آیت‌الله موسوی تبریزی : در سال‌های ابتدای انقلاب کسی با کسانی که حجاب خود را به صورت کامل رعایت نمی‌کردند کاری نداشت
آرمان ملی آنلاین نوشت: انتقادات نسبت به پیامدهای اجرای لایحه حجاب و عفاف ادامه دارد. این در حالی است که برخی از نمایندگان مجلس روی اجرای این طرح پافشاری دارند. مجازات بی‌حجابی در این لایحه ابتدا متمرکز بر استفاده از فناوری‌های نوین اطلاعاتی به‌صورت هوشمند است و در نهایت برخورد سخت را پیش‌بینی کرده‌است.
در این لایحه برای چهره‌های سرشناس فرهنگی، ورزشی و سیاسی که با حجاب مخالفت کنند، جریمه‌هایی مانند محرومیت از فعالیت حرفه‌ای و فعالیت در فضای مجازی تعیین شده است. برای تحلیل و بررسی جوانب مختلف این لایحه و موضوع حجاب در جامعه اسلامی با آیت الله سید حسین موسوی تبریزی، دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت‌وگو شده است.
وی معتقد است؛ «در اسلام اهم و مهم وجود دارد و مسائلی که جامعه اسلامی را با چالش مواجه می‌کند نباید در دستور کار قرار داشته باشد. به هر حال حفظ جامعه اسلامی از اهم امور است. این در حالی است که حجاب نیز موضوع مهمی است و من بی‌حجابی را گناه می‌دانم و معتقدم باید در جامعه اسلامی زنان حجاب را رعایت کنند. با این وجود نحوه برخورد با بدحجابی نباید همراه با بی‌احترامی باشد. اینکه در خیابان به دختران و زنان تذکر بدهیم و اگر گوش نکردند با آنها به خشونت رفتار کنیم و از آن فیلم گرفته شود به افزایش حجاب در جامعه منجر نخواهد شد که شرایط را بدتر می‌کند» که در ادامه می‌خوانید.
نمایندگان مجلس در حالی لایحه حجاب و عفاف را به کمیسیون مشترک فرستاده‌اند و به دنبال اجرای آزمایشی آن هستند که این لایحه با انتقاداتی از سوی برخی نخبگان و افکار عمومی جامعه مواجه شده است. مطرح شدن چنین لوایحی چه پیامدهایی خواهد داشت؟
حجاب در اسلام دارای مصادیق مشخص است و اسلام شرایط حجاب و نحوه امر به معروف و نهی از منکر را مشخص کرده است. نکته مهم در این زمینه این است که با عمل منکر نمی‌توان امر به معروف کرد و اگر کسی با عملی منکر اقدام به امر به معروف کند نه تنها به نتیجه نخواهد رسید و بلکه ممکن است سبب دوری افراد از اسلام شود. برخی مسائل اجتماع ممکن است منکر باشد اما نحوه برخورد آن ممکن است منکر بیشتری با خود داشته باشد و پیامدهای منفی بیشتری به همراه داشته باشد. نهی از منکر نیازمند کیفیت و رعایت اخلاق است. اگر این اتفاق رخ ندهد نتیجه مطلوب به همراه ندارد و بلکه نتیجه عکس خواهد داشت. اگر کسی به نام دین اقدامی انجام بدهد که خانواده‌ها و جوانان نسبت به دین دلزد شوند و از دین دوری کنند گناه بیشتری نسبت به کسی دارند که حجاب را رعایت نمی‌کند. حجاب یک موضوع دوطرفه است و مانند نماز خواندن و روزه گرفتن نیست. نماز خواندن و روزه گرفتن یک موضوع شخصی است که البته می‌تواند به شکل جمعی نیز باشد.
با این وجود حجاب یک موضوع دو طرفه است و جنبه فردی و عمومی دارد. البته منظور از حجاب تنها حجاب زنان نیست و درباره مردان نیز وجود دارد. با این تفاوت که میزان حجاب در مردان و زنان با هم متفاوت است و هر کدام شرایط خاص خود را دارد. در شرایط کنونی جنبه عمومی حجاب مورد توجه قرار گرفته است. در جنبه عمومی هم داشتن حجاب پیامدهایی دارد و هم نداشتن حجاب. به همین دلیل نمی‌توان حجاب را یک موضوع شخصی قلمداد کرد و بلکه سرایت دارد. به دلیل اینکه سرایت دارد در صورتی که احتمال سرایت به غیر وجود داشته باشد و بی‌حجابی در جامعه افزایش پیدا کند باید جلوی آن را گرفت.
آیا نحوه برخورد با افراد بی‌حجاب این مسأله به یک موضوع محل بحث تبدیل نشده و تنش‌های اجتماعی را افزایش نمی‌دهد؟
در موضوع حجاب اینکه برخی در درون منزل خود به چه شکلی رفتار می‌کنند حتی اگر مهمان نیز داشته باشند یک موضوع است و اما اگر موضوع حجاب در سطح جامعه باشد موضوع دیگری است که هر کدام شرایط خاص خود را دارد. در جنبه عمومی حجاب اگر بی‌حجابی یا بدحجابی باعث ضرر و زیان به جامعه باشد باید در حد همان بی‌حجابی امر به معروف صورت بگیرد. در غیر این صورت ورود به حریم شخصی افراد برای موضوع حجاب جایز نیست.
در جنبه عمومی حجاب نیز اگر بی‌حجابی صورت بگیرد امر به معروف دارای مراتب است و اگر به این مراتب توجه نکنیم خودش به گناه تبدیل می‌شود. امر به معروف باید همراه با احترام و تکریم طرف مقابل صورت بگیرد. نباید به شکلی مطرح شود که طرف مقابل ناراحت شود و واکنش نشان دهد. در چنین شرایطی وضعیت بدتر می‌شود و کسی که حجاب مناسبی ندارد به رویکردی که در پیش گرفته ادامه می‌دهد. امر به معروف همراه با تندی باعث شیوع بیشتر عناد نسبت به حجاب، اسلام و قوانین اسلامی می‌شود و ضرر و زیان آن به مراتب از سود آن بیشتر است. در جایی که ضرر و زیان آن برای اسلام و جامعه بیشتر باشد به صورت طبیعی امر به معروف و نهی از منکر صورت نمی‌گیرد.
چرا هنوز راه‌هایی که بتواند وضعیت حجاب را در جامعه ساماندهی کند وجود ندارد و این موضوع همچنان به عنوان یک مشکل برای جامعه وجود دارد؟
واقعیت این است که ما هنوز برخی راه‌های صحیح درباره برخورد با بدحجابی را امتحان نکرده‌ایم. کسانی که تلاش می‌کنند بی‌حجابی و بدحجابی را در جامعه از بین ببرند بیشتر از روش‌های دفعی و یکباره استفاده می‌کنند و کمتر به رویکرد تدریجی و تأثیرگذار اعتقاد دارند. ضرر این گونه روش‌ها نیز از سود آن بیشتر است. حجاب یک موضوع فرهنگی و اجتماعی است و باید با روش‌های فرهنگی با آن برخورد کرد. همه این مسائل باید در چارچوب امر به معروف و نهی از منکر رعایت شود. پیامبر اسلام(ص) همه احکامی که از طریق وحی از خداوند دریافت کرده بود را با مردم در میان نمی‌گذاشت. برخی از احکام تا بیست سال نزد پیامبر باقی مانده بود و پیامبر آنها را برای مردم بازگو نمی‌کرد.
شرایط به شکلی بود که به مرور زمان برخی احکام به مردم بازگو شد. پیامبر هنگامی که شرایط جامعه فراهم شد این احکام را با مردم در میان گذاشتند. موضوعاتی مانند رباخواری، مشروب خواری و همین موضوع حجاب به مرور زمان به جامعه اعلام شده است. آیه‌هایی که درباه حجاب نازل شده در سال‌های پایانی زندگی پیامبر نازل شده است. دلیل آن نیز این بوده که پوشش کسانی که در مسجد حضور پیدا می‌کردند مناسب نبوده است. گاهی مرد و زن با هم نماز می‌خواندند و یا اینکه زنان در صف‌های جلو می‌ایستادند که این موضوع مشکل ساز بوده است. به همین دلیل آیه‌هایی نازل شد که در این مورد بحث می‌کرد که این وضعیت باید اصلاح شود. در شرایط کنونی نیز دعوت به رعایت حجاب باید با حفظ کرامت زنان جامعه و احترام به جایگاه آنها همراه باشد.
آیا در شرایط کنونی این اتفاق رخ می‌دهد؟
حفظ کرامت انسانی و احترام به شخصیت طرف مقابل الزامی است. کسانی که با چنین رویکردی تغییر رویه نمی‌دهند باید امر به معروف و نهی از منکر شوند که آن نیز دارای مراتبی است. در مقابل کسانی که به هر شکلی در مقابل رعایت حجاب مقاومت می‌کنند و قصد عناد با اسلام دارند نیز نباید با خشونت رفتار کرد و بلکه باید در مرحله نخست با احترام و دعوت به آرامش رفتار کرد. حتی اگر قرار است کسی بازداشت شود و به زندان منتقل شود نباید احترام آن از بین برود و با وی رفتاری صورت بگیرد که توصیه اسلام و دین نیست. بدون تردید رویکرد سلبی نسبت به حجاب و برخورد با کسانی که حجاب را رعایت نمی‌کنند نه تنها نتیجه بخش نیست و بلکه باعث واگرایی بیشتر با این موضوع می‌شود و در سطح جامعه بازتاب مناسبی پیدا نمی‌کند.
واقعیت این است یا تاکنون روش‌های مقابله با بدحجابی را نمی‌دانستیم و یا اگر می‌دانستیم به خوبی از این روش‌ها استفاده نکرده‌ایم. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند روز به روز وضعیت بدتر می‌شود و برخی جوانان نسبت به موضوع حجاب واکنش‌های منفی نشان می‌دهند. هنگامی که می‌دانیم استفاده از یک روش اشتباه است و نتیجه عکس به همراه می‌آورد نباید آن را انجام داد. امر به معروف در شرایطی جواب می‌دهد که بدانیم امر به معروفی که انجام می‌دهیم موثر واقع شود. هنگامی که موثر واقع نمی‌شود یا باید کیفیت امر به معروف را تغییر بدهیم و از راه‌های وارد شویم که فرهنگی، اقناعی و اخلاقی باشد و موثر واقع شود.
در شرایطی که به باور کارشناسان حجاب به مسأله‌ای تبدیل شده که می‌تواند پیامدهای اجتماعی و سیاسی برای کشور داشته باشد و جامعه اسلامی را با چالش مواجه کند آیا همچنان می‌توان روی آن تأکید داشت؟
در اسلام اهم و مهم وجود دارد و مسائلی که جامعه اسلامی را با چالش مواجه می‌کند نباید در دستور کار قرار داشته باشد. به هر حال حفظ جامعه اسلامی از اهم امور است. این در حالی است که حجاب نیز موضوع مهمی است و من بی‌حجابی را گناه می‌دانم و معتقدم باید در جامعه اسلامی زنان حجاب را رعایت کنند. با این وجود نحوه برخورد با بدحجابی نباید همراه با بی‌احترامی باشد. اینکه در خیابان به دختران و زنان تذکر بدهیم و اگر گوش نکردند با آنها به خشونت رفتار کنیم و از آن فیلم گرفته شود به افزایش حجاب در جامعه منجر نخواهد شد که شرایط را بدتر می‌کند.
در ابتدای انقلاب نیز شرایط مانند امروز نبود. در سال‌های ابتدای انقلاب کسی با کسانی که حجاب خود را به صورت کامل رعایت نمی‌کردند کاری نداشت. تنها با افرادی که به صورت تعمدی بی‌حجابی را ترویج می‌کردند و هدف آنها ضایع کردن حکومت اسلامی بود برخورد می‌شد
