فضای مجازی فضای پر تلاطم و فریبنده عصر حاضر است؛ فریبنده از این نظر که اگر غواص خوبی در دریای اطلاعات فضای مجازی نباشید خیلی زود نفس‌های شما به شماره افتاده و در کوتاهترین زمان ممکن، غرق این دریای متلاطم خواهید شد.

این فضا کوچک و بزرگ، پیر و جوان و زن ومرد نمی‌شناسد و هرکس که بدون داشتن دانش لازم برای حضور در این فضا وارد آن شود، همچون مثلث برمودایی به خود جذب کرده و فرو می‌نشاند.کودکان و نوجوان به دلیل حس شدید کنجکاوی که دارند از مشتریان پرو پاقرص این فضا هستند و شوق و ذوق عجیبی برای حضور در این فضا داشته و در بسیاری اوقات محو جذابیت‌های این فضای مجازی می‌شوند؛ به طوری که هستند کودکان و نوجوانان زیادی که ساعتها در این فضا حضور دارند و خواب و خوراک خود را فدای این حضور بعضا به نتیجه و خاصیت می‌کنند.

والدین به عنوان متولیان اصلی تربیت و پرورش کودکان و نوجوانان باید در مسیر هدایت و راهنمایی فرزندان خود در فضای مجازی به دانش و سواد استفاده از این فضا تجهیز شوند تا با حضوری آگاهانه و هوشیارانه در مواقع بروز خطر به خوبی همچون غواصی از غرق شدن فرزندان خود در این فضای مهیّج و پر جاذبه جلوگیری کنند.

برای اینکه والدین بتوانند در کنار اینکه اجازه حضور فرزندان خود در فضای مجازی را بدهند و متقابلا این فضا نیز آسیبی به کودکان و نوجوانان وارد نکند باید نکات مهمی را هنگام استفاده از این فضا توسط فرزندان خود رعایت کنند که در ادامه این گزارش به برخی از این موارد مهم اشاره می‌کنیم.

۱. درباره فضای مجازی با فرزندان خود شفاف صحبت کنید

با فرزندان خود صادقانه راجع به کسانی که با آنها در ارتباط هستند و چگونگی ارتباط‌شان صحبت کنید. اطمینان حاصل کنید که اهمیت و ارزش تعاملات دوستانه و حمایتگرانه را می‌فهمند و این‌که رفتارهای تبعیض‌آمیز و نامناسب هرگز قابل قبول نیستند. آنها را تشویق کنید که اگر هر یک از این رفتارها را تجربه کرده‌اند فوراً موضوع را با شما یا شخص بالغ و معتمدی درمیان بگذارند. نسبت به حالات فرزندتان هنگام کار با اینترنت هوشیار باشید که مثلاً آیا غمگین یا پنهان‌کار به نظر می‌رسد، یا اذیت و آزار اینترنتی را تجربه می‌کند.

۲. به همراه فرزند خود قوانینی وضع کنید که چگونه و چه زمانی می‌توانند از این وسایل استفاده کند

برای فرزندان خود قاعده و قانون برای استفاده از فضای مجازی بگذارید؛ مثلا روزانه ۲ یا ۳ ساعت حضور در فضای مجازی را تعیین کنید. همچنینی سعی کنید هنگام حضور فرزندان در فضای مجازی به صورت محسوس یا غیر محسوس این فضا را رصد کرده و کنترل کنید.باید به عنوان یک راهنما در معرفی کانالها و صفحات اجتماعی برای فرزند خود نقش آفرینی کنید و با معرفی این صفحات مناسب و دارای ارزش کیفی یار و یاور فرندتان در مسیر استفاده از این فضا باشید.

۳. از تکنولوژی برای حفاظت از فرزندان خود استفاده کنید

مطمئن شوید که لوازم الکترونیکی فرزندتان به آخرین نسخه نرم‌افزار و آنتی‌ویروس مجهز باشد و تنظیمات حریم خصوصی روشن باشد. دوربین (وب‌کم) را درصورت عدم استفاده بپوشانید. برای بچه‌های کوچک‌تر، از ابزارهایی نظیر برنامه‌های «کنترل والدین بر اینترنت»و «جستجوی امن» استفاده کنید، تا تجربیات آنلاین ایمنی داشته باشند.

درمورد منابع آموزشی رایگان آنلاین محتاط باشید. فرزند شما هرگز نباید عکس یا اسم کامل خود را برای دسترسی به این منابع استفاده کند. به خاطر بسپارید که تنظیمات حریم خصوصی را کنترل کنید تا دریافت اطلاعات را به‌حداقل برسانید. به فرزند خود یاد دهید که اطلاعات شخصی خود را به‌ خصوص در اختیار غریبه‌ها قرار ندهند.

۴. با فرزندتان در فضای مجازی زمان بگذرانید

فرصت‌هایی برای فرزندتان ایجاد کنید تا ارتباطات آنلاین مثبت و ایمن با دوستان، خانواده و شما داشته باشند. در حال حاضر، ارتباط با دیگران مهم‌تر از همیشه است و می‌تواند فرصتی عالی برای شما باشد تا در «ارتباطات مجازی» الگویی مناسب از لحاظ مهربانی و همدردی برای فرزندتان باشید.

به کودکان خود آموزش دهید چطور می‌توانند از اطلاعات نادرست و محتواهای نامتناسب با سن آنها که می‌تواند موجب نگرانی بیشتر آنها شود، اجتناب کنند. برای فرزند خود زمان بگذارید و برنامه‌ها، اپلیکیشن‌ها، بازی‌ها و سایر سرگرمی‌های مناسب سنش را پیدا کنید.

۵. عادت‌های آنلاین سالم را تشویق کنید

رفتارهای خوب را در فضای مجازی و در تماس‌های تصویری تشویق کنید. فرزندتان را تشویق کنید تا با همکلاسی‌هایش مهربان باشد و به آنها احترام بگذارد.مراقب پوشش فرزندان‌تان درجلوی دوربین باشید و اجازه ندهید از داخل اتاق خواب تماس تصویری بگیرند.

وقتی کودکان زمان بیشتری را در فضای مجازی می‌گذارنند، ممکن است در معرض تبلیغات بیشتری قرار بگیرند که غذاهای ناسالم، کلیشه‌های جنسیتی یا موضوعات نامتناسب با سن‌شان را ترویج می‌کنند. به فرزندتان کمک کنید تا تبلیغات آنلاین را تشخیص دهد و از این فرصت استفاده کنید تا با هم برخی پیامهای منفی را شناسایی کنید.

۵. بگذارید اوقات خوشی داشته باشند و ابراز وجود کنند

گذراندن زمان در خانه می‌تواند فرصت خوبی برای فرزندان شما باشد تا از فضای مجازی برای انعکاس نظرات خود و حمایت از کسانی که در این بحران به کمک نیاز دارند، استفاده کنند.

فرزندان خود را تشویق کنید تا با بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال فعالیت جسمانی داشته باشند؛ به عنوان مثال تشویق به استفاده از ویدیوهای ورزشی آنلاین برای بچه‌های کوچک و بازی‌های ویدیویی که تحرک آنها را زیادتر می‌کند.البته به یاد داشته باشید که بین سرگرمی‌های آنلاین و فعالیت‌های غیرآنلاین تعادل برقرار کنید، به عنوان مثال اگر امکان دارد بیرون و در فضای آزاد هم وقت بگذرانید.

۶.لطفا برای خلاصی از تربیت کردن فرزندتان او را با گوشی همراه رها نکنید

برخی والدین برای اینکه حوصله سرو کله زدن و در برخی مواقع بحث کردن با کودکان و نوجوانان خود را ندارند خیلی سریع تسلیم شده و با خرید یک گوشی همراه سعی دارند به صورت مسالمت آمیز تفویض اختیار کرده و تربیت و نظارت مستمر بر فعالیت های فرزند خود را به فضای مجازی واگذار کنند؛ همان اقدامی که می تواند ویران کننده و مسئله ساز شود.دقت کنید اگر حضور در فضای مجازی امری اجتناب ناپذیر است اما نظارت بر این حضور بسیار اهمیت و ضرورت دارد؛ چراکه کوچکترین غفلت می تواند تاوان سنگینی به همراه داشته باشد.

رفتارها و حرکات فرزندان خود را به طور غیر محسوس زیر نظر داشته باشید و مدام موضوعات و فضاهایی که فرزندتان در آن حضور دارد یا درباره موضوعات رایج در فضای مجازی که مورد علاقه او بوده و با اظهار نظر کردن در باره آنها علاقه خود را نشان می‌دهد را رصد کرده و به آن حساس باشید