استاندارد دوگانه انگلیس و غربی‌ها در قبال جنایات جنگی

دیوید هرست، تحلیلگر روزنامه میدل ایست آی در تحلیلی درباره تزویر کشورهای غربی در رویکردشان درباره جنایات جنگی در جهان می‌نویسد:

هر چند درخواست‌ها برای انجام تحقیقات درباره وقوع جنایات جنگی در اوکراین در حال افزایش است یک مشکل کوچک وجود دارد. امروز همان کشورهایی که خواستار عدالت بین‌المللی در رابطه با رفتار سربازان روسیه هستند، خودشان به طور مداوم تحقیقات در مورد جنایات جنگی مستند شده‌ای که به نام آنها مطرح شده را تخریب کرده و به تأخیر انداخته‌اند.”

« اوکراین دقیقاً دلیلی است برای آن که اعضای ائتلاف ناتو – عمدتاً آمریکا و انگلیس – باید در قبال حفظ چارچوب عدالت بین‌المللی در ارتباط با زمانی که سربازان خودشان عامل حمله و بمباران بوده‌اند، وسواس به خرج دهند.

اما آنها نه تنها در قبال انجام تحقیقات کامل در قبال جنایات خودشان کوتاهی کرده‌اند، فعالانه مانع اجرای کار نهادهایی مانند دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) شده‌اند. این مانع تراشی بر سر راه عدالت چند دهه قدمت داشته و تا امروز نیز همچنان با به کار گیری هر قدرتی که بتواند، ادامه دارد.

گل سر سبد حمله آنها به عدالت بین‌المللی، تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا برای تحریم فاتو بنسودا، دادستان ارشد دیوان کیفری بین‌المللی و فاکیسو موچوچوکو، یکی دیگر از مقامات ارشد دادستانی بود.

ترامپ تحقیقات آنها در مورد جنایات جنگی آمریکا در افغانستان و جنایات اسرائیل در فلسطین را “یک وضعیت اضطراری ملی” اعلام کرد. علاوه بر این، مایک پامپئو، وزیر امور خارجه وقت آمریکا هم اعلام کرد که آمریکا صدور ویزا را برای برخی از افراد ناشناس “دخیل در تلاش‌های دیوان کیفری بین‌المللی برای تحقیق در مورد پرسنل آمریکایی” محدود کرده است.

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، تحریم‌های کشورش علیه دیوان کیفری بین‌المللی را لغو کرد، اما دولت وی همچنان به محکوم کردن و ابراز مخالفت علیه تحقیقات آن در مورد جنایات جنگی ارتکابی مرتبط با اسرائیل ادامه می‌دهد.

هنگامی که دیوان کیفری بین‌المللی در نهایت تایید کرد تحقیقاتی درباره اقدامات اسرائیل در فلسطین می‌گشاید، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در بیانیه‌ای گفت: “دیوان کیفری بین‌المللی صلاحیتی در این مورد ندارد. اسرائیل یکی از اعضای دیوان کیفری بین‌المللی نیست و به صلاحیت داشتن این دیوان رضایت نداده است و ما نگرانی‌هایی جدی در مورد تلاشهای دیوان کیفری بین‌المللی برای اعمال اختیار خود بر پرسنل اسرائیلی داریم. فلسطینی‌ها واجد شرایط عنوان یک کشور مستقل نیستند و بنابراین واجد شرایط عضویت به عنوان یک کشور، شرکت به عنوان یک کشور در دیوان کیفری بین‌المللی یا تفویض صلاحیت قضایی به این دیوان نیستند.”

لحن بلینکن نسبت به لحن پامپئو همراه با خشم کمتر و تفکر بیشتر بوده است، اما سیاست تغییری نکرده است.

بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس، اخیرا مستقیماً روس‌ها را از بابت آنچه به نام آنها در اوکراین انجام می‌شود مورد بازخواست قرار داد. جانسون گفت که این خیانت به اعتماد هر مادری است که “در حالی که پسرش عازم پیوستن به ارتش میشود با افتخار برای خداحافظی با او دست تکان می‌دهد”.

جانسون در حالی طبق صحبتهایش از زندگی واقعی در روسیه غافل است صحبتهایش را با این هشدار پایان داد: “مسئولان اقدامات پاسخگو خواهند شد و تاریخ به خاطر خواهد سپرد که چه کسی نگاهش را متوجه سمت دیگری کرد.”

چگونه یک نخست وزیر انگلیس انتظار دارد در حالی که کشور خودش دفعات بیشماری نگاهش را در قبال جنایات جنگی مرتبط با خودش به سمت دیگری گرفته، حرفش جدی گرفته شود؟

بمب افکن‌های ائتلاف تحت رهبری آمریکا در عراق تمامیت یک جمعیت غیرنظامی را هدف حمله قرار دادند و اسم عملیاتشان را گذاشتند: “شوک و حیرت”. تخمین‌ها درباره کشته‌های عراقی ناشی از این جنگ از کمتر از ۳۰۰۰۰۰ تا بیش از یک میلیون نفر متغیر هستند. “پروژه هزینه‌های جنگ” در دانشگاه براون محاسبه کرده که حداقل ۵۰۰۰۰۰ نفر در جنگ‌های آمریکا پس از ۱۱ سپتامبر در افغانستان، عراق و پاکستان کشته شده‌اند.

تلاش‌ها برای تحقیق درباره کشتار و شکنجه غیرنظامیان در افغانستان و عراق بارها تضعیف شده‌اند.

بنسودا، دادستان دیوان کیفری بین‌المللی کیفری بین سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۸، با رها کردن تحقیقات خود در مورد ادعاهای مربوط به ارتکاب جنایات جنگی ازسوی سربازان انگلیسی در عراق، خاطرنشان کرد که به ‌رغم یک دهه تحقیقات داخلی، هیچ اتهامی علیه هیچ سربازی مطرح نشده است “و این نتیجه قربانیان را از عدالت محروم کرده است. “

بنسودا خاطرنشان کرد: “این واقعیت که ادعاهای بررسی شده توسط مقامات انگلیس منجر به اجرای پیگرد قانونی نشده به این معنی نیست که این ادعاها شانس موفقیت کمی داشته و اسباب زحمت بوده‌اند. حداکثر به این معنی است که نهادهای داخلی مجری تحقیقات نمی‌توانسته‌اند شواهد کافی برای ارجاع پرونده‌ها برای تعقیب فراهم کنند و اینکه در قبال پرونده‌های ارجاع شده چشم انداز واقع بینانه‌ای برای صدور حکم محکومیت طی یک محاکمه کیفری وجود نداشته است.

ویکی لیکس بیش از هر کس دیگری برای علنی ساختن جنایات جنگی در عراق به ویژه با منتشر کردن ویدیوی محرمانه از حمله یک هلیکوپتر آپاچی به ده‌ها غیرنظامی، از جمله دو روزنامه نگار، در منطقه‌ای در حومه بغداد، تلاش کرد. جولیان آسانژ، مسئول ویکی لیکس، اکنون در زندان بلمارش انگلیس به سر برده و به اتهام نقض قانون جاسوسی در انتظار استرداد به آمریکا است.

زمانی که در ۱۴ مه ۲۰۱۸ بیش از ۶۰ فلسطینی غیرمسلح در ضمن تظاهرات در نزدیکی حصار اطراف نوار غزه توسط نیروهای اسرائیلی به ضرب گلوله کشته شدند، انگلیس نگاهش را به سمت دیگری دوخت. جنایات جنگی در اراضی اشغالی تقریباً هر هفته با کشتن فلسطینیان توسط سربازان اسرائیلی رخ می‌دهند.

جانسون تحقیقات دیوان کیفری بین‌المللی در مورد جنگ غزه در سال ۲۰۱۴ و شهرک‌سازی‌های اسرائیل در کرانه باختری اشغالی و همچنین حملات موشکی حماس از سمت نوار غزه را “حمله به اسرائیل” نامید.

انگلیس فعالانه در حملات پهپادی رخ داده در زمان دولت باراک اوباما مشارکت کرد. باراک اوباما ۱۰ برابر بیشتر از جورج بوش، رئیس جمهور قبل از خودش از چنین حملاتی استفاده کرد. در مجموع ۵۶۳ حمله، عمدتاً با استفاده از پهپاد اهدافی را در پاکستان، سومالی و یمن در طول دو دوره دولتهای اوباما هدف گرفتند در حالی که در مقام مقایسه، ۵۷ حمله از این دست در دوره بوش رخ داد.

بر اساس گزارش‌های ثبت شده از سوی دفتر روزنامه نگاری تحقیقی، بین ۳۸۴ تا ۸۰۷ غیرنظامی در آن کشورها کشته شدند.

انگلیس همچنین در قبال یمن هم نگاهش را به سمت دیگری دوخت، جایی که طبق برآوردها تعداد قربانیان در آنجا تا پایان سال ۲۰۲۱ به سطح ۳۷۷۰۰۰ نفر بالغ شده است. این کشور از تبعیت از آمریکا در توقف فروش تسلیحات به عربستان خودداری کرد.

انگلیس تنها پس از سال‌ها فشار و طرح نامه‌ای از سوی ۱۰۰ نماینده پارلمانش موافقت کرد که از شاهدان در پرونده نسل‌کشی اعضای مسلمان قوم روهینجای میانمار که از سوی گامبیا به دیوان بین‌المللی کیفری ارجاع شد، حمایت مالی کند.

اما خود انگلیس هنوز یک طرف رسمی در این دادرسی نیست.

از میان همه طرفهای درخواست‌ کننده برای تشکیل دادگاه مربوط به جنایات جنگی در اوکراین، وقیح‌ترین آنها خود اسرائیل است.

اسرائیل رژیمی است که بر اساس جنایات جنگی ساخته شده است. حتی قبل از ایجاد این رژیم، مساله قتل عام تانتورا وجود داشت. سپس کفر قاسم، خان یونس، صبرا و شتیلا، جنگ‌های لبنان و هر عملیات علیه غزه مطرح شدند. فهرست قتل عام‌های انجام شده توسط نیروهای اسرائیلی آنقدر طولانی است که الفبای خود را تشکیل می‌دهد.

همین یک سال پیش بود که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر پیشین اسرائیل، تحقیقات دیوان بین‌المللی کیفری در مورد جنایات جنگی مربوط به اسرائیل را “یهود ستیزانه” خواند. امروز یائیر لاپید، وزیر امور خارجه این رژیم با متهم کردن روسیه به جنایات جنگی، تابوی حمله به روسیه از سوی اسرائیل را شکست.

لاپید بدون هیچ گونه کنایه‌ای گفت: “کشوری بزرگ و قدرتمند بدون هیچ توجیهی به همسایه کوچکترش حمله کرده است. بار دیگر زمین آغشته به خون غیرنظامیان بی گناه است!”

پس چگونه کشورهای پیشرو غربی می‌توانند امیدوار به تضمین یک عدالت بین‌المللی کارآمد باشند؟ چیزی که مورد نیاز است و اوکراین برای آن فریاد می‌زند. لکه روی وجدان ما چقدر بزرگ است؟ و چرا وقتی غرب در مورد جنایات جنگی داد سخن سر میدهد، کسی در خاورمیانه، آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی چندان به حرفهایش گوش نمی‌دهد؟

چه چیزی به انگلیس این حق را می‌دهد که درباره نظم جهانی مبتنی بر قوانین علیه مستبدها موعظه کند، در حالی که جنگ‌های خودش – که به نام دموکراسی و مسئولیت پذیری انجام شدند – چنین صدمات وحشتناکی را به مردم بی گناه وارد کرده‌اند؟

در زیر بمباران، به سختی می‌توان به غیرنظامیان گفت که دارند برای یک آرمان عادلانه می‌میرند.

یک عراقی که در مورد تجربه عملیات “شوک و حیرت” در سرزمین خود صحبت می‌کند، می‌تواند به راحتی معادل یک اوکراینی باشد که امروز در مورد حمله روسیه صحبت می‌کند: او گفت: “من آن را واقعاً یک جنگ کثیف می‌نامم زیرا آنها می‌خواهند سریعاً آن را از بین ببرند. بنابراین آنها یا تاسیسات تصفیه آب، تاسیسات برق و همه چیزهای ضروری برای مردم را هدف قرار می‌دهند، که این خوب نیست. هر جایی که شما زندگی می‌کنید، دست کم چیزی مهم برای هدف گرفتن وجود دارد.”

جهان به یک دادگاه کیفری بین‌المللی نیاز دارد که در قبال هر جنگی کارکرد داشته باشد. یک تحقیقات با موضوع جنایات جنگی در قبال اوکراین برای داشتن هر گونه اعتبار باید به تحقیق در مورد قتل‌های رخ داده از سوی هر دو طرف، یعنی روسیه و اوکراین بپردازد. قرار گرفتن قوی‌ترین ارتشهای جهان زیر چتری از فرار از مجازات، دهن کجی به تنها اجماع مهم، یعنی اجماعی برای سپردن نقض کنندگان قوانین جنگ به دست عدالت است.»