پول خرد داری سوار شو!
پول خرد؛ مشکلی که این روزها سختی‌های استفاده از حمل و نقل عمومی را برای مسافران دوچندان کرده است.
استفاده‌کنندگان وسایل حمل و نقل عمومی از یک سو باید مشقت‌های سوارشدن به واگن‌های دم‌کرده و شلوغ مترو، اتوبوس‌های در حال انفجار از شدت جمعیت یا تاکسی‌های فرسوده با آن کرایه‌های گرانشان را تحمل کنند و از سوی دیگر به شرایط ناعادلانه‌ای که این روزها کمبود پول خرد برایشان به وجود آورده، تن دهند.
این بار پول خرد، سوژه بحث و مجادله میان مسافران با متصدیان باجه‌های فروش بلیت مترو یا رانندگان اتوبوس و تاکسی شده، آن هم در شرایطی که مسئولان بخش حمل و نقل عمومی در شهرداری یا از این مشکل بی‌اطلاع هستند و نارضایتی شهروندان از شرایط پیش آمده به گوششان نرسیده یا هنوز این موضوع را چندان جدی نگرفته‌اند که بخواهند برای آن چاره‌ای بیندیشند.
مسافران حمل و نقل عمومی این روزها چاره‌ای جز تن دادن به افزایش ۲۵ تا ۳۰ درصدی نرخ کرایه‌ها ندارند و باید جور خالی بودن دخل متصدیان فروش بلیت مترو و رانندگان تاکسی و اتوبوس را بکشند.
به این ترتیب، آنها باز هم محکوم هستند به پرداخت کرایه بیش از نرخ مصوب، اما این بار به بهانه کمبود پول خرد.
مترو؛ از پول خرد خبری نیست
فکر می‌کنید اگر یک روز برای خرید یک بلیت تک‌سفره مترو مقابل یکی از باجه‌های فروش بلیت بایستید و به متصدی باجه بگویید به جای ۴۵۰ تومان فقط ۴۰۰ تومان دارید چند درصد احتمال دارد متصدی باجه قبول کند بلیت را با ۵۰ تومان زیر نرخ مصوب به شما بفروشد؟
شاید شما هم با ما هم‌عقیده باشید که تقریبا درصد این احتمال یک به صد است، شاید هم با نگاه متعجب متصدی باجه فروش بلیت هم مواجه شوید که: مگر اینجا بقالی است که چانه می‌زنید؟ اصلا مگر می‌شود بلیت را با قیمت پایین‌تر از نرخ مصوب فروخت؟
همه این دلایل کافی است برای این که هیچ‌گاه چنین درخواستی از شما که یک شهروند قانونمدار هستید، مطرح نشود، اما فقط تا زمانی که شما این طرف باجه هستید و آنها طرف دیگر، یعنی این موضوع تبصره‌ها و استثناهایی هم دارد، شرایطی که این روزها مسافران مترو آن را تجربه می‌کنند و البته تاکنون هم پاسخ درست و منطقی به نارضایتی آنها داده نشده است.
خانم شاغلی که تقریبا هر روز برای رفتن به محل کار یا دانشگاه خود از مترو استفاده می‌کند در این باره می‌گوید: از وقتی نرخ بلیت‌های تک‌سفره و دوسفره مترو افزایش پیدا کرده، بهانه جدیدی به دست متصدیان باجه‌های فروش بلیت مترو افتاده که به بهانه کمبود پول خرد بقیه پولشان را پس ندهند.
کاظمی تعریف می‌کند: چندی پیش در ایستگاه طالقانی وقتی برای خرید یک بلیت تک‌سفره ۵۰۰ تومان به یکی از متصدیان باجه فروش بلیت پرداخت کردم، او یک بلیت تک‌سفره به من داد و در حالی که من منتظر گرفتن ۵۰ تومان باقیمانده پولم بودم گفت: نفر بعدی!
وقتی به او گفتم که منتظر بقیه پولم هستم خیلی راحت گفت: «پول خرد ندارم خودت بیا ببین» و در مقابل اعتراض من که پرسیدم آیا چون شما پول خرد ندارید من باید ضررش را از جیبم بدهم با لحنی کاملا بی‌حوصله گفت: «من فقط فروشنده هستم و شما هم تنها مسافری نیستید که در این زمینه اعتراض دارید، اما فعلا به دلیل کمبود پول خرد وضع همین است.»
جالب این که وقتی این شهروند با لحنی معترض به متصدی باجه فروش بلیت می‌گوید که اگر پول خرد ندارید پس چرا به جای ۴۵۰ تومان از مسافران ۴۰۰ تومان نمی‌گیرید تا دیگر نیازی هم به پس‌دادن باقیمانده پول نباشد، جواب شنیده است که آنها حق ندارند بلیت را به قیمتی کمتر از نرخ مصوب بفروشند.
البته به گفته این شهروند، کمبود پول خرد در ایستگاه‌های دیگر هم چنین مشکلاتی را به وجود آورده و باعث اعتراض‌‌ها و سر و کله زدن‌های مسافران با متصدیان باجه‌های فروش بلیت شده است.
مسافران اتوبوس و قحطی پول خرد
«خانم‌ها، آقایون پول خرد بدهید، همه‌اش اسکناس‌های دو تومانی، پنج تومانی؛ من که نمی‌تونم هر روز در به در پول خرد باشم!»
«بگرد آقا بگرد ته جیبت پول خرد پیدا می‌شه.» این جملات برای مسافران اتوبوس آشناست، درخواست اعتراض‌گونه‌ای که رانندگان اتوبوس شهرمان وقتی نوبت گرفتن کرایه از مسافران می‌شود به زبان می‌آورند، اما این مشکل از حدود یک ماه پیش با اعلام رسمی افزایش ۲۰ درصدی نرخ کرایه اتوبوس‌ها در سطح شهر، به گونه‌ای دیگر خودنمایی کرده است به طوری که گزارش‌های مردمی می‌گوید رانندگان اتوبوس به بهانه کمبود پول خرد و استفاده نکردن مسافران از کارت بلیت، از مسافران بیش از ۲۰ درصد نرخ مصوب می‌گیرند.
مسافران اتوبوس‌های (بی‌آرتی) مسیر راه‌آهن ـ تجریش تقریبا هر روز با این مشکل مواجه می‌شوند.
هرچند مسئولان شهرداری و رئیس شورای شهر تهران در اظهارنظر‌های خود مشکل کمبود پول خرد را پذیرفته و این موضوع را بهانه‌ای برای افزایش بیش از نرخ مصوب کرایه‌ها در برخی خطوط اتوبوسرانی تهران اعلام کرده‌اند، اما آیا براستی تاوان کمبود پول خرد که متاسفانه همیشه بهانه خوبی را به دست رانندگان اتوبوس و تاکسی برای گرفتن کرایه بیشتر از مسافران داده باز هم شهروندان باید بپردازند؟
اگر اعصاب داری، اعتراض کن
شما جزو کدام دسته از مسافران هستید: آنها که وقتی می‌بینند راننده کرایه‌ای بیشتر از نرخ معمول از آنها گرفته اعتراض می‌کنند و حتی اگر نتوانند حق‌شان را هم بگیرند حداقل صدای اعتراض‌شان را به گوش راننده می‌رسانند یا آنها که چون حوصله ندارند و ترجیح می‌دهند حرف‌شان را بخورند و تمام اعتراض‌شان را هنگام پیاده شدن در حالی که در تاکسی را محکم می‌کوبند، نشان دهند؟
واقعیت این است که بسیاری از مسافران تاکسی‌ها معتقدند زورشان به تاکسی‌های گردشی نمی‌رسد، چون دقیقا نمی‌دانند آنها برای حساب‌کردن کرایه مسافران از چه قانون و مصوبه‌ای تبعیت می‌کنند و انگار در این زمینه فقط حساب و کتاب خودشان را قبول دارند، اما متاسفانه این روزها گرفتن پول اضافی از مسافران به رانندگان تاکسی‌های خطی هم سرایت کرده است، البته این بار باز هم به بهانه نداشتن پول خرد. این روزها با اعلام رسمی نرخ کرایه تاکسی‌های خطی و نصب برچسب روی تاکسی‌ها از سوی سازمان تاکسیرانی، نرخ‌های تصویب‌شده دیدنی است. به طور مثال، تاکسی‌های خطی مسیر ونک ـ میرداماد باید با نرخ ۹۵۰ تومان مسافران را جابه‌جا کنند، اما رانندگان تاکسی به جای این مبلغ ۱۰۰۰ تومان از مسافران می‌گیرند و حتی زحمت توضیح این که چرا ۵۰ تومان باقیمانده را به مسافران پس نمی‌دهند هم به خودشان نمی‌دهند.
در مسیر ونک ـ کردستان، ونک ـ ولیعصر و بسیاری از خطوط دیگر نیز همین شرایط وجود دارد. اگر بپذیریم رانندگان تاکسی واقعا به دلیل نداشتن پول خرد کرایه بیشتری از مسافران می‌گیرند، حالا مسئولان سازمان تاکسیرانی و اعضای شورای شهر باید به این پرسش شهروندان پاسخ دهند که آیا آنها هنگام تصویب نرخ‌های پیشنهادی احتمال بروز چنین مشکلاتی را نداده بودند تا شاید امروز از پایمال‌شدن حقوق شهروندان و مجادله‌های بی‌حاصل میان مسافران و رانندگان تاکسی جلوگیری می‌شد؟
متاسفانه برخی رانندگان تاکسی‌های خطی به هیچ وجه حاضر نیستند از حق خود کوتاه بیایند و به خود حق می‌دهند ۵۰ و گاهی ۷۵ تومان بقیه پول مسافران را پس ندهند، اما خودشان ۵۰ تومان کمتر از مسافران نگیرند و در مقابل اعتراض مسافران گاه چنان حق به جانب رفتار می‌کنند که مسافر ترجیح می‌دهد قید بقیه پولش را بزند، اما روزش را با اعتراضی بی‌حاصل خراب نکند.
موضعگیری عجیب مسئولان حمل و نقل
وقتی برای پیگیری موضوع کمبود پول خرد که این روزها مسافران اتوبوس و مترو را با مشکلاتی مواجه کرده است، تلاش کردیم با مسئولان شرکت بهره‌برداری متروی تهران و همچنین شرکت اتوبوسرانی تهران و حومه گفت‌وگو کنیم، متاسفانه با وجود تماس‌های مکرر، مسئولان این دو بخش حاضر به همکاری در این زمینه نشدند و پرسش‌های ما در خصوص مشکل پیش آمده را بی‌پاسخ گذاشتند.
مدیرعامل سازمان تاکسیرانی شهر تهران، به عنوان مسئول دیگری در بخش حمل و نقل عمومی در این باره می‌گوید: هنگام ارسال نرخ‌های پیشنهادی برای تصویب در شورای شهر تلاش شد تا حد زیادی نرخ‌ها رند شود و حالا هم پس از تصویب نرخ‌ها دیگر از کرایه‌هایی که راننده مجبور بود به ازای باقیمانده حدود ۲۵ یا ۷۵ تومان به مسافر برگرداند، خبری نیست و در واقع با این کار به نفع شهروندان عمل شده است.
وقتی از میثم مظفر می‌پرسیم پس چرا در برخی خطوط رانندگان تاکسی به بهانه نداشتن پول خرد ۵۰ تومان باقیمانده پول مسافران را به آنها پس نمی‌دهند پاسخ جالبی می‌دهد. او می‌گوید: ۵۰ تومان که چیزی نیست!
وی تاکید می‌کند مشکلی که هم‌اکنون بابت پول خرد وجود دارد فقط زمانی قابل حل است که موضوع پرداخت الکترونیک کرایه در تاکسی‌ها اجرایی شود به این ترتیب حتی اگر نرخ کرایه‌ها رند هم نباشد باز هم مشکلی پیش نخواهد آمد و می‌توان تمام مبلغ را به طور الکترونیک پرداخت کرد.
البته شیوه پرداخت الکترونیک کرایه در برخی مناطق و تعدادی از تاکسی‌های بی‌سیم شهر شروع شده و پس از طی مرحله آزمایشی بتدریج بقیه تاکسی‌ها نیز به این سیستم مجهز خواهند شد. مدیرعامل سازمان تاکسیرانی پایتخت، بعد از این توضیح هم همچون همیشه از شهروندان می‌خواهد شماره پلاک تاکسی‌های متخلف را برداشته و موضوع را با سامانه ۱۸۸۸ یا ۱۳۷ در میان بگذارند.
مظفر باز هم به شهروندان اطمینان می‌دهد در جلسه مشترکی با حضور راننده متخلف و شهروندی که شکایت دارد و هیاتی از سازمان تاکسیرانی موضوع مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. به نظر می‌رسد ضروری است مسئولان حمل و نقل عمومی فکری به حال کمبود پول خرد کنند تا مسافران با همین سختی‌ها و کمبودهای موجود بسازند و حداقل سوار شدن به تاکسی، اتوبوس و مترو بیش از این برایشان گران تمام نشود.
