مصرف سیگار به عنوان دروازه ورود به اعتیاد به مواد مخدر تلقی می‌شود، این در حالی است که در سایر کشورها برای کاهش مصرف سیگار در سنین پایین؛ سختگیری‌هایی انجام می‌دهند. افزایش مالیات بر دخانیات، ممنوعیت فروش سیگار به کودکان و نوجوانان، افزایش قیمت سیگار و…، از جمله اهرم‌هایی برای کاهش استعمال دخانیات در جوامع مختلف است که متأسفانه ما از اعمال این قبیل قوانین، عاجز مانده‌ایم.

ناگفته نماند که چند سالی هست که قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با استعمال دخانیات را به تصویب رسانده‌ایم، اما در اجرای دقیق این قانون ناکام مانده‌ایم. شاید بتوان اصلی ترین دلیل ناکامی در مبارزه با استعمال دخانیات را، وجود مافیای سیگار دانست که اجازه نمی‌دهد کنترل بازار پُر سود دخانیات از دستش خارج شود.

حسین فرشیدی معاون بهداشت وزارت بهداشت، در واکنش به چالش‌های مالیات بر دخانیات، گفت: ما با دست خودمان سم تولید می‌کنیم و به خورد مردم می‌دهیم. وی با اعلام اینکه سالانه بیش از ۶۰ هزار مرگ ناشی از مصرف دخانیات در کشور اتفاق می‌افتد، افزود: ارزان‌ترین دخانیات دنیا را ما داریم تولید می‌کنیم. در حالی که مستندات زیادی داریم که نشان می‌دهد با افزایش قیمت سیگار، مصرف آن کاهش می‌یابد.

معاون وزیر بهداشت گفت: سالانه بیش از ۷۰ میلیارد نخ سیگار در کشور تولید می‌شود و مالیات آن برای پیشگیری رقم بسیار خوبی است و در عین حال مصرف کننده و بار درمانی بیمارستان‌ها کاهش می‌یابد.

از مجلس می‌خواهیم که مالیات بر سیگار را افزایش دهد. انتظار ما حداقل ۴۰ هزار میلیارد تومان است. فرشیدی افزود: سهم وزارت بهداشت ۶۰ درصد از مالیات بر دخانیات است که در سلامت هزینه می‌شود.

البته در سال گذشته ریالی از ردیف مالیات بر دخانیات به وزارت بهداشت داده نشد. در همین حال، فاطمه محمدبیگی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، گفت: در تلاش هستیم تا افزایش مالیات بر دخانیات را در بودجه سال ۱۴۰۲ مورد توجه قرار دهیم، متأسفانه به رغم تورم حاکم بر جامعه و رشد چندین برابری کالاهای اساسی، قیمت سیگار تغییری نداشته است.

وی با طرح این سوال که آیا با کاهش مالیات بر سیگار در کاهش میزان مصرف آن تغییری ایجاد شده است، افزود: سیستم اجرایی کشور زمانی که از کاهش مالیات بر دخانیات حمایت می‌کند آیا اشتغالزایی مورد توجه است یا افزایش فروش سیگار. تناقض گویی مسئولان و متولیان با عدم افزایش مالیات سیگار با حفظ سلامت جامعه همخوانی ندارد.

در همین حال، زهرا شیخی سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، گفت: مصرف دخانیات یکی از عوامل مؤثر در افزایش سرطان‌ها محسوب می‌شود و هر چند در این زمینه ضروری است مالیاتی که از دخانیات اخذ می‌شود اثر بازدارنده داشته باشد اما متأسفانه در این راستا به طور مداوم با بن بست مواجه شده‌ایم و نسبت به این مهم غفلت شده و در لایحه بودجه ۱۴۰۲ هم به درستی مورد توجه قرار نگرفته است.

محمدرضا مسجدی دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات، گفت: بر اساس آنچه که وزارت صمت اعلام کرده است، سالانه ۷۰ میلیارد نخ سیگار در کشور تولید می‌شود که از این ۷۰ میلیارد نخ، ۷۲ درصد توسط دو شرکت خارجی در داخل کشور تولید می‌شود.

وی با اشاره به گزارش وزارت صمت مبنی بر اینکه هر نخ سیگار ۱۰۰ درصد سود دارد، افزود: چرخش مالی دخانیات در کشور، ۳ میلیارد دلار است که با دلار ۴۰ هزار تومانی، ۱۲۰ هزار میلیارد تومان می‌شود. مسجدی با تاکید بر ضرورت اصلاح شیوه دریافت مالیات بر دخانیات در کشور، تصریح کرد: مالیات بر دخانیات در ترکیه ۶ برابر، عربستان ۴ برابر و پاکستان، ۲ برابر ایران است.

وی افزود: متأسفانه ایران پایین‌ترین مالیات بر دخانیات را در دنیا دارد و این در حالی است که سهم شرکت دخانیات ایران از تولید سیگار در کشور، فقط ۱۰ درصد است و ۹۰ درصد تولید سیگار در اختیار شرکت‌هایی با سهامداران خارجی است.

دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات، با عنوان این مطلب که قاچاق سیگار هیچ ربطی به گرانی دخانیات ندارد، گفت: در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰، مالیات بر دخانیات کم شد؛ آیا قاچاق کم شده است. اگر کم شده است، گزارش بدهند. مسجدی افزود: در همه جای دنیا، ۷۰ درصد قیمت یک پاکت سیگار به عنوان مالیات دریافت می‌شود که این رقم در ایران، کمتر از ۲۰ درصد است