در میانه پروژه‌های نیمه‌کاره کشور که هر مسئول در دوره خود، وعده به اتمام رساندنش را می‌دهد و با اتمام دوره مسئولیتش آن را رها می‌کند، محمدباقر قالیباف را باید از جمله مسئولان عمل‌گرایی دانست که شجاعت تصمیم‌گیری را در عرصه عمل به اثبات رسانده است. عمل‌گرایی که در کنار انتقادپذیری و مشورت‌پذیری، نه‌تنها از تمامی گروه‌ها و سلایق مختلف نظرخواهی می‌کند، بلکه به بهانه‌های واهی از زیر بار مسئولیت شانه خالی نمی‌کند، حتی اگر مسئولیتی که قالیباف برعهده گرفته باشد، به قیمت هجمه‌های سریالی علیه او تمام شود. موضوعی که خود را چه در دوران مسئولیت او در شهرداری تهران و چه اکنون در مجلس شورای اسلامی نشان داده است. در نتیجه این مسأله به قصه تکراری برای مخالفانش مبدل شده که از هر بهانه‌ای در جهت اقدامات تلافی‌جویانه در جهت تسویه‌حساب سیاسی با رئیس مجلس استفاده کنند.

در روزهای اخیر کلیدواژه همیشگی محمدباقر قالیباف با عنوان «تصمیمات سخت» بهانه‌ جدیدی را برای دروغگویی و تهمت‌زنی به او از سوی مخالفانش ایجاد کرد تا جایی که آنان این مسأله را با تحلیل‌های خیالی به سناریویی امنیتی مبدل کردند. البته آنها، فراموش کرده‌اند که اندکی در این زمینه به تحقیق بپردازند؛ چراکه این اولین باری نیست که قالیباف از این کلیدواژه استفاده می‌کند.

کلیت صحبت‌های اخیر قالیباف چه بود؟

«کشور نیازمند تصمیمات شجاعانه، سخت و تلخ است»، این بخشی از صحبت‌های محمدباقر قالیباف در سه‌شنبه هفته گذشته بود که در دیدار رؤسای سازمان‌های نظام مهندسی بیان شد. اظهاراتی که برخی از منتقدان و مخالفان رئیس مجلس با تقطیع و برجسته‌کردن بخشی از آن، به بهره‌برداری سیاسی از آن پرداختند. این رویه در حالی بود که مروری ساده بر کلیت صحبت‌های رئیس خانه ملت، خلاف سناریوهای مطرح‌شده را نشان می‌داد. او هفته گذشته با بیان اینکه اشکال ما اینجاست که ترکیب بین تشخیص علمی و تصمیم سیاسی را توأم با هم انجام نمی‌دهیم، گفت: «در بسیاری از تصمیمات یا فقط تصمیم سیاسی می‌گیریم یا فقط تشخیص علمی می‌دهیم. برای حکمرانی به هر دوی این موضوعات نیاز داریم و ترکیب این دو موضوع با هم، ما را پیش برده و به ما توسعه، پیشرفت و رشد در همه ابعاد را می‌دهد. وقتی حرف از حکمرانی و مهندسی می‌زنیم، در یک ابعاد گسترده مقصر آن هم ما هستیم، همه به سهم خودمان.»

وی با تأکید بر اینکه حکمرانی ما دچار اشکال است، تأکید کرد: «زمانی که من در قرارگاه خاتم‌الانبیا (ص) و در شهرداری با این جامعه کار می‌کردم، هر ایده‌ای که داشتیم، وقتی این را به‌عنوان مسأله مطرح می‌کردیم، آن موضوع حل می‌شد. یکی از مشکلات ما این است که فرق بین مسأله و مشکل را نمی‌دانیم، ما همیشه به دنبال حل مشکل هستیم، این در حالی است تا زمانی که مشکل را تبدیل به مسأله نکنیم، هیچ مهندسی نمی‌تواند آن را حل کند. اول باید مسأله را درست بفهمیم، هر مسأله‌ای که طرح کردیم، مهندسان در این شهر آن را حل کردند، لذا این ظرفیت در کشور وجود دارد.»

رئیس مجلس با بیان اینکه اگر مشکل مسکن مردم را حل کنیم، مردم از ما یارانه و چیز دیگری نمی‌خواهند، اظهارکرد: «حل مشکل مسکن به‌تنهایی حل مشکل دائم معیشت آنها است، در حال حاضر زن و مرد اگر مسکن نداشته باشند و به‌صورت دو شیفت نیز با هم کار کنند، نمی‌توانند اجاره خانه را بدهند. در نتیجه کشور نیازمند تصمیمات شجاعانه، سخت و تلخ است و باید این تصمیمات را بگیریم، پای آن بایستیم و بفهمیم که این تصمیمات قابل اجراست. با یک برنامه پنج‌ساله باید ثبات اقتصادی را به کشور بازگردانیم. تا زمانی که ثبات اقتصادی برقرار نشود، رشد اقتصادی معنا ندارد. این برنامه باید متمرکز شود تا ثبات اقتصادی را به کشور بیاورد، البته مطمئن باشید که بخش قابل‌توجه آن برعهده شماست. ما ان‌شاءالله بسترسازی آن را فراهم و بی‌شک پیشنهادهای قانونی شما را پیگیری می‌کنیم. در برنامه هفتم مصمم هستیم برنامه‌ای را بنویسیم که اجرایی بوده و اجرا شود.»

مروری بر کلیدواژه همیشگی محمدباقر قالیباف

در این شرایط بود که صحبت‌های اخیر رئیس مجلس درباره «جهاد تصمیم‌گیری» به پروژه جدید مخالفانش مبدل شد و آنان، سخنان او را مبنی بر اینکه باید در حل مسائل کشور به رویه «خرد جمعی» و «جمع‌سپاری» بپردازیم و «تصمیم سیاسی» هم باید در راستای همین نظر کارشناسی و علمی انجام شود را عملا سانسور کردند. رویه‌ای که اولین باری نبود که از سوی رئیس مجلس مطرح شده بود و قالیباف بارها در سخنانش بر این موضوع تأکید کرده بود.
در سال‌های اخیر به‌خصوص در سه سال گذشته، قالیباف بارها از تصمیم‌های سخت و شجاعانه‌ای سخن گفته بود. آخرین بار در ۳۱ خردادماه امسال و نزدیک به یک ماه و نیم گذشته بود که در مراسم سالروز ملی بسیج اساتید به این مسأله اشاره کرد و گفت: «بنده معتقدم بعد از جهاد تولید و جهاد تبیین، جهاد تصمیم برای ما مسئولان اهمیت زیادی دارد و باید مورد توجه قرار گیرد. تغییر، تحول و بازسازی نظام حکمرانی در کشور نیازمند تصمیماتی است که مستلزم آن است افرادی که باید تصمیم بگیرند، بدانند تصمیمات سخت باید بگیرند و بدانند که با همه آبرو و اعتبار خود وارد این میدان شوند و باید بدانند که در جهاد تصمیم، شجاعت در تصمیم‌گیری داشته باشند.»

البته این اولین باری نبود که او از این مسأله صحبت کرده بود و ۲۹ فروردین‌ماه امسال در نشستی که به همت معاونت بانوان شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی برگزار شده بود، تأکید کرد: «ما مسئولان در بخش‌های قابل‌توجهی در جهاد تصمیم مردد هستیم؛ چراکه تصمیم سخت است، هزینه دارد و زحمت برمی‌دارد؛ اما بدون شک کارهای بر زمین‌مانده امروز نیازمند شجاعت در تصمیم‌گیری و هزینه‌دادن آبرو، جان و زمان است و طبیعتا یک تصمیم درست توأم با خرد جمعی که مبتنی بر سنت‌های الهی و مردمی‌سازی باشد، می‌تواند راهگشا باشد.» اگرچه برخی اظهارات اخیر او را منتسب به سال آخر فعالیت مجلس دانستند؛ اما واقعیت این است که قالیباف در سال گذشته نیز بارها از این کلیدواژه استفاده کرد. برای مثال او در جریان دومین نظارت ستادی خود در نشست شورای برنامه‌ریزی استان لرستان در ابتدای شهریورماه سال گذشته، مجددا بر این مسأله تأکید کرد و گفت: «اگر به مدیرانی که قوی و امین نیستند، فرصت و شجاعت داده شود، مشکل ایجاد می‌کنند و باید برای آنها طور دیگری چاره‌اندیشی کرد، ولی به مدیر قوی و امین باید شجاعت داد تا بتواند کارها را پیش ببرد و مسئولیت‌پذیر باشد، امروز در بروکراسی بسیار پیچیده و بی‌ربطی گرفتاریم که اگر بخواهیم از آن عبور کنیم باید شجاعت داشته باشیم وگرنه در مسیرهایی می‌افتیم که کمتر کسانی حاضر می‌شوند هزینه‌ها را بدهند و شجاعت داشته باشند.» در نتیجه دو کلیدواژه «شجاعت تصمیم‌گیری» و «تصمیمات سخت» از جمله موضوعاتی است که بارها رئیس مجلس بر آنها تأکید کرده است. موضوعی که در انتهای فروردین‌ماه سال گذشته نیز در نشست مشترک دولت و مجلس از او سوی مطرح شد و او در این رابطه خاطرنشان کرد: «جهاد تصمیم، رمز تبدیل فرصت‌های با ریسک به تحولات بزرگ در کشور است. در سال ۱۴۰۱ در آستانه تنظیم برنامه هفتم توسعه هستیم، لذا باید اجازه دهیم تصمیمات شجاعانه گرفته شود؛ چراکه با تصمیم‌های بزرگ می‌توانیم جراحی‌های بزرگ و تحولات بزرگی را ایجاد کنیم… تأخیر، تردید و تغییر نباید دامن جبهه انقلاب را در تصمیمات شجاعانه بگیرد.»

البته ذکر این نکته ضروری است که تأکید قالیباف بر این مسأله تنها در یک سال اخیر نیست و او در سال‌های گذشته نیز بر این موضوع تأکید کرده است. از جمله اینکه او در دی‌ماه سال ۱۴۰۰ در یادواره ۵۰۰ شهید شهرستان نی‌ریز و گرامیداشت دومین سالگرد شهادت حاج‌قاسم سلیمانی بر این مسأله تأکید کرد و اظهار داشت: «ما در اقتصاد نیازمند تصمیمات دقیق و شجاعانه هستیم تا بتوانیم شرایط را تغییر دهیم و مطمئن باشید باید همه ما مسئولان به نحوی عمل کنیم که هیچ اختلافی بین ما نباشد و همه باید با وحدت، همدلی و هم‌افزایی، میدان را برای مردم و جوانان باز کنیم؛ ما در مجلس شورای اسلامی مصمم به این حرکت هستیم.»

پشت پرده تصمیمات سختی که مردم و مسئولان به آن توجه ندارند

شکی در این مسأله وجود ندارد که قالیباف بیشتر مدت عمر خود را در مسئولیت‌های مختلف گذرانده است. جایگاهی که دقت‌نظر او را در تبیین قوانین با دقت بیشتری همراه کرد. از همان ابتدا هم مشخص بود که روحیه کاری و اجرایی قالیباف به مذاق خیلی‌ها خوش نیامده و این مسأله به هجمه‌ای مبدل خواهد شد تا مخالفان قالیباف اعم از اصولگرا و اصلاح‌طلب، این مسأله را بهانه‌ای برای زیرسوال بردنش تبدیل کنند. خدمات قالیباف چه در دوران شهرداری و چه در حوزه مجلس شورای اسلامی همواره بهانه‌ای را برای مخالفانش ایجاد کرده تا آنان از این مسأله بهره‌برداری سیاسی کنند. این در شرایطی است که کشور با وضعیت چندان مطلوبی در حوزه اقتصادی مواجه نیست و ما با چالش متفاوتی روبه‌رو هستیم. موضوعی که در اظهارات اخیر قالیباف هم بر آن تأکید شد و بسیاری از این موضوع به‌سادگی عبور می‌کنند. در این شرایط اگر مسئولان مختلف اجرایی شجاعت تصمیم‌گیری داشتند، شاید با وضعیت بهتری مواجه بودیم تا جایی که به بهانه‌های مختلف از هر مسأله شانه خالی نمی‌کردند. کارنامه یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در موضوعات چالشی نظیر عفاف و حجاب، مصوبه مجلس در طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها یا اصلاح الگوی مصرف قانون مسکن و غیره به‌خوبی شجاعت تصمیم‌گیری را در عرصه عمل نشان داده است و این رویه باید در عمل به الگویی برای همگان مبدل شود. چه بسا این تصمیم‌گیری‌ها تا حدودی خود را در برنامه هفتم توسعه هم نمایان کنند. برنامه‌ای که می‌تواند زیرساخت اداره و پیشرفت کشور در سال‌های آینده باشد. و شاید در این میان بتوان بخشی از این تصمیم‌ها را در این برنامه مشاهده کرد. تصمیم‌هایی که در میان‌مدت حتما به نفع کشور و جامعه خواهد بود.