دروغ سیزده از کجا وارد فرهنگ ایران شد؟

در برخی از کشورها مانند آمریکا، انگلستان، اتریش، نیوزیلند و… روز یکم آوریل روز دروغ است؛ بدین‌صورت که افراد از صبح تا ظهر به دروغ‌گویی و شایعه‌پراکنی می‌پردازند و در پایان روز باید دروغ‌شان را فاش کنند. در این میان، شخصی که بعدازظهر دروغی بگوید «احمق آوریل یا April Fool» لقب می‌گیرد!

در این روز، برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی، مجموعه‌های تفریحی، شبکه‌های اجتماعی مثل توییتر، اینستاگرام، فیس‌بوک(متا) و… سرشار از دروغ‌های ریز و درشتی‌ است که افراد برای هم لقمه می‌گیرند. البته این روزها و با گسترش اطلاعات و دانش عمومی، دست دروغ‌گوها رو شده و افراد زودباور هم کم‌تر رکب می‌خورند.

درباره چگونگی پیدایش دروغ یکم آوریل، اطلاعات چندان دقیقی در دست نیست، اما گمانه‌زنی‌های پراکنده و مختلفی در مورد ریشه این رسم مطرح است، که یکی از معروف‌ترینِ آن‌ها را به اقدام پادشاه فرانسه، شارل نهم، نسبت می‌دهند. این پادشاه در سال ۱۵۶۴ و هنگام اصلاح تقویم گریگوری، جشن‌های سال نو را از اول ماه آوریل، به اول ماه ژانویه منتقل کرد، اما بعد از این تغییر، مخالفان همچنان مصرّانه در روز اول آوریل عید را جشن می‌گرفتند و موافقان، آن‌ها دست انداخته و احمق‌های آوریل می‌نامیدند.

این رسم سال‌هاست که به‌صورت پراکنده و غیرجدی میان مردم ایران هم رایج است. به‌صورتی‌که افراد با ذکر یک شوخی در جمع‌های خانوادگی، یا انتشار تصاویر ساختگیِ ازدواج یا طلاق در صفحات شخصی، دیگران را دست می‌اندازند. هرچند دروغ به هر شکل و هر نحوی مذموم و ناپسند است اما دانستنِ نحوه شوخی با دیگران، می‌تواند لحظات مفرحی ایجاد کند. البته این شوخی‌ها به مذاق همه‌کس خوش نمی‌آید و نیازمند وسواس در انتخاب فردی با ظرفیت پذیرش بالایی برای شوخی‌ است.