غفلت شركت هاي ايراني از بازار گردشگري عراق

عصر خبر به نقل ازخبرنگار فرهنگي ايرنا، تبادل گردشگر بين دو كشور از بعد از سقوط صدام در اين كشور روند رو رشد خود را آغاز كرد و اكنون سال به سال بر تعداد گردشگران عراقي كه با انگيزه درمان و يا زيارت عازم ايران مي شوند، اضافه مي شود. آمارها نشان مي دهد كه روزانه بين ۳ تا ۴ هزار ايراني عازم عتبات عاليات مي شوند و در مقابل سال گذشته تعداد گردشگران عراقي ورودي به ايران از يك ميليون و ۱۵۰ هزار نفر گذشت. اين آمار زماني اهميت دو چندان مي يابد كه بدانيم در سال ۱۳۹۰ بيش از ۴۶۷ هزار عراقي عازم ايران شدند يعني ظرف دو سال تعداد گردشگران ورودي از عراق نزديك به سه برابر شده است. با اين اوصاف، به اذعان مسوولان گردشگري كشور، عراق يكي از كشورهاي هدف ايران براي جذب گردشگر است و رتبه نخست را در جدول كشورهاي گردشگرفرست به ايران به خود اختصاص داده است. اما مشكل به افزايش تعداد گردشگران ورودي ختم نمي شود، بلكه مهم اين است كه اين تعداد گردشگر چگونه به ايران مي آيند و تا چه ميزان صنعت گردشگري ايران و فعالان اين صنعت از آن منتفع مي شود. «لواء السميسم» وزير گردشگري و آثار باستاني عراق كه چندي پيش به ايران سفر كرده بود، در ديدار با مقامات ايراني تاكيد داشت كه بخش اعظمي از شهروندان كشورش با انگيزه زيارت عازم ايران مي شوند اما تعداد گردشگران سلامت به ايران از كشور عراق هم كم نيست. 
** سياحت در كنار زيارت بسياري از گردشگران عراقي ترجيح مي دهند در كنار اماكن زيارتي در ايران، از جاذبه هاي طبيعي بويژه در شمال كشور هم بازديد داشته باشند. شاهد اين ادعا، وفور گردشگران عراقي در شهرهاي توريستي شمال كشور بويژه منطقه رامسر و نمك آبرود است كه علاوه بر جاذبه هاي طبيعي، زيرساخت هاي تفريحي متنوعي نيز براي گردشگران فراهم آورده است. از اين رو بسياري از گردشگران عراقي ترجيح مي دهند كه به جاي سفر به كشورهايي كه با موازين اسلامي بيگانه هستند، عازم ايران شوند تا هم زيارت به جاي آورند و هم از تفريحات موجود استفاده كنند. اما اينكه تا چه ميزان اين سفرها برنامه ريزي شده و محصول دورانديشي نهادهاي مرتبط با صنعت گردشگري كشور است، جاي سوال است؛ پرسشي كه «منوچهر جهانيان» معاون گردشگري كشور در گفت و گو با ايرنا آن را نزديك به صفر مي داند. او مي گويد: كمتر از يك درصد از گردشگراني كه راهي ايران مي شوند برنامه هاي خود را از طريق دفاتر خدمات مسافرتي هماهنگ مي كنند و بيشتر آنها سفر انفرادي دارند. به گفته وي، با وجود آنكه رقم گردشگران ورودي از عراق از يك ميليون نفر در سال فراتر رفته است، اما بسياري از آنها سفرهاي انفرادي به ايران دارند و هر عراقي مي تواند به راحتي با گرفتن رواديد به همراه خانواده خود عازم ايران شود. 
** تفاهم نامه هايي كه رنگ اجرا نمي بيند البته متوليان گردشگري كشور طي سال هاي گذشته تلاش هايي براي ضابطه مند كردن ورود گردشگران عراقي به كشور داشته اند اما نتيجه قابل توجهي از اين رفت و آمدها و امضاي تفاهم نامه ها عايد نشده است. «محمدشريف ملك زاده» رييس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري نيز هفته گذشته در ديدار همتاي عراقي خود اين مطلب را تاييد كرده و گفته بود: «تفاهم نامه ها امضا مي شوند اما اجرا نمي شوند.» دي ماه سال گذشته هاتي از فعالان بخش خصوصي صنعت گردشگري عراق عازم ايران شدند تا تورهاي تلفيقي مشترك ايران و عراق با هدف توسعه روابط گردشگري دو كشور با همكاري سازمان حج و زيارت در معاونت گردشگري كشور طراحي شود. بر اساس توافقي كه آن زمان صورت گرفت، قرار بود با همكاري سازمان حج و زيارت تورهاي تلفيقي زيارت و بازديد از جاذبه هاي طبيعي و تاريخي ايران براي گردشگران عراقي طراحي شود تا مدت اقامت گردشگران عراقي افزايش يابد و آنان از جاذبه هاي فرهنگي و تاريخي كشور نيز بازديد داشته باشند. از سوي ديگر قرار شد در كنار تورهاي زيارتي كه از ايران عازم عتبات عاليات مي شوند، برنامه ريزي هايي شوند كه از مناطق تاريخي اين كشور نيز بازديد صورت گيرد.همان زمان توفق شد دفاتر اطلاع رساني گردشگري ايران به همت كانون جهانگردي و اتومبيلراني در شهرهاي اربيل، كربلا، بصره و بغداد ايجاد شود. اكنون بعد از گذشت ۶ ماه از اين توافقات، جهانيان معاون گردشگري ايران مي گويد كه تمايل شركت هاي عراقي براي اعزام گردشگران اين كشور به صورت گروهي و در قالب تورهاي زيارتي و سياحتي بيش از فعالان ايراني است. 
** آژانس هاي ايراني روي خوش نشان نمي دهند معاون گردشگري سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري به ايرنا گفت كه با وجود اعلام برنامه هاي سازمان و توافقات انجام شده با طرف عراقي، دفاتر خدمات مسافرتي ايراني تمايلي براي حضور در بازار عراق از خود نشان نمي دهند و نتيجه آن شده كه اكنون بيش از ۱۰ شركت عراقي در زمينه اعزام گردشگر به ايران فعال باشند.يك كارشناس حوزه صنعت گردشگري نيز درباره اينكه چرا دفاتر خدمات مسافرتي به بازار عراق ورود نمي كنند، به ايرنا گفت: مشكل اينجاست كه آژانس ها، عراق را به عنوان يك پتانسيل قدرتمند در زمينه جذب گردشگر نپذيرفته اند و ترجيح مي دهند در بازارهاي سنتي سابق فعال باشند. وي كه خواست نامش ذكر نشود تاكيد كرد: ورود به بازارهاي جديد نيازمند سرمايه گذاري كلان براي معرفي جاذبه هاي گردشگري كشور مقصد است كه اين سرمايه گذاري براي ايجاد دفاتر اطلاع رساني و نيز انجام تبليغات منسجم در توان بخش خصوصي نيست. به گفته وي، كارگزاران فعال در حوزه اعزام زايران به عتبات عاليات ترجيح مي دهند به جاي فعاليت همزمان در زمينه ورود و خروج گردشگر، در زمينه اعزام زايران فعال باشند. 
** بازار ارزان ايران براي عراقي ها در شرايط حاضر كه افزايش نرخ دلار در برابر ريال، بازار گردشگري ايران را گرم كرده است، مسوولان عراقي نيز به اين نكته اذعان دارند كه ايران به مقصد ارزان و مطمئن شهروندانشان تبديل شده است. «حاكم الشمري» سخنگوي وزارت گردشگري و آثار باستاني عراق در اين باره گفته است كه سفر زائران ايراني به شهرهاي مقدس عراق مانند كربلا ، نجف، كاظمين و سامرا به خاطر همين افزايش قيمت ها كاهش يافته است. شايد همين امر سبب شد تا وزير گردشگري عراق به ايران سفر كند تا راه هاي افزايش سفرهاي زيارتي ميان دو طرف را بررسي كنند؛ سفري كه نشان داد طرف عراقي بيش از مسوولان ايراني علاقه مند به توسعه روابط گردشگري دو كشور است و نمي خواهد نوسانات نرخ دلار در ايران، صنعت گردشگري كشورش را دچار مشكل كند. به همين منظور در مذاكراتي كه السميسم با سازمان حج و زيارت انجام داد، ويزاي زايران ايراني از ۱۰ روز به ۱۵ روز افزايش يافت و طرف عراقي متعهد شد مبالغ اضافي و غيرقانوني كه در گذرگاه‌هاي مرزي هوايي و زميني از زائران ايراني دريافت مي‌شود‌، برداشته شود. رفع مشكلات تشابه اسمي و حفظ امنيت جاني زائران، امكان دريافت ويزا در سركنسولگري‌هاي عراق در شهر اهواز و كرمانشاه ديگر تعهداتي بود كه طرف عراقي پذيرفت تا از حجم زائران ايراني كاسته نشود. 
** تور اروپاي شرقي براي جذب گردشگران عراقي وزير گردشگري و آثار باستاني عراق گفته است، در سال ۲۰۱۲ ميلادي بيش از يك ميليون نفر از شهروندان اين كشور راهي ايران شدند. به گفته السميسم، شرايط سياسي در سوريه و لبنان و تركيه سبب شده تا مقصد گردشگران عراقي به سوي ايران باشد و البته ناگفته نماند كه كشورهاي اروپاي شرقي نيز بدنبال جذب گردشگران عراقي به سمت خود هستند. از اين رو اگر شركت ها و مسوولان گردشگري ايران تعلل كنند، بازار پر سود صنعت گردشگري عراق به سمت اروپاي شرقي سرازير مي شود.