اند بیش از ۴۰ درصد واجدان شرایط رأی را به دست آوردند و بقیه آن‌ها درصدهایی نازل‌تر را کسب کرده‌اند.

این آمار در سطح ملی معنای متفاوتی داشته است. کمترین میزان تعداد رأی مأخوذه نمایندگان، متعلق به علی‌اصغر باقرزاده (نماینده بابلسر) با ۵۹۱۶ رأی در مقایسه با کل نمایندگان مجلس است. اگرچه مجتبی بخشی پور (نماینده اسلام‌آباد غرب) صرفاً ۲ درصد آراء واجدان شرایط رأی را کسب کرده است که در مقیاس یک‌میلیون و پانصد هزار نفر واجدان شرایط رأی حوزه انتخابیه، مقبولیتی بسیار شکننده دارد.

سمنان رکورددار کمترین میزان رأی مأخوذه در مقیاس استان‌ها است و در جامعه نیم میلیون نفری واجدان شرایط رأی صرفاً ۲۲۱ هزار نفر در انتخابات شرکت کرده‌اند اما بیشترین میزان رأی مأخوذه استانی بعد از تهران به فارس تعلق دارد که از بین جمعیت حدود ۳ میلیونی واجدان شرایط رأی، صرفاً ۱۴۴۵۳۸۷ رأی به صندوق ریخته شده است.

در بین نمایندگان فعلی مجلس، صرفاً ۱۰۹ نماینده سابقه نمایندگی قبلی دارند و ۱۸۲ نفر آن‌ها فاقد سابقه قبلی در مجلس هستند. از بین افراد گروه دوم که سابقه نمایندگی ندارند، مهدی باقری نماینده زنجان کمترین میزان رأی واجدان شرایط رأی را داشته است. از همین گروه، ۱۳۶ نفر کمتر از ۲۰ درصد رأی واجدان شرایط رأی حوزه انتخابیه خود را دارند و ۷۲ نفر آن‌ها زیر ۱۰ درصد آراء استان خود را نمایندگی می‌کنند.

از  میان روسای کمیسیون‌های تخصصی مجلس که زیر ۱۰ درصد رأی واجدان شرایط رأی را داشته‌اند علیرضا منادی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات، حسن شجاعی علی‌آبادی رئیس کمیسیون اصل ۹۰ و عزت اله اکبری تالارپشتی رئیس کمیسیون فرهنگی حضور پررنگی دارند.

حالا با گذشت بیش از ۲۰ ماه از آغاز فعالیت مجلس یازدهم، آمارها نشان می‌دهد نمایندگان فعلی مجلس، در فاصله معناداری از مردم قرار دارند. مردمی که یا در انتخابات شرکت نکرده‌اند و یا به منتخب حوزه انتخابیه خود، رأی نداده‌اند. این موضوع که حاکی از کاهش شدید سرمایه‌های اجتماعی دارد، نمایندگان مجلس را در وضعیت ناپایداری قرار می‌دهد. از مهم‌ترین پیامدهای این وضعیت آن است که هر تصمیم نمایندگان اگرچه قانونی است اما در عمل موافقت و رضایت اکثریت مردم را به دنبال ندارد. این همان موضوعی است که مفهوم وکالت یا نمایندگی را تحت‌الشعاع قرار داده و عوامل مؤثر بر کاهش مشارکت مردم در انتخابات را برجسته می‌کند. مؤلفه‌هایی که درنهایت مصالح و منافع ملی را تحت تأثیر منفی قرار داده و همراهی مردم با مجلس و دولت را کم‌رنگ می‌کند. این همان زنگ خطری است که انتظار می‌رود نمایندگان مجلس، معنای آن را به‌خوبی درک کرده و در تصمیم‌گیری‌ها با تدبیر بیشتری رفتار نمایند