همه متهمان آلودگی هوا
هوای تهران در حالی برای هشتمین روز متوالی «آلوده» است و سلامت و زندگی شهروندان را تحت‌الشعاع قرار داده است که همچنان تصمیمات کمیته اضطرار آلودگی هوا در مقابله با این شرایط با انتقادهای فراوانی همراه است. انتقاداتی که به اذعان مسئولان استانداری تهران بیشتر متوجه هواشناسی و عدم دقت پیش بینی هایش می‌شود، مساله‌ای که رییس کمیته محیط زیست شورای شهر پنجم تهران نیز به آن اشاره دارد و اتخاذ تصمیمات صحیح و موثر کمیته اضطرار الودگی هوا را در گروی پیش بینی های دقیق هواشناسی می‌داند.
آرش میلانی عضو شورای پنجم شهر تهران در گفت‌وگو با ایسنا، در بررسی راهکارهای موجود برای کاهش آلودگی هوا در تهران، گفت: امسال از نظر وضعیت آلودگی هوا نسبت به گذشته با افت قابل توجهی مواجه هستیم به شکلی که این افت در آمارها به روشنی مشهود است و روزهای بسیار آلوده تعدادشان افزایش پیدا کرده و روزهای قابل قبول نیز شاهد کاهش چشمگیری بوده است.
وی افزود: البته این موضوع بر اثر عوامل مختلفی است که از جمله مهمترین آنها می‌توان به کاهش بارش‌ها و کاهش ناپایداری هوا و جریانات هوا اشاره کرد و طبیعتا در ایام زمستان بارش‌ها کمک می‌کرد این ورژن دیرتر رخ دهد، اما امسال این ورژن در آذر ماهی که زیاد هم از نظر میانگین دما نسبت به سال‌های گذشته پایین نیست، رخ داد. بنابراین عامل تغییر اقلیم مستقیما روی وضعیت هوای ما در تهران تاثیر می‌گذارد و متاسفانه یکی از کمبودهای جدی این است که نقش این عامل تغییرات گرمایشی روی وضعیت نه تنها تهران بلکه سایر کلانشهرها نیز مشخص شده است که برای سیاستگذاران نیز یک هشدار محسوب می‌شود تا گام‌های روشن‌تری را بردارند.
تأثیر تغییر اقلیم بر آلودگی هوا
میلانی ادامه داد: معمولا به بحث تغییر اقلیم به عنوان یک موضوع جهانی نگاه می‌کنیم و تصور می‌کنیم که بر روی زندگی روزمره ما تاثیر ندارد؛ اما واقعیت این است که این موضوع نه تنها بر روی خشکسالی و کمبود آب، بلکه بر روی موضوع آلودگی هوا نیز تاثیر بسزایی دارد و برای ما درگیری ذهنی و فیزیکی را به همراه دارد. به هر ترتیب بیش از ۵۰ سال است که مشکل آلودگی هوا در تهران وجود دارد؛ اما در حال حاضر فرصتی است که به گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی توجه کنیم و به این موضوع مهم که در دنیا نیز مورد توجه قرار گرفته است و بر روی سلامتی تک تک ما نیز تاثیرگذار است توجه ویژه‌ای داشته باشیم و تاثیرات آن همچون کاهش ظرفیت‌های طبیعی شهر تهران را مورد مطالعه قرار دهیم.
نرخ استهلاک و فرسودگی واگن‌های مترو و اتوبوس‌های پایتخت بالاست
این کارشناس شهری در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به موضوع استهلاک دارایی‌های شهری تهران گفت: اگر سرمایه گذاری به موقع صورت نگیرد در حوزه‌های زیرساختی و در حوزه حمل و نقل عمومی این استهلاک دارایی‌های ما بعد از مدتی خود را نشان می‌دهد و مشکلات بسیاری را به همراه خواهد داشت. امروز واگن‌های متروی فرسوده و اتوبوس‌های فرسوده با توجه به اینکه سال به سال این دارایی‌ها جایگزین و نوسازی نمی‌شوند نرخ استهلاک و فرسودگی را افزایش داده‌اند و بی تردید خودروهای حمل و نقل عمومی فرسوده موجب عدم رغبت شهروندان و یا حتی عدم امکان استفاده از آنها می‌شود و کاهش ظرفیت جابجایی مسافر را به همراه خواهد داشت و شهروندان مجبور به استفاده از خودروهای شخصی می‌شوند که سهم عمده‌ای در آلودگی هوای تهران دارد.
پدیده فرسودگی در سیستم حمل و نقل عمومی تهران
وی تاکید کرد: به صورت کلی با یک پدیده‌ای به نام فرسودگی در سیستم حمل و نقل عمومی مواجه هستیم که عدم نوسازی و تغییر در آن آسیب‌های بسیاری دارد. لذا نیازمند سرمایه گذاری سنگین در این حوزه هستیم و بی تردید با سرمایه گذاری مقطعی و تزریق‌های کوتاه مدت نمی‌توانیم شرایط فعلی را تغییر دهیم. در حال حاضر سهم دولت در این زمینه پایین است و شهرداری تهران و سایر کلانشهرها نیز امکان پاسخگویی به این تقاضای روز افزون را ندارند و شرایط به گونه‌ای است که حتی در حفظ ظرفیت موجود نیز با مشکل مواجه هستیم و یک بازگشت به عقب در سیستم حمل و نقل عمومی داریم که برای شهرهایی همچون تهران بسیار خطرناک است.
میلانی با اشاره به تاثیرات شیوع کرونا ویروس و محدودیت‌های ناشی از رعایت پروتکل‌های بهداشتی، گفت: این موضوع باعث شده که شهروندان در تهران از خودروهای شخصی بیشتر استفاده کنند و استفاده از موتورسیکلت نیز گسترش بیشتری پیدا کرد و از سوی دیگر کارکردهای نامناسب بازار خودرو در ایران به عنوان یک متغیر اقتصادی برون زا در جایگزینی خودروهای فرسوده چه در حوزه سواری و چه دیزل تاثیرگذار است.
عدم تامین مالی برای نوسازی خودروهای فرسوده و جایگزینی موتورسیکلت‌های کاربراتوری از نقص‌های قانون هوای پاک
وی ادامه داد: در مورد موتورسیکلت هم تا کنون وارد حوزه اجرایی وسیع نشده‌ایم و پشتیبانی لازم در قانون هوای پاک نیز از این موضوع نشده و تامین مالی آن یکی از نقص‌های مهم قانون هوای پاک محسوب می‌شود که ساز و کارهای لازم برای تامین مالی اجرای برنامه‌های نوسازی خودروهای فرسوده و جایگزینی موتورسیکلت‌های کاربراتوری در آن دیده نشده است و ریل گذاری مناسب انجام نشده. البته تغییر دولت‌ها و عزم اراده آنها نیز در این موضوع تاثیرگذار است، لذا اگر این نقص در مجلس رفع نشود هر سال در فصل بودجه شاهد یک کشمکش بی نتیجه خواهیم بود. باید مبنای قوی‌تری در اسناد بالادستی و قانون پشتیبان برای این موضوع دیده شود و به احکام الزام آوری در بودجه دست پیدا کنیم تا ظرفیت پایدار و مطمئنی برای تامین مالی برنامه‌های نوسازی حمل و نقل عمومی و جایگزینی خودروهای فرسوده ایجاد شود.
در شرایط فعلی آلودگی هوا باید نسبت به تعطیلی شهر تهران اقدام کنیم
نیاز به پایش دقیق محیط زیست و شهرداری تهران در مورد منابع آلاینده اطراف پایتخت داریم
وی در خصوص راهکارهای کوتاه مدت برای کاهش آلودگی هوا نیز گفت: غیر حضوری شدن مدارس روی کاهش ترافیک شهر تاثیرگذار است ولی میزان تاثیر آن باید در مطالعه‌ای مشخص شود. مهمترین نکته این اقدام این است که گروه‌های سنی که حساس هستند در برابر آلودگی هوا کمتر در معرض آسیب قرار گیرند. چرا که مهمترین تاثیر روی شهروندانی است که آینده کشور نیز در دست آنان است. ما در شرایطی قرار گرفته‌ایم که به لحاظ تاثیر روی این پدیده باید نسبت به تعطیلی شهر تهران اقدام کنیم و وقتی آنقدر میزان آلودگی گسترش پیدا می‌کند نیاز است که اقدام فوری و تاثیرگذار انجام شود. باید پایش دقیق و پیگیری منظمی از سوی سازمان محیط زیست و شهرداری تهران در مورد منابع آلاینده‌ای که ممکن است از اطراف شهر تهران وارد شوند به ویژه مازوت سوزی‌هایی که ممکن است در صنایع اطراف تهران انجام شود، صورت گیرد.
اهمیت پایش کیفی سوخت
وی تاکید کرد: باید پایش کیفی سوخت که از اهمیت بسزایی برخوردار است انجام شود. شهرداری تهران این کار را به صورت مستقل به درخواست شورای شهر انجام می‌داد. قطعا مهم است که اطمینان داشته باشیم سوختی که مصرف می‌شود کیفیت لازم را دارد و خود شهر باید در این زمینه فعال باشد تا اگر کاستی وجود دارد تذکر لازم داده شود. چرا که طبق قانون به هیچ عنوان نباید سوخت غیر استاندارد در تهران و کلانشهرهای کشور توزیع شود.
اطلاعات هواشناسی برای پیش بینی‌ها دقت لازم را ندارند
عضو شورای پنجم شهر تهران ادامه داد: موضوع قابل توجه دیگر افزایش دقت هشدارها و پیش‌بینی‌ها و اقدامات کمیته اضطرار آلودگی هواست که با توجه به ورود برخی مناطق جنوب شهر تهران به وضعیت «بنفش» در ساعات اولیه صبح امروز. لذا در چنین شرایطی نیاز است که اقدامات موثری قبل از رسیدن به این نقطه انجام شود. در حال حاضر شبکه پایش کیفی هوای تهران از تراکم ایستگاه‌های مناسبی برخوردار است اما نقصی که در این زمینه وجود داشته این است که اطلاعات هواشناسی برای پیش بینی‌ها دقت لازم را ندارند و این ضعفی است که قبلا هم توسط هواشناسی مکرر اعلام شده، لذا باید این ضعف امکاناتی و تجهیزاتی برطرف شود تا هواشناسی بتواند پیش بینی دقیق‌تری از شرایط پایداری هوا داشته باشد تا بر اساس این اطلاعات کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران بتواند تصمیمات بهینه‌تری را اتخاذ کند.
میلانی تاکید کرد: حدود یک هفته است که در شرایط نارنجی هستیم و اگر پیش بینی دقیق‌تری داشتیم اقدامات لازم در مورد منع تردد خودروهای دیزلی سنگین و حتی تعطیلی شهر می‌توانست به موقع اتخاذ شود تا شاهد افزایش نگرانی برای سطح سلامتی مردم به ویژه گروه‌های حساس نباشیم.
لزوم بالابردن سطح آگاهی مردم در شرایط اضطرار آلودگی هوا
این عضو پیشین شورای اسلامی شهر تهران با تاکید بر اینکه اطلاع رسانی به شهروندان در این شرایط نقش بسزایی دارد، افزود: اطلاع رسانی در مورد سطح سلامتی مردم در این شرایط اهمیت بسزایی دارد که البته وابسته به این موضوع است که در شرایط فعلی تا چه حد رسانه‌های رسمی کشور اعتماد برانگیز هستند و مردم به آنها توجه دارند و ضریب نفوذ آنها چه میزان است. بی تردید باید از ظرفیت شبکه‌های مجازی برای اطلاع رسانی کافی و دادن هشدارهای لازم بهره بگیریم. چرا که در همین روزها شاهد هستیم عده‌ای در همین هوای آلوده صبح‌ها در محیط باز ورزش می‌کنند. این موضوع نشان می‌دهد که باید سطح آگاهی مردم را برای شرایط اضطرار آلودگی هوا و فعالیت‌های متناسب با آن افزایش دهیم.
میلانی تاکید کرد: آنچه که مشخص است این آلودگی فعلا گریبان تهران را گرفته و چاره‌ای نیست جز آنکه تاب‌آوری جسم‌های خود را افزایش دهیم و مسئولیت شهروندی ما این است که به موضوعاتی همچون معاینه فنی خودروها توجه ویژه داشته باشیم و نسبت به اطرافیان خود به ویژه گروه‌های حساس و فعالیت‌های غیر متناسب آنها در شرایط آلودگی هوا دقت ویژه‌ای داشته باشیم. این هوشیاری اجتماعی مردم تا حدی می‌تواند موثر باشد؛ اما مسئولیت اصلی بر عهده حکومت است که باید شرایط توسعه حمل و نقل عمومی را فراهم کند و کنترل منابع آلاینده و نوسازی خودروهای فرسوده را انجام دهد.
