الهه جعفرزاده: بر اساس مطالعه جدیدی که در مجله Nature Communications منتشر شده، عفونت کووید می‌تواند تعداد گونه‌های باکتریایی در روده را کاهش دهد و فرصتی برای رشد باکتری‌های خطرناکِ مقاوم به آنتی‌بیوتیک ایجاد کند.

میلیاردها باکتری، ویروس و قارچ به طور طبیعی در بدن ما زندگی می‌کنند که به طور کلی به عنوان میکروبیوم یا فلور طبیعی بدن شناخته می‌شوند. در حالی که برخی باکتری‌ها باعث ایجاد بیماری در بدن می‌شوند وجود برخی دیگر از آن‌ها برای سیستم ایمنی بدن، قلب و سایر بخش‌های مربوط به سلامت ما حیاتی محسوب می‌شوند.

میکروبیوم روده چیست؟

باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و سایر اجرام زنده میکروسکوپی به عنوان میکروارگانیسم یا میکروب شناخته می‌شوند. میلیاردها عدد از این میکروب‌ها در بدن ما، بخصوص در روده و روی پوست ما، زندگی می‌کنند. گرچه انواع مختلفی از میکروب‌ها در بدن ما زندگی می‌کنند، اما باکتری‌ها بیش از سایر انواع میکروب‌ها مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. در حقیقت، تعداد باکتری‌های موجود در بدن، بیش از تعداد سلول‌های بدن ماست؛ در بدن نزدیک به ۴۰ میلیارد باکتری و ۳۰ میلیارد سلول وجود دارد. بیش از ۱۰۰۰ گونه باکتری در روده انسان زندگی می‌کنند و هر یک از آن‌ها نقشی متفاوت در بدن ما ایفا می‌کنند. وجود بیشتر آن‌ها برای سلامت بدن ضروری است، اما برخی از آن‌ها نیز بیماری‌زا هستند. در مجموع این میکروب‌ها وزنی معادل ۱ تا ۲ کیلوگرم دارند که برابر با وزن مغز انسان است.

ویروس کووید؛ عامل برهم‌زدن تعادل میکروب‌های مفید روده

کن کادول (Ken Cadwell)، نویسنده ارشد این مطالعه و میکروبیولوژیست در دانشکده پزشکی دانشگاه نیویورک، گفت: «یافته‌های ما نشان می‌دهد که کروناویروس مستقیماً در تعادل سالم و طبیعی میکروب‌ها در روده اختلال ایجاد می‌کند و سلامت بیماران را به خطر می‌اندازد».

اگر سلامت روده مختل شود، این وضعیت، فرد را در برابر نوعی اسهال خطرناک (ناشی از باکتری‌های مضر مانند C. difficile) آسیب‌پذیر می‌کند. همچنین می‌تواند باعث سایر مشکلات گوارشی مانند نفخ و رفلاکس معده شود.

به گفته محققان، این اولین مطالعه‌ای است که نشان می‌دهد کووید-۱۹ به میکروبیوم روده آسیب می‌زند. پیش از این، پزشکان مشکوک بودند که مصرف آنتی‌بیوتیک (برای درمان کووید) به باکتری‌های روده آسیب می‌رساند.

امروزه تحقیقات اثبات می‌کنند که گونه‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک قادرند به جریان خون وارد شوند و ریسک ابتلا به عفونت‌های خطرناک ثانویه را برای بیماران بالا ببرند.

تجزیه و تحلیل حدود ۱۰۰ مرد و زن بستری‌شده در بیمارستان، در سال ۲۰۲۰ که مبتلا به کووید بودند، نشان داد که اکثر بیماران تنوع کمی از میکروبیوم روده داشتند. محققان دریافتند در واقع، یک چهارم کامل روده تحت سلطه یک نوع باکتری بود. این تنوع کاهش‌یافته میکروبیوم، فضایی برای رشد و نمو میکروب‌های خطرناک فراهم می‌سازد.

در همان زمان، تعداد چندین میکروب مضر (اعم از گونه‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک) افزایش یافت. علت احتمالی این امر، استفاده گسترده از آنتی‌بیوتیک در اوایل پاندمی است. برخی از این باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک در روده وارد جریان خون ۲۰ درصد از بیماران شده بودند.

کادول در بیانیه خبری دانشگاه نیویورک گفت: «اکنون که منشأ این عدم تعادل باکتریایی را کشف کرده‌ایم، پزشکان بهتر می‌توانند آن دسته از بیماران کرونایی را که بیشتر در معرض خطر عفونت ثانویه خون هستند، شناسایی کنند».