توسعه پرورش گاومیش ، تحولی در اقتصاد روستائیان

168میلیون راس گاومیش در جهان وجود دارد که 95 درصد از کل این تعداد در قاره آسیاست .این دام با ویژگیهای منحصر به خود نظیر استفاده از منابع غذایی کم قیمت ، توان بالای سازگاری با محیط اطراف و مقاومت برابر بیماری ها و نیز تولید گوشت و شیر با ارزش می تواند تحول بزرگی در اقتصاد روستاییان ایجادکند.گاومیش از دامهای بومی ایران است و پرورش آن از 2 هزار و500 سال پیش از میلاد در کشور وجود داشته است.گلستان با دارا بودن منابع غنی تولید مواد غذایی قابل استفاده برای گاومیش از قبیل مزارع وسیع نباتات علوفه ای ، سویا ، یونجه ، شبدر ، مراتع ، چمنزارها چراگاه مناسب و پس چرای مزارع کشاورزی به وسعت 650 هزار هکتار و آب های جاری ، مستعد توسعه این دام است .نقاط پرورش گاومیش اطراف رودها و نهرهای پرآب است و در گلستان 2 هزار راس از این دام در 100 واحد پرورش داده می شود .بیشترین واحد پرورش گاومیش در گلستان در شهرستان های بندرگز ، کردکوی ، گنبدکاووس و آق قلا قرار دارد .آقای توغدری کارشناس پرورش گاومیش می گوید : علاوه بر شیر و گوشت این حیوان ، پوست آن نیز به علت ضخامت زیاد در صنایع دستی مانند ساخت وسایلی نظیر کیف، دستکش ، زیرکفش ، زین اسب ، کمربند ، کوسن و قالیچه های تزیینی کاربرد دارد .او می افزاید : حتی از شاخ این حیوان نیز می توان در ساخت وسایل تزیینی و دسته چاقو ،دکمه ، شانه ، چتر ، عصا و آلات موسیقی استفاده کرد .جهانشاهی که در بندرگز یک واحد پرورش گاومیش دارد هم می گوید : عمده شیر تولیدی در کارگاه محلی به فرآورده های لبنی تبدیل و به بازار عرضه می شود .احمدی پرورش دهنده30 راس گاومیش درکردکوی هم می گوید : به علت نبود مراکز مخصوص جمع آوری شیر گاومیش مجبورم شیر تولیدی را به مراکز جمع آوری شیر و با همان قیمت تحویل دهم .او افزود : این درحالیست که متوسط چربی شیر گاومیش 6 درصد و قیمت آن باید حدود 2 برابر شیر گاوهای معمولی باشد .گوشت گاومیش در مقایسه با گاو چربی کمتری دارد .براساس نظر کارشناسان کلسترول آن در مقایسه با دیگر گوشتهای قرمز 40 درصد کمتر اما پروتئین آن 11 درصد و مواد معدنی آن هم 10 درصد بیشتر است .خانم چاه کبوتری کارشناس تغذیه مصرف گوشت گاومیش هم می گوید : به علت کم بودن کلسترول آن حتی برای افرادی که مشکل قلبی و عروقی دارند اما مصرف گوشت قرمز را دوست دارند مناسب است .حتی کود گاومیش از بهترین کودها برای حاصلخیزی زمین های کشاورزی و به ویژه پرورش قارچ است .ضخامت موی گاومیش هم 2 برابر گاو است و برای تهیه برس و قلم مو استفاده می شود .پرورش گاومیش به رغم مزایای زیاد همچنان اندک و سنتی است .کارشناس دام جهاد کشاورزی گلستان هم با قبول مشکلات پیش روی پرورش دهندگان گاومیش می گوید : ایجاد صنایع لبنی و کشتارگاه مخصوص و بسته بندی گوشت این حیوان سبب می شود پرورش دهندگان فعلی انگیزه بهتری برای فعالیت داشته باشند .آقای سقر افزود : علاوه بر این باید دادن تسهیلات بانکی برای ایجاد واحدهای پرورش گاومیش در اولویت قرار گیرد تا افراد بیشتری برای پرورش این دام اقدام کنند .او گفت : به علت مشکلات پرورش گاومیش اکثر پرورش دهندگان این حیوان در گلستان به طور میانگین 5 راس و شمار اندکی هم 10 تا 30 راس گاومیش دارند .معاون امور دام جهاد کشاورزی گلستان طرح اصلاح نژاد گاومیش را اولویت های این معاونت برای رونق پرورش این حیوان در استان بیان کرد.آقای سمیعی افزود : با اجرای این طرح تا دو سال آینده تعداد گاومیش ها در گلستان از 2 هزار راس فعلی به 4 هزار راس خواهد رسید.او افزود : با این اقدام تولید شیر از یک هزار و230 تن فعلی به 2 هزار و 800 تن و تولید گوشت گاومیش هم از 100 تن فعلی به 144 تن می رسد.معاون امور دام جهاد کشاورزی گلستان افزایش فرصتهای شغلی از 700 نفر فعلی به یک هزار و 450 نفر را از دیگر مزایای طرح اصلاح نژاد گاومیش در گلستان بیان کرد.آقای سقرکارشناس پرورش گاومیش داری گفت : افزایش سطح مهارت های علمی و عملی پرورش دهندگان نقش موثری در موفقیت اجرای طرح توسعه گاومیش داری در کشور و گلستان دارد .آقای توغدری دیگر کارشناس پرورش دام سنگین هم گفت: تجربه دو دهه گذشته نشان داده است کشورهایی که با تحقیقات جدی طرح اصلاح نژاد گاومیش را اجرا کرده اند و یافته های علمی خود را به پرورش دهندگان منتقل کرده اند توانسته اند به تولید گوشت و شیر بسیار مطلوب برسند .او افزود : گاومیش در برابر اغلب بیماری ها مقاوم است و هزینه نگهداری و پرورش این حیوان 30 درصد کمتر از دامهای سنگین دیگر و گوشت آن هم ترد و کم چربی است و به همین علت آن را دام هزاره سوم می نامند.