دروغ نگوییم؛ حتی به دروغ!
گاهی حتی بدون این‌که فکر کنیم دروغ می‌گوییم و خودمان نیز نمی‌دانیم که چرا الان و در رابطه با این موضوع دروغ گفتیم. چرا دروغ یکی از عادت‌های روزمره اکثریت ما شده است؟ آیا برای رسیدن به هدف خاصی دروغ می‌گوییم یا نه؟ آیا بدون دروغ هم می‌توان زندگی کرد؟ دروغ چه فرقی با دروغ‌بافی دارد؟ آیا تاکنون فکر کرده‌اید که دروغ چیست و چه معنایی دارد!
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه خراسان جنوبی، در توصیف و تعریف شخصی که دروغ می‌گوید می‌توانیم بگوییم فردی است که برای این‌که دیگری را در رابطه با موضوعی فریب دهد متوسل به دروغ می‌شود و یا می‌خواهد کسی را به وسیله دروغی که می‌گوید شیفته و جذب خود کند، و یا گاهی بدون این‌که هیچ گونه قصد و نیتی داشته باشد این کار را انجام می‌دهد. فرد دروغگو حقیقت و درستی موضوعی را می‌داند و می‌تواند بین گفتن حقیقت و یا نگفتن آن یکی را انتخاب کند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین قاصری یک کارشناس مذهبی در خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه خراسان جنوبی، در خصوص تشریح بحث دروغ گفت: دروغ از بدترین معایب، زشت‌ترین گناهان و منشأ بسیاری از مفاسد است و بالطبع از کارهای زشت و ناپسند و عادت به آن از رذایل اخلاقی و گناهان کبیره است و تا ضرورت و مصلحت مهمی در میان نباشد، دروغ گفتن جایز نیست.
وی با بیان این‌که دروغ در دنیا و آخرت انسان را از رحمت الهی محروم می‌کند، تصریح کرد: دروغ انسان را در میان مردم بی‌اعتبار می‌نماید و اعتماد عمومی را سلب و جامعه را به بیماری نفاق دچار می‌سازد و از آفات زبان و خراب کننده ایمان است.
قاصری علت اصلی دروغ را عقده حقارت و خود کم‌بینی انسان دروغگو ذکر کرد و افزود: این یکی از نکات روانی است که به عنوان روانشناسی اخلاقی در کلمات معصومین به آن اشاره شده است.
وی افزود: سرچشمه دروغ نیز گاهی به خاطر ترس از فقر، پراکنده شدن مردم از دور او، از دست دادن موقعیت و مقام و زمانی نیز به خاطر علاقه شدید به مال و جاه و مقام و … است که شخص از این وسیله نامشروع برای تامین مقصود خود کمک می‌گیرد.
** دروغ شاه کلید همه گناهان
این کارشناس مسایل مذهبی در تبیین دروغ از منظر آیات و روایات نیز گفت: آیات و روایات بسیاری در زمینه زشتی دروغ سخن می‌گویند و آیات تکان دهنده‌ای حتی دروغگو را در ردیف کافران و منکران آیات الهی می‌شمارند.
وی با بیان این‌که در روایات اسلامی دروغ به عنوان « کلید گناهان» شمرده شده است، گفت: در حدیثی از امام باقر( ع) میخوانیم «خداوند متعال برای شر و بدی، قفل‌هایی قرار داده و کلید آن قفل‌ها شراب است (چرا که مانع اصلی زشتی‌ها و بدی‌ها عقل است و مشروبات الکلی عقل را از کار میاندازد) سپس فرمودند، دروغ از شراب هم بدتر است» .کافی جلد 2 صفحه 254
این کارشناس مذهبی در باب رابطه دروغ و گناهان دیگر نیز گفت: رابطه دروغ و سایر گناهان از این نظر است که انسان گناهکار هرگز نمیتواند، راستگو باشد، چرا که راستگویی موجب رسوایی اوست، و برای پوشاندن آثار گناه معمولا باید متوسل به دروغ شود؛ و به عبارت دیگر، دروغ انسان را در مقابل گناه آزاد می‌کند، و راستگویی محدود. اتفاقا این حقیقت در حدیثی که از پیامبر (ص) نقل شده، کاملا تجسم یافته،حدیث چنین است: شخصی به حضور پیامبر(ص) رسید، عرض کرد نماز میخوانم و عمل منافی عفت انجام میدهم، دروغ هم میگویم! کدام را اول ترک گویم؟! پیامبر(ص) فرمود: دروغ را، او در محضر پیامبر(ص) تعهد کرد که هرگز دروغ نگوید. هنگامی که خارج شد، وسوسههای شیطانی برای عمل منافی عفت در دل او پیدا شد، اما بلافاصله در این فکر فرو رفت، که اگر فردا پیامبر(ص) از او در این باره سؤال کند چه بگوید، بگوید چنین عملی را مرتکب نشده است، این‌که دروغ است و اگر راست بگوید حد بر او جاری می‌شود، و همین گونه در رابطه با سایر کارهای خلاف این طرز فکر و سپس خودداری و اجتناب برای او پیدا شد و به این ترتیب ترک دروغ سرچشمه ترک همه گناهان او شد.
وی در ادامه سخنانش در باب آثار دروغ نیز گفت: دروغ به جز آثار سوء اخلاقی که در شاکله خود انسان دارد بنیان و شالوده جامعه را ویران می‌کند، مثل موش‌هایی که سد سبا را با آن استحکام ویران کردند.
قاصری با بیان این‌که دروغ آثار زیان‌باری از جهت فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی به دنبال دارد، تصریح کرد: دروغ در خانه، دروغ در مدرسه، دروغ در بازار و محله و اداره و … نظام خانواده و مدرسه و بازار و اداره و… را از هم می‌پاشد.
**کسی که دروغگویی‌اش زیاد شود وقارش نزد خدا و خلق از بین می‌رود
وی در باب عذاب ویژه دروغگویان نیز هشدار داد: دروغگو از نماز شب محروم است، در نتیجه از برکاتی که این عبادت بزرگ دارد محروم می‌ماند که از آن جمله سعه رزق است.عیسی بن مریم(ع) فرمود:« کسی که دروغگویی‌اش زیاد شود حسن و جمال و وقارش نزد خدا و خلق از بین می‌رود به طوری که مردم از او متنفر و منزجر می‌شوند» سیدمحمد هاشم دستغیب گناهان کبیره ص295
**پرورش شخصیت در افراد؛ یکی از موثرترین طرق درمان دروغ
این کارشناس مذهبی در ادامه سخنانش به بیان راهکارهایی برای درمان دروغ پرداخت و گفت: با توجه به عواملی که در ایجاد این صفت و ریشه‌دارساختن آن موثر است راه درمان آن نسبتا روشن خواهد بود و به طور کلی برای درمان این انحراف اخلاقی باید از طریق زیر اقدام کرد: قبل از هر چیز باید مبتلایان را به عواقب دردناک و آثار سوء معنوی و مادی، فردی و اجتماعی این رذیله زشت متوجه ساخت و با تدبیر و تفکر در آیات قرآن کریم و سخنان پیشوایان بزرگ دین و تجزیه و تحلیل گذشته و گفتار بزرگان به این نکته برسید که دروغ در پاره‌ای از موارد هرچند نفع شخصی نیز داشته باشد نفعی آنی و زود گذر است، و هیچ سرمایه‌ای برای یک انسان در اجتماع بالاتر از سرمایه اعتماد و اطمینان مردم نسبت به وی نیست که بزرگترین دشمن آن همین دروغ است.
وی پرورش شخصیت در افراد را یکی دیگر از موثرترین طرق درمان ذکر کرد و افزود: همان‌طور که دانستیم یکی از عوامل مهم روانی دروغ، احساس حقارت و کمبود شخصیت است و در حقیقت دروغ گفتن یک نوع عکس‌العمل برای جبران این موضوع است. اگر مبتلایان به دروغ احساس کنند صاحب استعدادهایی در درون خود هستند که با پرورش آنها می‌توانند ارزش و شخصیت خود را بالا ببرند نیازی به توسل جستن به دروغ برای ایجاد شخصیت قلابی در خود نمی‌بینند به علاوه باید این‌گونه افراد را متوجه ساخت که ارزش اجتماعی یک انسان راستگو بالاتر است از هر سرمایه مادی و چیزی با آن برابری نمی‌کند.
این کارشناس مسایل مذهبی یادآور شد: برای تقویت پایه‌های ایمان به خدا در دل مبتلایان باید کوشش شود و افراد ضعیف الایمان که به دروغ پناه می‌برند را باید به این حقیقت که قدرت خدا مافوق تمام قدرت‌هاست و قادر برحل تمام مشکلاتی است، توجه داد.
