بازار داغ دریافت پول اجباری از دانش‌آموزان

از آموزش و پرورش اصرار، از مدارس انکار. امسال هم آموزش و پرورش اصرار دارد گرفتن پول از اولیای دانش‌آموزان مخصوصا از نوع اجباری‌اش ممنوع است، در حالی که مدارس بی‌آن‌که به‌این ممنوعیت‌ها توجه کنند امسال نیز همزمان با شروع ثبت‌نام‌ها هم از اولیا تقاضای وجه نقد کرده‌اند و هم ترفندی قدیمی مثل گرو نگه‌داشتن کارنامه‌ها را به کار گرفته‌اند.

این سریال هر سال تکرار می شود و دیگر تازگی ندارد، اما با این حال هنوز هم ستاد مرکزی رسیدگی به ثبت نام وزارت آموزش و پرورش شماره تلفن هایی را در اختیار اولیای دانش آموزان قرار می دهد تا هرگونه تخلف را گزارش کنند و مدیرکل ارزشیابی و رسیدگی به شکایات این وزارتخانه نیز در گفت وگوهای مکرر با خبرگزاری ها، مدیران متخلف را به برخوردهای قانونی تهدید می کند.

دیروز تماس جام جم با این ستاد و برقراری ارتباط با یکی از اپراتورهایی که در آن سوی خط آماده شنیدن گزارش های مردمی بود، جدیت این ستاد را در برخورد با مدیران مدارسی که با زور یا به هر طریق دیگر اولیا را وادار به دست به جیب شدن می کنند، نشان داد.

اپراتور می گفت به محض اطلاع از نام و نشانی مدرسه ای که پولی دریافت کرده است، اکیپ های نظارتی اعزام می شوند و در صورت اثبات این مساله، با مدیر برخورد می شود؛ اما حتی اگر گفته های اپراتور درست باشد و برخوردها آن طور که او می گفت با شدت عمل اعمال شود، باز هم سریال دریافت پول از اولیای دانش آموزان به پایان نمی رسد.

وضع این گونه است، چون این رشته سردراز دارد و حتی اگر قامتش در چند نقطه قطع هم بشود چون ریشه این رشته در مشکلات بنیادین وزارت آموزش و پرورش قرار دارد، باز هم ریشه می دواند و قد می کشد.

با این حال با ستاد مرکزی رسیدگی به ثبت نام ها تماس گرفتیم تا از این طریق از آخرین مواضع وزارتخانه باخبر شویم، چون مدت هاست تقاضانامه جام جم برای گفت وگو با مدیرکل رسیدگی به شکایت آموزش و پرورش در دفتر روابط عمومی معطل مانده راه ما برای گفت وگو با قاسم مستقیم بسته شده است.

ما می خواستیم در گفت وگو با او که هر سال از برخورد قاطعانه با مدیران متخلف سخن می گوید سوال کنیم که چرا با وجود شدت عمل وزارتخانه هر سال در زمان ثبت نام ها و نیز در حین سال تحصیلی یا در پایان آن اولیا باید با مدارس وارد چالش های مالی شوند؟

ما قصدمان این بود که از قاسم مستقیم بپرسیم که چرا وقتی او تاکید می کند دریافت وجه به هر طریق و به هر عنوانی ممنوع است با وجود این بیشتر مدیران مجبور به گرفتن وجه می شوند؟ ما می خواستیم در گفت وگو با او به این نتیجه برسیم که مدیران شاید مجبور به این کار می شوند و حق مدیری که برای حفظ مدرسه با چنگ و دندان تلاش می کند توبیخ و اخراج و برخورد قهری نیست.

دست مدارس خالی است

اما این فرصت دست نداد، ولی مقدمه ای شد تا جام جم در گفت وگو با برخی از مدیران مدارس علت دریافت پول از والدین یا گرو نگه داشتن کارنامه ها را جویا شود.

یکی از مدیران که صادقانه سخن می گفت از حساب خالی مدرسه اش گفت و از این که اگر کمک های اولیا یا گوشه چشم خیران نباشد کار مدرسه لنگ می ماند و آموزش را باید تعطیل کرد.

این مدیر مدرسه در دو سال اخیر هیچ پولی بابت سرانه ها دریافت نکرده است و چرخ مدرسه را با کمک های اندک اولیا چرخانده است و این را نیز خوب می داند که بیشتر اولیا رغبتی به دست به جیب شدن ندارند و اگر اجبار در کار نباشد هیچ کمکی به مدرسه نمی کنند.

وضع در بیشتر مدارس دولتی مشابه این است، تا جایی که معاون یکی از مدارس منطقه 3 تهران به جام جم می گوید، چاره ای جز دریافت پول از اولیا و دست کمک به سمت آنها دراز کردن وجود ندارد.

او معاون مدرسه ای با 550 دانش آموز است که به گفته او هزینه ماهانه آب و برق آن بیش از 300 هزار تومان و هزینه کاغذ و تکثیر ماهانه آن دست کم دو میلیون تومان است.

برای همین می گوید اگر قرار باشد مسئولان مدرسه منتظر بودجه از سوی آموزش و پرورش بمانند و از اولیا کمک نگیرند خیلی وقت پیش باید فاتحه مدارس خوانده می شد.

مشکل: تناقض گویی

مردمی که از رسانه ها اخبار مربوط به غیرقانونی بودن دریافت وجه را می شنوند و در کتاب قانون اساسی نیز می خوانند که تحصیل رایگان تا پایان دبیرستان حق تک تک ملت است، عجیب نیست اگر در مقابل تقاضای پول از سوی اولیای مدرسه مقاومت کنند.

از نظر آنها گرو نگه داشتن کارنامه یا توبیخ فرزندشان مقابل همکلاسی ها فقط به این دلیل که آنها به مدرسه کمک مالی نکرده اند اجحاف در حق یک انسان است، چون مدام نیز از زبان مسئولان آموزش و پرورش می شنوند مدیری که مطالبه پول کند متخلف است و مدیری که در طول سال تحصیلی یا پس از پایان آن حرفی از پول به میان نیاورد قانونمدار است.

در واقع مردم با نوعی تناقض گویی مواجهند که هم کار آنها را سخت می کند و هم کار گردانندگان مدرسه را. اولیای مدرسه البته سختی های بیشتری را تحمل می کنند، چون هم باید جوابگوی خانواده ها باشند، هم بی پولی را تحمل کنند و هم وقتی مشکلاتشان را با ادارات آموزش و پرورش در میان می گذارند این پاسخ را از آنها بشنوند که بودجه نداریم و هزینه هایتان را از کمک های مردمی تامین کنید.

تاکنون این جمله را مدیران چند مدرسه در شهرهای مختلف کشور به جام جم گفته اند و از این که مجبورند دست نیاز به سمت اولیا دراز کنند ابراز ناراحتی کرده اند.

شاید اگر گفت وگو با قاسم مستقیم میسر می شد، می توانستیم از او بپرسیم که به اعتقاد او راه برون رفت از این وضع چیست، اما حالا که چنین امکانی فراهم نشده، می توانیم پیشنهاد دهیم که در وضع فعلی که کمبود بودجه آموزش و پرورش مسجل است و مدارس بسختی اداره می شوند، بهتر است مسئولان این وزارتخانه موضوع را صادقانه با مردم در میان بگذارند و به جای بیان حرف هایی که موجب تحریک مردم می شود کاری کنند که اولیای دانش آموزان هر کدام به صورت داوطلبانه و در حد توان مالی خویش به مدارس کمک کنند.

کار به مجلس کشید

با این حال این معضل باید ریشه ای حل شود، درمان آن هم در دست دولت است آن زمان که لایحه بودجه سالانه را می نویسد.

امسال که وضع تخصیص بودجه به آموزش و پرورش بهتر از سال های قبل شده است، رقم بودجه این وزارتخانه به 17 هزار میلیارد و 500 میلیارد تومان رسیده؛ رقمی که در مقایسه با سال قبل (14 هزار میلیارد تومان) رشد محسوسی داشته است.

اما با وجود این هنوز این مبلغ کفاف همه امورات را نمی دهد. برخی از مجلسیان نیز چنین اعتقادی دارند و مثل فرهاد بشیری، از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات فکر می کنند که در گفت وگو با جام جم داشتن بودجه ای 30 هزار میلیارد تومانی را حلال بسیاری از مشکلات آموزش و پرورش از جمله حذف دریافت وجه از اولیا می داند.

البته امکان تحقق این رقم در سال 92 وجود ندارد، چون بودجه امسال 13 هزار میلیارد تومان با این رقم فاصله دارد، مگر این که دولت آینده در بودجه سال 93 سهم بیشتری را برای آموزش و پرورش در نظر بگیرد.

با این حال کمیسیون آموزش مجلس سعی در ورود به بحث کسری بودجه آموزش و پرورش که یکی از تبعات آن دریافت وجوه اجباری از اولیاست، دارد. آن طور که عبدالوحید فیاضی، سخنگوی این کمیسیون به فارس می گوید، اعضای کمیسیون آموزش بزودی جلسه ای را با این محور تشکیل می دهند و راهکارهایی را برای برون رفت از شرایط فعلی بررسی می کنند.

البته مشخص نیست که خروجی این جلسه چه خواهد بود، اما آنچه که در آن تردیدی نیست این است که کمبود بودجه در وزارتخانه ای که یکی از کلیدی ترین و انسان سازترین ارگان های دولتی است نه تنها برازنده نیست، بلکه وجود رابطه ای چالشی و بحث برانگیز میان اولیای مدرسه و والدین دانش آموزان و جدال دائم آنها بر سر پول به نفع هیچ کس نیست.

مریم خباز – گروه جامعه