همزمان با افزایش روزافزون قیمت‌ها، قدرت خرید بسیاری از خانوارها به کمترین میزان خود در طول سال‌های گذشته رسیده است. در این شرایط فعالان اقتصادی از احتمال کمبود برخی کالاهای اساسی خبر می‌دهند. کمبودهایی که بخش زیادی از آنها نتیجه سیاستگذاری‌های اشتباه دولت در یک سال گذشته است.

به گفته کاوه زرگران، رییس انجمن غلات ایران، وضعیت ذخایر برخی از کالاهای اساسی بحرانی بوده و احتمال بروز کمبودهایی در سال ۱۴۰۲ وجود دارد. او با اشاره به مشکلات پیش‌آمده در زمینه واردات نهاده‌های دامی، درباره احتمال افزایش قیمت محصولات لبنی و پروتئینی در سال جدید هشدار داد.

زرگران گفت: از آنجایی که دولت برای بسیاری از محصولات قیمت مصوب در نظر گرفته و اجازه فروش با قیمت‌های بالاتر از آن وجود ندارد، احتمال افزایش قیمت ضعیف است. اما به‌طور قطع با کمبود کالا مواجه خواهیم بود. چرا که فروش با قیمت‌های تعیین‌شده توجیه اقتصادی ندارد.

بنابراین کسی اقدام به واردات کالا نخواهد کرد و در تامین برخی از کالاهای اساسی دچار مشکل خواهیم شد.

پس لرزه‌های ارز ۴۲۰۰ تومانی

این عضو اتاق بازرگانی تهران و ایران در خصوص پیامد حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و اثرات آن بر نرخ کالاها گفت: از زمانی که ارز ۴۲۰۰ تومان حذف و قیمت کالاها آزاد شد قرار بر این بود که قیمت کالاها بر مبنای دلار ۲۳ هزار تومانی محاسبه شود. اما در نهایت قیمت‌گذاری‌ها بر مبنای دلار ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومانی صورت گرفت.

پس از آن افزایش نرخ‌ها در قیمت‌ها تاثیری داده نشد و همین مساله موجب شد شرکت‌های تامین‌کننده کالا زیانی را متحمل شوند. به مرور با افزایش قیمت ارز این زیان بیشتر شد و زیان انباشته سنگینی را به شرکت‌های دولتی و خصوصی متحمل شدند. به همین دلیل اقبال برای واردات کالا کم شد.

رییس انجمن غلات ایران در خصوص اقدامات دولت پس از کاهش واردات برخی کالاهای اساسی گفت: متاسفانه نگاه به تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد تا زمانی که شرایط تامین کالاهای اساسی بحرانی نشده، دولت به این مساله ورود نکرده و اقدامی برای چالش‌ها و مشکلات این حوزه نمی‌کند.

با این وجود نه تنها اقدامی برای بهتر شدن اوضاع از سوی دولت صورت نگرفت بلکه سیاست‌های دولت موجب شد وضعیت ذخایر برخی از کالاها بدتر شود. کار به جایی رسیده که در برخی از نهاده‌های دامی همچون کنجاله سویا شرایط بحرانی داشته باشیم. این روزها دامداران و مرغداران شرایط خوبی ندارند. حالا هم دیگر تامین این کالاها به این سادگی‌ها ممکن نیست.

دولت از قیمت گذاری دستوری دست بر نمی دارد

این عضو اتاق بازرگانی در خصوص چرایی کندی واردات نهاده‌های دامی به کشور و عدم تمایل ورورد بخش خصوصی به این حوزه اظهار کرد: دلیل آن قیمت‌گذاری دستوری است. هم اکنون اگر نرخ جهانی کنجاله سویا را در ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان ضرب کنیم، قیمت تمام‌شده آن برای واردکننده چیزی حدود ۱۹ هزار و ۵۰۰ الی ۲۰ هزار تومان می‌شود. این در حالی است که دولت قیمت این محصول را ۱۶ هزار و ۳۰۰ تومان در نظر گرفته است.

در واقع کسی که خواهان واردات این محصول است باید زیان بزرگی را برای خود در نظر بگیرد. به همین دلیل نمی‌توان امیدوار بود که بخش خصوصی به این حوزه ورود کند. بخش دولتی هم اگر قرار باشد در این زمینه ورود پیدا کند باید زیان را از محل دیگری جبران کند.

به گفته این فعال بخش خصوصی مادامی که وضعیت قیمت‌گذاری داخلی مشخص نشود نقش بخش خصوصی در واردات یا تامین گندم هم مشخص نخواهد شد.

او در ادامه اضافه کرد: در خصوص کالاهای دیگر نیز همین شرایط حاکم است. ممکن است در چند ماه آینده همین وضعیت را در ذرت هم شاهد باشیم. متاسفانه سیاستگذاری کشور به هیچ وجه مبتنی بر عقلانیت نیست که بتوان با استناد به آن و وضعیت تولید داخلی، اقدام به واردات از سایر کشورها کرد.

فروش با قیمت‌های دستوری توجیه اقتصادی ندارد

رییس انجمن غلات ایران در خصوص احتمال افزایش قیمت‌ها در ماه‌های آتی گفت: احتمال رشد قیمت کم خواهد بود. اما به‌طور قطع با کمبود کالا مواجه خواهیم بود. چرا که دولت برای بسیاری از محصولات قیمت مصوب در نظر گرفته و کسی اجازه فروش با قیمت‌های بالاتر از آن را ندارد. اما از آنجایی که فروش با قیمت‌های دستوری تعیین‌شده توجیه اقتصادی ندارد، کسی اقدام به واردات کالا نمی‌کند و به‌طور قطع در تامین دچار مشکل خواهیم شد. مگر اینکه دولت خود به مساله واردات کالا ورود کرده و ردیف اعتباری هم برای جبرای این ضرر و زیان در نظر بگیرد.

کاوه زرگران در خصوص وضعیت ذخایر کالاهای اساسی عنوان کرد: میزان ذخایر در اختیار دولت بوده و آمار دقیقی را بخش خصوصی ندارد. اما با توجه به مشکلاتی که در زمینه واردات و قیمت‌گذاری در کنجاله سویا وجود دارد، حدس می‌زنیم ذخایرمان در این محصول وضعیت خوبی نداشته باشد.

اما در مورد گندم هم پیش‌بینی شده امسال تولید شرایط خوبی داشته باشد. البته نباید فراموش کرد که به دلیل شرایط سیاسی کشور ما باید ذخیره مناسبی از این محصول استراتژیک داشته باشد. براساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده حجم ذخایر گندم تا فصل برداشت جوابگوی نیاز کشور است. وضعیت ذخایر ذرت تا دو ماه آینده مطلوب است. اما یک شکافی برای تامین این محصول وجود دارد، چرا که تولید برزیل از تیر ماه صورت می‌گیرد. امیدوارم که برنامه‌ریزی‌ها به‌گونه‌ای باشد که بازار ذرت در این ایام دچار مشکل نشود.

با توجه به اینکه قیمت جهانی بسیاری از محصولات غذایی در یک سال گذشته کاهش پیدا کرد، اما در ایران تغییر چندانی در قیمت کالاهای وارداتی ایجاد نشده است. برای بسیاری این سوال وجود دارد که چرا هر گونه رشد قیمتی در محصولات واردات به سرعت روی قیمت‌ها در بازار ایران تاثیر می‌گذارد اما کاهش قیمت‌ها در عمل تاثیری ندارد. رییس انجمن غلات ایران در این خصوص گفت: قیمت‌های جهانی یکی از فاکتورهای تاثیرگذار در قیمت‌هاست. ما فاکتورهای داخلی بسیاری داریم که روی بهای کالاهای وارداتی تاثیرگذار است. البته همان‌طور که خود شما می‌دانید قیمت روغن در سال گذشته در بازار جهانی روند کاهشی به خود گرفت که متناسب با این افت شاهد کاهش قیمت‌ها در بازار ایران هم بودیم