علیرضا عنایتی، مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با پایگاه خبری العربی الجدید در پاسخ به این که چه کسی اول خواستار مذاکرات تهران و ریاض شد؟ گفت: تقریبا دو سال پیش ما اولین اشاره ها را از مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر پیشین عراق در مورد احتمال برگزاری گفت‌وگو میان ایران و عربستان دریافت کردیم. ما به سرعت پاسخ دادیم چرا که برقراری روابط خوب با همسایگان برای ایران مهم است.

وی تاکید کرد: زمانی که دولت رئیسی روی کار آمد بر سیاست دیپلماسی منطقه‌ای تأکید کرد و رابطه با همسایگان را در اولویت قرار داد، بنابراین با سعودی‌ها کاشتیم و برداشتیم. این مذاکرات در زمان دولت قبلی ایران آغاز شد و در دولت فعلی ادامه یافت و در پایان به نتیجه‌ای که می‌خواستیم رسیدیم.

عنایتی خاطرنشان کرد: نکته دوم اینکه جمهوری اسلامی ایران هیچ وقت روابطش با عربستان را قطع نکرد و برادران سعودی در سال ۲۰۱۶ در نتیجه حادثه‌ای که برای سفارت اتفاق افتاد تصمیم به قطع روابط گرفتند و ما از اتفاقی که برای سفارتخانه افتاد متأسفیم. در واقع آنچه اتفاق افتاد تأسف آور بود و ما گفتیم که دولت در این زمینه مسئولیت دارد و اتفاقی که رخ داد غیر قابل پذیرش بود.

مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه گفت که ما نمی‌دانیم که این درخواست از سوی عربستان مطرح شده است یا عراق و این مساله برای ما اهمیتی ندارد و تجربه سال‌ها قطع رابطه این را به ما ثابت کرد که در این قطع روابط هیچ فایده‌ای نه برای ما و نه برای سعودی‌ها و نه برای منطقه وجود ندارد.

وی در مورد اینکه برخی می‌گویند که ایران و عربستان به این نتیجه رسیدند که نمی‌توانند رفتار و سیاست‌های یکدیگر را تغییر دهند و به مذاکرات روی آوردند گفت: من اینگونه به موضوع نگاه نمی‌کنم. صحبت درباره این موارد ما را به فضای قبل از مذاکرات باز می‌گرداند. ما تأکید می‌کنیم که برای اطمینان حاصل کردن از آینده منطقه باید بنشینیم و صحبت کنیم و آنچه برای ما مهم است به عقب بازنگردیم، باید صفحه گذشته را جمع کنیم و یک صفحه جدید باز کنیم، ما رویکرد خود را تغییر ندادیم و وقتی وارد گفت‌وگو شدیم جدی بودیم و نتیجه‌ای که بدست آمد برای ایران، عربستان و تمام منطقه مفید است.

عنایتی درخصوص اینکه همه انتظار داشتند که دیدار وزرای خارجه ایران و عربستان در بغداد برگزار شود، گفت که آنچه در عراق و عمان کاشتیم در پکن برداشت کردیم و توافق پکن در نتیجه گفت‌وگوهای بغداد و مسقط حاصل شد.

وی در بخش دیگری خاطرنشان کرد که یک تیم فنی از ایران به ریاض و جده رفته‌ است و اکنون در حال بازسازی و ترمیم ساختمان‌ها پس از هفت سال هستند و کار فنی خود را انجام می دهند و سعودی‌ها نیز تسهیلات لازم را برای آن‌ها فراهم کرده اند. آغاز کار رسمی سفارتخانه‌ها ممکن است زمان ببرد زیرا ساختمان‌ها چه در ریاض و چه در جده نیاز به ترمیم و بازسازی دارند.

این دیپلمات کشورمان تاکید کرد که در مورد عربستان نیز یک هیات فنی سعودی از تهران و مشهد بازدید کرده است و در پایان ماه رمضان به کشور خود بازگشتند تا تصمیمات لازم گرفته شود و قرار است بار دیگر به ایران بیایند.

عنایتی خاطرنشان کرد که امیدواریم فعالیت‌ سفارتخانه‌ها از سر گرفته شود اما اکنون اولویت ما موضوع حج است.

وی در مورد اینکه آیا سفارتخانه های دو کشور قبل از موسم حج بازگشایی می شوند؟ گفت: اگر سرعت مراحل اداری افزایش یابد این موضوع امکان پذیر خواهد بود اما نمی‌توانم بگویم که این اتفاق قبل یا بعد از مراسم حج اتفاق خواهد افتاد.

این مسئول وزارت خارجه ایران در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است ما شاهد سفر پادشاه عربستان به تهران باشیم تاکید کرد: این همان چیزی است که امیدواریم انجام شود، رؤسای جمهور ایران پیش از این به عربستان سفر کرده‌اند و عبدالله بن عبدالعزیز ، ولی‌عهد فقید عربستان در کنفرانس سازمان همکاری‌های اسلامی در تهران شرکت کرد، دیگر مقامات سعودی از جمله شاهزاده سلطان و شاهزاده نایف نیز به ایران سفر کرده‌اند که با استقبال گرم مواجه شدند. اکنون دعوت‌های متقابل وجود دارد؛ رئیس جمهور ایران دعوت عربستان را پذیرفته است. به نظر من این مساله بسیار مهم است که دیدارهای دو جانبه انجام شود. ما از سفر پادشاه عربستان به ایران استقبال خواهیم کرد و در صورت سفر آیت‌الله رئیسی به عربستان نیز بی تردید برادران سعودی به گرمی از وی استقبال خواهند کرد.

وی گفت که مقدمات سفر رئیس جمهور به کار بیشتری نیاز دارد اما انجام مقدمات سفر وزرای خارجه آسان‌تر است.

عنایتی با تاکید بر اینکه توافق ایران و عربستان در پکن درخصوص مسائل دوجانبه بود، خاطرنشان کرد که هیچ پرونده دیگری مورد بررسی و رایزنی قرار نگرفت.

وی درخصوص اینکه آیا موضوع یمن هم مطرح نشد؟ گفت: موضوع یمن مطرح شد اما جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد که این پرونده مخصوص مردم یمن است و ما نمی‌توانیم به نیابت از آن‌ها سخن بگوییم. هیچ موضوع دیگری نه در مذاکرات و نه در توافق مطرح نشد.

مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه در مورد اینکه بعد از توافق تهران و ریاض شاهد پیشرفت هایی در پرونده یمن بودیم، گفت که این موضوع ارتباطی با توافق ایران و عربستان ندارد زیرا دور اول گفت‌وگوهای یمن و عربستان در ژانویه ۲۰۲۳ انجام شد که دو ماه قبل از گفت‌وگوهای پکن بود.

عنایتی در ادامه خاطرنشان کرد که در توافق ایران و عربستان مساله لبنان نیز مطرح نشد و سفر وزیر امور خارجه ایران به بیروت در چارچوب روابط دوجانبه بود.