سید محمد حسینی سفیر پیشین ایران در عربستان در نشست راه گفت‌وگو که با موضوع واکاوی تحولات روابط دو جانبه و منطقه‌ای ایران و عربستان در روزنامه اطلاعات برگزار شده بود، در اظهاراتی با بیان اینکه تنش ایران با عربستان یک تعارض ذاتی نیست، اظهار کرد: به نظر می‌رسد که همچنان عربستان برای ما یک آشنای ناشناخته و یک جعبه سیاه است.

وی با بیان اینکه ما با عربستانی مواجه هستیم که کمترین شباهت را با عربستان دهه قبل دارد تصریح کرد: با روی کار آمدن بن سلمان و ملک سلمان عربستان در حال پوست اندازی جدی و واقعی است.

وی با اعتقاد بر اینکه اصلاحاتی که در عربستان در دوران بن سلمان در حال رخ دادن است یک رفرم ظاهری نیست، خاطرنشان کرد: قبلا عربستان از دریچه امنیت به اقتصاد نگاه می‌کرد ولی امروز حتی امنیت را از دریچه اقتصاد نگاه می‌کند.

وی با بیان اینکه عربستان در چند مقطع نگرانی جایز الوصفی از به هم خوردن توازن منطقه‌ای داشته که از جمله این مقاطع زمان پیروزی انقلاب اسلامی بوده است، گفت: ما هیچ وقت با عربستان سعودی حتی در زمان مرحوم هاشمی رابطه راهبردی نداشتیم. پروژه بزرگ با آنها تعریف نکردیم.

این دیپلمات جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه یکی از مقاطعی که سعودی از تحولات در منطقه نگران شد زمان سقوط صدام بود، افزود: در نگاه سعودی‌ها این بود که سقوط صدام یعنی حاکمیت ایران در عراق و این برای سعودی‌ها بسیار سنگین بود چرا که یکی از خطوط قرمز سعودی‌ها این است که در کشورهای اسلامی حکومت شیعه روی کار نیاید.

حسینی با بیان اینکه منازعات بین ایران و عربستان بیشتر به جای اینکه دو جانبه باشد بحث منطقه‌ای است، تصریح کرد: سعودی‌ها به شدت نگران به هم خوردن توازن منطقه هستند که این به هم خوردن را در ارتباط با گسترش نفوذ ایران در کشورهایی چون یمن، لبنان، سوریه می‌بیند. در واقع نگرانی آنها بیشتر از تحولات ژئوپلیتیک در منطقه ناشی از نفوذ ایران است.

حسینی با بیان اینکه ما باید در تعامل با عربستان از الگوی تقابل به الگوی رقابت و همکاری برسیم تصریح کرد: اولین قدم در این زمینه شناخت عربستان است و ما باید از تحولات داخل عربستان دغدغه های عربستان و روند اصلاحات پیش رو در عربستان اطلاع داشته باشیم و آن را بشناسیم.

سفیر پیشین ایران در عربستان در بخش دیگری از صحبت‌های خود در این نشست که رئیس موسسه اطلاعات نیز حضور داشت، تصریح کرد: حاکمان جدید در عربستان به این درک رسیده اند که با سیستم سنتی قبلی نمی‌توانند در نظم آینده جایگاهی داشته باشند، بنابراین تلاش کردند که در این سیستم تغییرات و اصلاحات موثر ایجاد کنند.

وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر میزان مشارکت هر کشور در اقتصاد بین‌المللی جایگاه آن کشور در عرصه بین‌المللی را مشخص می‌کند تصریح کرد: در همین چارچوب عربستان سعودی تلاش کرد که در گروه 20 جایگاه پیدا کند و با اقداماتی که انجام داد توانست چندی پیش نشست گروه 20 را در عربستان میزبانی کند. آنها می‌دانند که باید حکمرانی در عرصه جدید مستظهر با فناوری جدید باشد.

این دیپلمات جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه امروز دو کشور ایران و عربستان به صورت نیابتی و از طریق موکلان خود در حال جنگ هستند و در همین چارچوب شاهد حاکم شدن دو قطبی در منطقه هستیم که یک قطب آن ایران و قطب دیگر آن عربستان است، افزود: به نظرم کشورهایی مثل ترکیه و عراق نیروی سوم محسوب می‌شوند.

سفیر پیشین ایران در عربستان در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه متاسفانه در تحولات جدید در عرصه منطقه و بین‌الملل ایران تبدیل به مسئله شده و اسرائیل به یک راه حل تبدیل شده است ادامه داد: بر خلاف دیدگاه جاری در ایران پیمان ابراهیم با جدیت در منطقه در حال اجرا است. چنانکه در طول یک سال گذشته حدود 200 ایونت مشترک بین امارات و اسرائیل برگزار شده است و ما می‌بینیم که اینگونه اقدامات با همکاری کشورهایی همچون آذربایجان و منطقه کردستان عراق نیز در حال انجام است. بنابراین باید به این موضوع توجه داشت که اسرائیل در حال پیداکردن جایگاه در ائتلاف منطقه‌ای است.

این دیپلمات جمهوری اسلامی ایران با اعتقاد بر اینکه بعد از فوت ملک سلمان، محمد بن سلمان به عنوان پادشاه عربستان اقدام به علنی کردن روابط عربستان و اسرائیل می‌کند در پاسخ به این سوال که باید برای حل مشکلات در روابط ایران و عربستان چه کاری انجام داد؟ خاطرنشان کرد: جواب این سوال به نوعی سهل و ممتنع است. به نظرم باید مراکز فکری در کشورمان در حوزه عربستان بیش از گذشته فعال شوند و ما هنوز در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران کرسی عربستان شناسی نداریم.

حسینی با بیان اینکه رابطه با عربستان حاوی فرصت‌ها، امتیازات و در عین حال تهدیدهایی است، تصریح کرد: باید عربستان را آنچنان که هست، فهم کنیم. باید دیپلماسی غیر رسمی را فعال کنیم و تجربه گذشته نشان می‌دهد که فعال کردن دیپلماسی غیر رسمی در این حوزه می‌تواند موفقیت آمیز باشد و عربستانی‌ها نیز از برگزاری این نوع گفت‌وگوها استقبال می‌کنند.

سفیر پیشین ایران در عربستان با بیان اینکه عربستانی‌ها از واسطه بدشان می‌آید و تاکید دارند که باید مذاکره به صورت مستقیم و رو در رو انجام شود و این امر شدنی است، ادامه داد: عبرستان سعودی بعد از پادشاهی محمد بن سلمان وارد فاز جدیدی می‌شود و ما باید برای این فاز جدید پیش بینی داشته باشیم. در این دوره به احتمال زیاد جوانان حاکم می شوند و نسل قدیم بازنشسته می‌شود. نسلی مسئولیت را بر عهده می‌گیرد که شناختی از ایران ندارد و عموما تحصیل کرده غرب است