مقام های آمریکایی می گویند که رهبران نظامی روس درباره استفاده از سلاح های هسته ای رایزنی دارند.این مکالمه ها دولت بایدن را به شدت نگران کرده چرا که نشان می دهد که مسکو تا چه اندازه از شکست هایش در میدان جنگ اوکراین ناامید شده است.

پنتاگون تخمین زده که روسیه دارای انباری بالغ بر2 هزار سلاح هسته ای تاکتیکی است که برای استفاده در میدان های نبرد جهت غلبه بر نیروهای متعارف طراحی شده. هیچ سلاح هسته ای تاکتیکی تاکنون در نبرد مورد استفاده قرار نگرفته اما می توان این سامانه را به هر طریقی از جمله با موشک یا گلوله توپخانه ای مستقر کرد. سلاح های هسته ای تاکتیکی بازده کم تری دارند و در قیاس با کلاهک های حمل شده روی موشک های بالستیک قاره پیما برد کم تری دارند.

مسکو قوانین جنگ را تغییر می دهد؟

کارشناسان نظامی هشدار داده اند که استفاده از سلاح هسته ای- برای اولین بار بعد از بیش 75 سال- به شکلی اساسی قواعد میدان جنگ را تغییر می دهد هرچند تخریب های حاصل از آن به عوامل بسیاری چون اندازه سلاح و باد بستگی دارد. به گفته آنها حتی یک انفجار هسته ای کوچک می تواند موجب مرگ هزاران نفر شده و بخش هایی از اوکراین را به سرزمین هایی غیر قابل سکونت تبدیل کند. پوتین طبیعتا خود در باب استفاده از سلاح تاکتیکی که در اختیار دارد تصمیم خواهد گرفت و در این باب به نقطه نظرات ژنرال هایش در باب نحوه استقرار این سلاح ها توجهی نخواهد کرد.

اطلاعات تازه ای که در اختیار دولت آمریکا قرار گرفته زمانی رسانه ای شد که مسکو تلاش دارد تا این تصویر ادعایی را القا کند که اوکراین در حال برنامه ریزی برای استفاده از بمب به اصلاح کثیف است؛ ماده منفجره معمولی با مواد رادیواکتیو.این اطلاعات همچنین در میانه تماس های رهبران آمریکا و دیگر مقام هلای غربی با همتایای روس شان انتشار یافت. محتمل تر شدن حمله هسته ای موجب شده تا نگرانی ها به شکلی جدی افزایش یابد. مقام های دولت بایدن و متحدان آمریکا می گویند که تماس های تلفنی میان همتایان غربی و روسیه در اواخر ماه گذشته به کاهش بخشی از تنش های هسته ای کمک کرده است. آنها به سخنرانی روز پنجشنبه پوتین استناد کردند؛ سخنرانی که در جریانش سناریوی توسل مسکو به سلاح هسته ای در اوکراین رد شد و موجب گشت تا دمای تنش ها کاهش یابد.

تاکتیک پر هزینه کرملین

پوتین گفته بود که توسل به سلاح هسته ای نه فایده سیاسی برای این کشور دارد و نه نظامی. از زمانی که روسیه در اوکراین متحمل شکست های سنگین شد، پوتین بارها با اشاره به استفاده از سلاح هسته ای به نگرانی ها در این باره دامن زده است. یک مقام اروپایی در این باره گفت که سخنرانی های پوتین نشان از تاکتیک منظم این چهره سیاسی دارد؛ بدین معنا که رهبری مسکو ابتدا با دامن زدن به تنش ها اوضاع را پیچیده می کند و با تماشای واکنش غرب و رصد افکار عمومی، گام هایی را برای آرام کردن اوضاع برمی دارد.

روسیه هفته گذشته مانور نظامی سالانه ای را برای آزمایش موشک هایی با قابلیت حمل کلاهک هسته ای انجام داد. آستین گفت که مقام های آمریکایی باور ندارند که مانورهای اخیر نوعی فعالیت پوششی برای استفاده از یک سلاح هسته ای تاکتیکی علیه اوکراین باشد. امروز در واشنگتن مقام های دولت بایدن می گویند که پوتین هنوز برنامه ای برای استفاده از سلاح هسته ای تاکتیکی یا بمب کثیف ندارد. آستین پنجشنبه گذشته در جمع خبرنگاران گفت که ما سندی که نشان دهد پوتین تصمیمی برای استفاده از بمب کثیف گرفته، در دست نداریم، پس باید تاکید کنیم که حتی صحبت درباره سلاح های هسته ای نیز خطرناک است. با این همه استین تاکید کرد که دولت مطمئنا نگران تشدید تنش است، همانگونه که از آغاز نبرد چنین دغدغه ای را داشته، چرا که برای اولین بار از 70 سال توسل بدین سلاح مطرح شده است؛ ماجراجویی که واکنش تند بین المللی را به دنبال خواهد داشت.

از منظر پوتین توسل به سلاح هسته ای تاکتیکی با بازده کم تر در اوکراین، پیامدهای بیشتری در قیاس با شلیک یا پرتاب یک سلاح استراتژیک چون ICBM دارد؛ جا به جایی سلاح هسته ای تاکتیکی صرفا دستور دادن و کلید زدن یک سیستم نیست. پس فرماندهان روس باید از آمادگی بالایی برای چگونگی انجامش برخودار باشند تا حداقل بتوانند خطر استفاده از آن را برای پرسنل نظامی خود کاهش دهند.

اعتراف تلخ آمریکا

ژنرال بازنشسته ارتش که بین سال های 2012 تا 2014 در قامت سفیر نظامی آمریکا در مسکو فعالیت داشت هفته گذشته در جریان مصاحبه ای گفت که اگر دستوری در این باب از جانب کرملین صادر شود، اجرایی شدنش به شکلی جادویی امکان پذر نخواهد بود. از ابتدای جنگ اوکراین، سازمان اطلاعاتی آمریکا به دنبال نشانه هایی بودند تا ثابت کنند که پوتین به دنبال اقدامات مقدماتی برای استفاده از سلاح هسته ای است؛ اقداماتی چون تمرین های هسته ای اعلام نشده یا قرار گرفتن نیروهای استراتژیک در حالت آماده باش. اما خودشان اذعان کردند که سیستم های هشدار برای شناسایی چنین مراحلی ناقض هستند و هیچ تضمینی وجود ندارد مبنی بر آن که مقام های نظامی یا اطلاعاتی بتوانند به کاخ سفید در این باره اخطارهای بیشتری دهند.

این گزاره یکی از دلایلی است که اطلاعات مرتبط به گفتگوهای استراتژیست های روس را به این میزان با اهمیت کرده. ناظران بر این باورند که صحبت فرماندهان ارشد روس درباره سلاح هسته ای ممکن است بدین معنا باشد که مسکو در آستانه توسل به این سلاح های تاکتیکی است. این مسئله مقام های آمریکایی را بیش از گذشته نگران کرده چرا که روسیه در جنوب اوکراین شکست های سنگینی را متحمل شده است.فارغ از سناریوهای احتمالی، مقام های آمریکایی انتظار دارند که درگیری ها در اوکراین تا ماه آینده شدیدتر شود هرچند این احتمال امیدوارکننده وجود دارد مبنی بر آن که هوای سرد اوکراین، عملیات نظامی در اوکراین را به تعویق بیاندازد