پیش از هرچیز نیاز است بدانیم در چه مواردی می‌توانیم نسبت به تعویض شناسنامه اقدام کنیم؛ در حال حاضر شهروندان می توانند برای تعویض شناسنامه هایی که به دلیل قرار گرفتن در شرایط نامناسب مستعمل و فرسوده شده اند، شناسنامه هایی که به علت مرور زمان عکس ملصق به آن با صاحب شناسنامه تطبیق ندارد، شناسنامه های دو برگی که صاحبان آن به سن پانزده سال تمام رسیده باشند، شناسنامه هایی که صاحب آن تغییر مشخصات سجلی نام و نام خانوادگی و تغییر سن با رأی مراجع ذی‌صلاح را دارد. (شناسنامه هایی که با رأی مراجع ذیصلاح از حیث مشخصات هویتی دارای تغییراتی شده اند) و همه شناسنامه های قدیمی ( جلد قرمز) که به فرمت جدید شناسنامه ها تبدیل نشدند، اقدام کنند.

برای تعویض شناسنامه باید صاحب شناسنامه به دفاتر پیشخوان خدمات دولت و بخش عمومی مراجعه کرده و درخواست تعویض را با تکمیل مدارک مورد نیاز ارائه کند.

برای تعویض شناسنامه چه مدارکی لازم است:

مدارک مورد نیاز برای تعویض شناسنامه عبارتست از اصل شناسنامه در اختیار متقاضی به همراه ۲ قطعه عکس جدید با زمینه سفید. در صورتی که تغییری در مشخصات هویتی رخ داده باشد (نظیر تغییر نام یا نام خانوادگی)، ارائه مدارک مرتبط با آن تغییرات نیز الزامی است. به همراه داشتن شماره ملی پدر، مادر، همسر و فرزندان برای تکمیل فرمهای مربوطه نیز الزامی است. در صورتی که ازدواج یا طلاق در شناسنامه فعلی ثبت نشده ارائه اصل سند ازدواج و طلاق نیز لازم خواهد بود همچنین اخذ درخواست تعویض شناسنامه صرفاً در دفاتر پیشخوان ارائه دهنده خدمات ثبت احوال انجام می‌شود.

مدارک مورد نیاز برای تعویض شناسنامه مستعمل و اخذ شناسنامه جدید:

برای تعویض شناسنامه‌های مستعمل نیاز به اصل شناسنامه، ۲ قطعه عکس ۴×۳ تمام رخ جدید ( برای اشخاص ۱۵ سال به بالا ) می‌باشد. همچنین اگر شناسنامه ای که جهت تعویض ارائه می‌شود، فاقد عکس باشد، ارائه اصل مدارک معتبر عکسدار از قبیل ( گذرنامه ، کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت، گواهینامه رانندگی، کارنامه عکسدار دوره های تحصیلی راهنمایی به بالا ، معرفی نامه عکسدار محصلین از سوی مدرسه ای که مشغول تحصیل می‌باشند؛ الزامی است.

مراحل درخواست و مدارک لازم برای صدور شناسنامه افرادی که شناسنامه خود را گم کرده‌اند:

۱-اشخاص ۱۸ سال به بالا

۲-افراد کمتر از ۱۸ سال دارای حکم رشد، پدر یا جد پدری، با ارائه شناسنامه خود جهت فرزندان کمتر از ۱۸ سال، مادر تا زمانی که در قید زوجیت پدرصاحب شناسنامه ( فرد کمتر از ۱۸ سال ) باشد با ارائه شناسنامه خود و سرپرست قانونی ( قیم ، امین ، وصی ) برای افراد صغیر و محجور با ارائه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد، می‌توانند با مراجعه به ادارات ثبت احوال سراسر کشور(به دفاتر پیشخوان) نسبت به تنظیم درخواست صدور شناسنامه المثنی به لحاظ فقدان یا از بین رفتن آن اقدام نمایند.

برای اشخاص زیر ۱۸ سال، افرادی که شناسنامه خود را گم کرده‌اند، شناسنامه جدید طبق درخواست صاحب شناسنامه یا متقاضی حسب مورد، با ارائه مدارک مثبته از جمله قیم نامه، امین نامه، وصیت نامه و حکم رشد با مراجعه به دفاتر پیشخوان صادر می‌شود.

برای صدور شناسنامه گم شده مدارک زیر لازم است:

۱-اصل و تصویر مدارک عکسدار یا معرفی نامه عکسدار محصلان از سوی مدرسه‌ای که در آن تحصیل می‌کنند.

۲- مدارک ازدواج و طلاق (حسب مورد) واطلاعات هویتی فرزندان.

چگونگی تغییر نام و نام خانوادگی در شناسنامه:

متقاضیان تغییر نام یا نام خانوادگی در وهله اول باید نسبت به کسب راهنمایی از کارشناسان دفاتر پیشخوان یا ادارات ثبت احوال اقدام نمایند. تا با توجه به شرایط و تعیین این که شامل کدام بخش از قوانین و مقررات می‌شوند؛ نسبت به انجام مراحل بعدی اقدام شود.

تعرفه‌های خدمات سازمان ثبت احوال کشور در سال جاری نیز از اینجا قابل دسترسی است