برای بررسی صحت و سقم این موضوع گفت‌وگویی با مرتضی حاجی‌آقامیری، عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

حاجی‌آقامیری گفت: این موضوع به شکلی که آنها صادر کنند، صحت ندارد، چون توجیهی ندارد، طبق ماده ۱۲۱ آیین‌نامه اجرای قانون گمرکی برای ورود فرش به ایران به لحاظ قانونی و از مبادی رسمی باید ۷۶ درصد عوارض پرداخت شود. طبق همین ماده امکان بازگشت فرش‌های ایرانی که طی سالیان گذشته از ایران خارج شده وجود ندارد. نزدیک ۸ سال است در تلاش هستیم تا مشکل را حل کنیم و این فرش‌ها را برگردانیم که نمی‌توانیم. در جلسه آخر شورای گفتگو به این نتیجه رسیدیم که یک لایحه در مجلس به جریان بیفتد تا موضوع حل شود.

وی در رابطه با جزییات این روند گفت: ماده ۱۲۱ آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی می‌گوید «چنانچه کالای صادرات قطعی به تشخیص گمرک عیناً (موضوع تبصره بند (ش) ماده (۱۱۹) قانون) و بدون استفاده یا تعمیر به کشور بازگشت داده شود با رعایت مفاد ماده (۶۵) قانون بدون پرداخت حقوق ورودی قابل ترخیص می‌باشد.»

اما در تبصره ۱ این ماده آمده است که «چنانچه کالای صادرات قطعی بازگشت داده شده به کشور به تشخیص گمرک در خارج استفاده یا تعمیر شده باشد، بدون نیاز به ثبت سفارش، پس از پرداخت حقوق ورودی قابل ترخیص می‌باشد.»

به‌خاطر همین تبصره ۱ برای ورود فرش به کشور باید ۷۶درصد حقوق و عوارض پرداخت شود که به هیج‌وجه مقرون‌به‌صرفه نیست. ما در سال ۹۵ در دولت قبل مصوبه هیئت وزیران را برای اضافه شدن تبصره ۳ به این ماده گرفتیم.

بعد از این یک نفر به دیوان عدالت شکایت کرد و دیوان تشخیص داد که آیین‌نامه نمی‌تواند برای قانون تعیین تکلیف کند در نتیجه این تبصره رد شد. بعد از این ما جلسات متعدد با حضور اتحادیه، اتاق تهران، اتاق ایران، مرکز ملی فرش، گمرک و معاونت حقوقی ریاست جمهوری برگزار کردیم و قرار بود وزارت صمت لایحه را تنظیم کند و بعد از تصویب هیئت وزیران به مجلس بفرستد که نفرستاد.

سال گذشته معاونت حقوقی و پارلمانی وزارت صمت نامه‌ای نوشت که با لایحه مخالف است و مهمترین استدلالش هم این بود که بعضی از این قالی‌ها قبلا جایزه صادراتی گرفته‌اند. استدلال کردیم، موارد حل شد، قرار است با توجه به مصوبه شورای گفتگو لایحه را از سه جهت یعنی لایحه مستقل، اضافه شدن این دو ماده به لایحه در جریان اصلاح قانون امور گمرکی و اضافه شدن به لایحه الحاق پیگیری کنیم.

عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران با تاکید بر این که از مبادی رسمی امکان واردات فرش دستباف وجود ندارد و به صورت قاچاق این اتفاق رخ می‌دهد، گفت: فرش چینی خیر، اما این را من تصدیق می‌کنم که فرش افغانستان، پاکستان و در مواردی هم هندی به صورت قاچاق، اغلب هم از مرز خراسان وارد کشور می‌شود و در بازارهای مختلفی به فروش گذاشته می‌شود. ابتدا می‌گفتند این فرش‌ها فرش‌های افغانی است، اما الان نمی‌گویند و به اسم فرش‌های ایرانی در بازار می‌فروشند.

حاجی‌آقامیری ادامه داد: این طرح‌ها کپی از نقشه‌های ایرانی نیست، فرش افغانستان است، منتها چون مخاطب با این نقشه‌ها آشنا نیست، متوجه این موضوع نمی‌شود. در برخی موارد هم که خیلی اصرار می‌کنیم که به خلاف و قاچاق طرح خارجی وارد بازار کرده‌اید در جواب می‌گویند که این فرش‌ها را افغانی‌های مقیم ایران می‌بافند که این هم واقعیت ندارد و فرش‌ها قاچاق وارد می‌شود. کار به جایی رسیده که در برخی موارد ادعا می‌کنند که شما هر کدام را که خواستید، ما ظرف ۲۴ ساعت از افغانستان می‌آوریم ایران و تحویل می‌دهیم.

وی ادامه داد: با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز مکاتباتی را انجام داده‌ایم و به دنبال راه قانونی قابل اجرا هستیم تا با درنظرگرفتن جوانب امر، ضمن این که برای کسی مشکل ناجوانمردانه و ناعادلانه ایجاد نشود، با این پدیده مقابله کنیم و جلوی این مسئله را بگیریم.

عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران درخصوص وضعیت تامین مواد اولیه نیز گفت: مواد اولیه بخش عمده‌ای از فرش ایرانی داخلی است و از پشم گوسفند ایرانی استفاده می‌شود، اما در فرش‌های ابریشمی به دلیل این که ابریشم داخلی کیفیت و کمیت مناسبی برای بافت فرش‌های اعلاء ابریشم ندارد و ابریشم‌کشی ما متاسفانه توسعه نیافته است، از ابریشم چینی و ازبکستان استفاده می‌کنیم. یک بخشی از فرش‌ها هم با کرک اروگوئه و یا استرالیا بافته می‌شود. بنابراین بخشی از مواد اولیه با توجه به تنوع دستباف‌ها در ایران، وارداتی هستند. تحریم‌ها هم طبیعتا در فرآیند تجاری موثر است و برای ورود مواد اولیه در هر حوزه‌ای مشکل ایجاد می‌کند