پشت پرده مافیای «جعل شرکت» برای دورزدن مالیات

در حال حاضر برای تأسیس و ثبت تغییرات شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری، سازوکاری جهت احراز هویت اعضای هیئت‌مدیره و راستی‌آزمایی امضای آنان وجود ندارد. درواقع با دردست‌داشتن کپی کارت ملی و شناسنامه ‌ شما و همچنین جعل کردن امضایتان، می‌شود به راحتی شما را عضو هیئت‌مدیره یک شرکت کرد. در مراحل ثبتی بدون راستی‌آزمایی، فرض را بر صحت و اصالت امضای شما در صورتجلسات ارائه شده توسط متقاضی گذاشته و از شخص شما هیچگونه استعلام و تأییدی گرفته نمی‌شود. در نهایت پس از ثبت نهایی صورتجلسات هم کمترین اطلاع‌رسانی به شما حتی در حد پیامک انجام نمی‌شود.

البته برای مسئولان سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و مؤسساتی که از ثبت شرکت برای دیگران امرار معاش می‌کنند، این خبر تازه‌ای نیست. این مردم هستند که از همه‌جا بی‌خبر و به طور ناگهانی با بدهی مالیاتی و ممنوع‌الخروجی مواجه می‌شوند.

تجربه ‌تلخ قربانیان جعل امضا

شاید لازم باشد یکبار نام خود و اطرافیانتان را در سامانه روزنامه رسمی به نشانی rrk.ir جستجو کنید تا مطمئن شوید که عضو شرکتی نیستید. در غیر این صورت احتمالاً به صورت ناگهانی پس از توقیف اموال و یا مواجه شدن با مشکل در هنگام خروج از کشور از عضویت چندین ساله خود در یک شرکت آگاه می‌شوید. ناگزیر جهت احقاق حقوق خود مسیر طولانی و پرهزینه شکایت را طی می‌نماییدمی نمایید تا ثابت کنید که امضایتان جعل شده است و هیچ ارتباطی با شرکت ندارید. اگر پس از هزینه ایاب ‌ و  ‌ذهاب، مشاور حقوقی، وکیل و کارشناس خط شکایتتان به جایی نرسید خیلی غافلگیر نشوید. ممکن است امضای شما را طوری با ظرافت جعل کرده باشند که کارشناسان خط هم ادعای شما را نپذیرند. اما اگر خوش‌شانس باشید و بتوانید ادعای خود را ثابت کنید تازه به نقطه آغازین خواهید رسید. یعنی پس از رفت‌وآمدهای متعدد و مراجعه به اداره آگاهی، ثبت شرکت‌ها، دادسرا، دادگاه بدوی و تجدیدنظر تازه ثابت خواهد شد که شما عضو آن شرکت نیستید.

 حالا باید امیدوار باشید و دعا کنید که دوباره کسی هوس سوءاستفاده از کپی مدارک هویتی شما به سرش نزند. چون سازوکاری برای پیشگیری از آن وجود ندارد. چیزی که گفته شد یک افسانه یا داستان فانتزی نیست؛ بلکه در عالم واقع آن هم فقط در یکی از شرکت‌هایی که گزارش ‌ آن به خبرگزاری رسیده برای چندین خانم و آقا اتفاق افتاده است. در این پرونده، یک شرکت به راحتی اقدام به جعل امضای این افراد و استفاده از نام و اعتبار آنان نموده است. در نهایت پس از دو سال رفت‌وآمد به مراجع قضایی و اثبات جعل، هنوز نامشان از اعضای هیئت‌مدیره شرکت مذکور خارج نشده.

مُهر تایید رییس کمیسیون اصل نود مجلس به وجود مشکل

شاید در وهله اول قابل باور نباشد که حفره‌ای قانونی با این ابعاد، در یکی از ادارات زیرمجموعه قوه قضاییه وجود دارد. اما این اتفاق مکرراً در حال وقوع است. حسن شجاعی، رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی چندی پیش در مصاحبه‌ای با رسانه‌ها وقوع این امر را تصریح کرده است:

 ««قربانیان این تخلفات به صورت اتفاقی متوجه می‌شوند که نامشان بدون اطلاع قبلی، به عنوان یکی از اعضای هیئت‌مدیره ‌ یا سهامداران یک شرکت قید شده است. بدیهی است جعلی بودن امضای صورتجلسات شرکت‌ها، می‌تواند منجر به تحمیل بدهی‌های مالیاتی، ممنوع‌الخروجی و توقیف اموال قربانیان و در نتیجه تشکیل پرونده‌های متعدد کیفری و حقوقی در دستگاه قضا شود.»

وی افزود: «مشکل اصلی، فقدان سازوکار احراز هویتِ برخطِ جمیعِ ذی‌نفعان در زمان ثبت شرکت و صورتجلسات تغییرات است. پس از اتمام مراحل نیز غیر از فرد ثبت‌کننده، اطلاع‌رسانی و ابلاغی به سایر ذی‌نفعان، حتی در حد ارسال پیامک انجام نمی‌شود.»

احراز هویت الکترونیکی راهکار جلوگیری از جعل

احراز هویت و تصدیق الکترونیکی چیزی شبیه به سازوکار رمز دوم پویای بانک برای خرید اینترنتی است که تا رمز در سامانه وارد نشود عملیات خرید تکمیل نمی‌شود. نمونه این سازوکار در برخی از سامانه‌های تأمینتامین اجتماعی، تعویض و انتقال سیم‌کارت و … در کشور انجام می‌شود. کافی است هنگام تأسیس و ثبت صورتجلسات تغییرات یک شرکت افرادی که ذی‌نفع هستند، از طریق سامانه ثنا با یک پیامک حامل کد تأیید، احراز هویت الکترونیکی شوند.

 احراز هویت و تصدیق الکترونیکی تمام اعضای هیئت‌مدیره به معنی طولانی شدن فرایند ثبت شرکت‌ها نیست. بلکه صرفاً فرد متقاضی هنگام اقدام به ثبت تأسیس شرکت یا تغییرات آن، با اعضای هیئت‌مدیره هماهنگ خواهد کرد که پیامک‌های کد تایید احراز هویت الکترونیکی را برای او بفرستند؛ یا خودشان شخصاً از طریق لینک درج شده در پیامک اقدام به درج کد مختص به خود نمایند. در این سازوکار لازم خواهد بود که تا زمانی که کد تایید هر کدام از افراد در سامانه ثبت شرکت‌ها وارد نشود، نتوان شخص را به عنوان عضو هیئت‌مدیره شرکت منصوب کرد. به همین سادگی و با کمترین هزینه از حقوق قانونی و امنیت روانی مردم صیانت شده و از ایجاد تعداد زیادی شرکت صوری با قصد فرار مالیاتی و تعداد زیادی پرونده در دستگاه قضا جلوگیری می‌شود. این یعنی درآمد بیشتر برای دولت به خاطر کاهش فرار مالیاتی و هزینه کمتر برای دستگاه قضا به‌خاطر کاهش ورودی پرونده‌ها.

دایره گسترده جعل عنوان در سایه نبود احراز هویت

 مسئله جعل در هرجایی که احراز هویت به صورت فردمحور و صرفاً با تطبیق تصویر کارت ملی و چهره فرد یا اسکن اثرانگشت انجام می‌شود قابل وقوع است. برای مثال نقل و انتقالات در دفاتر اسناد رسمی، افتتاح حساب در بانک‌ها و تمدید جوازهای کسب‌وکار از جمله مواردی هستند که برای امنیت بیشتر، نیاز به احراز هویت الکترونیکی دارند. درواقع لازم است هرجایی که امضای فرد برای وی تکلیف قانونی ایجاد می‌کند، برای شماره تلفن همراه وی پیامک ارسال شود. با این شیوه هم خود فرد از عملیات مطلع شده و آن را تأیید می‌کند هم متصدی آن اداره در احراز هویت متقاضیان دچار مشکل نخواهد شد.

احراز هویت الکترونیکی در ایستگاه پایانی

مدتی است که ادارات ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری، ثبت تأسیس و تغییرات را منوط به عضویت در سامانه ثنا برای تمام اعضای هیئت‌مدیره کرده‌اند. این امر مقدمه‌ای برای احراز هویت الکترونیکی است که البته کافی نیست. در حال حاضر ثبت‌نام ثنا در این ادارات کارکردی برای احراز هویت ندارد. هیچ‌گونه ابلاغی در خصوص شرکت‌ها نه به صورت پیامکی نه در سامانه ابلاغ الکترونیکی قوه قضاییه به افراد انجام نمی‌شود.

سابقه اقدامات انجام شده در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و اداره کل ثبت شرکت‌های تجاری و مؤسسات غیرتجاری خصوصاً در چند ماه اخیر مثبت بوده است. اقداماتی از قبیل توسعه سامانه ثبت من شایسته تقدیر است. انتظار می‌رود مسئولین ذی‌ربط جهت حفظ حقوق عامه فعال‌کردن سازوکار احراز هویت الکترونیکی و ابلاغ نهایی پس از ثبت صورتجلسات شرکت‌ها را در اولویت کار خود قرار دهند